Boekenmuseum in Beek

Aan een hellende straatweg in het dorp Beek, in het Rijk van Nijmegen, staat een rijksmonument uit 1912. Het huisvest antiquariaat en boekhandel Supplement. Eigenaar Eugène Jeurissen (68) is op de stoep met een vertrekkende bezoeker in gesprek.

Boeken en cd’s, één euro per stuk, liggen uitgestald in kunststof kratten. Ingeklemd tussen een divers aanbod: ”Zie, Ik maak alle dingen nieuw” van W.Nyssen, uitgegeven bij Kok Kampen in 1979. Ernaast een Duitse titel over stille lanen. Een paar boekruggen verder: ”De Gele Rivier is bevrozen”.

Er rijdt een rode Subaru voor, met aanhangwagen. De bestuurder stapt uit enopent de kofferbak. „Moet je nog boekjes hebben? Ik wil ze ook weggooien.”

Reddingsactie

De hoge deuren van het pand staan uitnodigend open. Binnen klinkt rustige vioolmuziek, tegen een box leunt een langspeelplaat met een cantate van Poulenc uit 1943. Midden in de lichte winkelruimte zijn tientallen volle verhuisdozen opgetast. Jeurissen: „Het huis van een overleden professor in de psychologie werd leeggehaald. Hij had een enorme belangstelling voor boeken en kunst. Het is een reddingsactie geworden.”

De boekhandelaar maakt wat ruimte vrij en neemt plaats aan een tafel. „Gisteren kwam er iemand binnen die opmerkte: „U hebt een boekenmuseum.” Ik zei: „Ja, zo zou je het ook kunnen zien.” Het iseen soort opvang, we bewaren de boeken voor de toekomst. Dat kan maar tot op zekere hoogte, want de ruimte is beperkt. Anders dan in een museum, mag je hier deboeken wel aanraken.”

Geen grap

Nogal wat toeristen komen langs de boekwinkel in Beek, dankzij wandel- enfietsroutes zoals de ”Giro Berg enDal”.  Jeurissen: „Ik kan me herinneren dat de deur openstond endat een passerende vrouw op de fiets zei: „Och, kijk, wat ouderwets, boeken!”

En ze meende het ook nog, dat was het frappante. Het was geen grap.”

Supplement is een toevluchtsoord voor drukwerk dat bij het oud papier dreigt te belanden. „Ik verdien hier geen geld mee, dus kan ik ook niet investeren. Als je denkt dat iets nog geld waard is, dan verwijs ik naar andere antiquariaten. Dit is de laatste plek. Als je een boek elders niet kwijt kunt, mag je het hier brengen. Dat zit ook in de naam Supplement: ik ben aanvullend op wat er al is.”

Vrachtwagens

Een vrouw komt binnen. „Heeft u iets van René Girard, de literatuurwetenschapper en filosoof?”

Jeurissen kijkt vriendelijk op en wijst naar de etage. „Daar, boven.”

De verhuisdozen vol boeken stellen de antiquair voor een uitdaging. „De kinderen van de professor konden de verzameling van hun vader niet zomaar aan de straat zetten. Ik heb er twee nachten van wakker gelegen op mijn vakantieadres. Uiteindelijk heb ik gezegd: „Ik zou nog wel ruimte kunnen scheppen.” Toen zijn er drie vrachtwagens met boeken gekomen, het was gigantisch.”

De professor had nooit opgeruimd. Jeurissen: „Nu moet ik er met de stofkam doorheen. Waarvoor zal er nog interesse zijn? Oud gotisch schrift: dat leest niemand meer, een enkeling misschien. Boeken inhet Frans of Duits –men kon die gewoon lezen. Tijdschriften, kasten vol krantenknipsels: het is allemaal ingehaald door het internet.”

Iets terugdoen

In het karakteristieke gebouw van Supplement wordt regelmatig een lezing of muziekuitvoering gegeven. „Vaak gaan de lezingen over een historisch onderwerp, bijvoorbeeld over het cultuurlandschap in de omgeving. In d ejaren tachtig is dit pand opgeknapt door bouwbedrijven en vrijwilligers. Nu willen mijn vrouw en ik iets terugdoen voor de gemeenschap. De lezingen en concerten zijn gratis, mensen kunnen gewoon binnenlopen.”

Behalve literatuur biedt Supplement boeken over geschiedenis, kunst, psychologie, filosofie en theologie. Jeurissen: „Het protestantse deel van de theologie isbeperkt. Veel van wat hier terechtkomt, is afkomstig uit deze omgeving. Dit is echt een katholiek gebied. Ik merk wel dat hier heel regelmatig mensen met een niet-katholieke achtergrond binnenlopen. Die nemen vaker een Bijbel mee. Het zijn denk ik binnenlandse toeristen, ook veel jongeren.”

Stukwerk

Een oudere man zoekt een route-kaart van de omgeving. De antiaquair moet hem teleurstellen. „We hebben ze niet enraken ze ook niet kwijt.” Jeurissen verwijst naar de VVV Berg en Dal, 6 kilometer zuidawaarts. „Verdwalen zult uniet.” De muren hebben een lambrisering van witte tegels, met bruine rand. Onderaan de trap is een hoek met dwarsliggers en kleine boekjes. In een minikast staat een zwart boekje met gouden letters op de rug. ”Von der Stille”, van de laat-middelaeeuwse theoloog Meister Eckhart. „Tijd en ruimte zijn altijd stukwerk, maar God is één.” Boven valt licht door de hoge ramen, op de langgerekte kasten met klassieken en geschiedenis. Het ruikt aangenaam naar oud drukwerk, stoffig ishet niet. Er klinkt een vrouwenstem: „Je doet er wel lang over.” Mannenstem: „Er staat ook nogal wat, daar kun je niet zomaar doorheen rennen.”

Merel

Op een stapeltje ligt een boek van kunstenares Stien Eelsingh, de expressionist van Staphorst. Uit de boxen klinkt pianomuziek, gevolgd door Peer Gynt van Edvard Grieg. Buiten suist een racefietser de hela ling af.

Daar zijn de kasten met poëzie. Gerhardt, Van der Waals, Barnard en Oosterhuis ontbreken niet. En daar: Willem de Mérode, ”De lichtstreep” (1929). „De wereld glanst den hemel tegen”, schrijft De Mérode. „Een merel lacht en wiegelt zich. De weelderige goudenregen buigt zich in bloei en spiegelt zich.” Om dan te besluiten: „Gij komt… het licht wuift blinkend open en wij gaan stil U tegen loopen.”

Boeken koesteren

Eugène Jeurissen uit Nijmegen, eigenaar van antiquariaat Supplement in beek (gemeente berg en Dal), koestert het boek. Dat is geen vanzelfsprekendheid. „Veel mensen kopen nog wel een boek en lezen het ook, maar ze hoeven het niet in hun eigen kast te hebben staan. Dat is de trend. een boek dat een jaar geleden is uitgegeven, zou in datzelfde jaar al hier kunnen verschijnen.” toch is er gêne bij mensen over het weggooien van een boek, merkt Jeurissen. „Ze willen dat het goed terechtkomt. Dan brengen ze het naar de kringloop.maar dat is niet het meest geschikte adres, als je wilt dat er goed naar gekeken wordt. bij kringlopen wordt er veel opgeruimd. De vrijwilligers die daar de handen uit de mouwen steken, hebben vaak geen kennis van het boek.”

Boeken worden steeds minder gekoesterd. „Vroeger kon je voor iemands kast staan en bedenken: wat is dit voor een man of vrouw? Nu moet je naar het verdere interieur kijken om de vraag te beantwoorden:is dit nouveau riche, of een geleerde die iets heeft uitgezocht? Het literaire boek wordt ook veel online gelezen of doorgegeven. De vluchtigheid is er steeds meer in geslopen.” Dat de antiquair omringd is door oude boekwerken, typemachines en drukpersen, betekent niet dat hij het verleden verheerlijkt.„Ik sta midden in dezetijd. Je kunt bepaalde ontwikkelingen minder prettig vinden. Vroeger was het altijd beter, natuurlijk. Dat cultuurpessimisme, zoals onze ouders dat hadden toen wij jong waren, zul je zelf met het ouder worden ook krijgen.” Internet is een ideaal instrumentomboeken te zoeken, vindt Jeurissen. „maar dan moet je wel weten wat je zoekt. Je staat niet meer voor een kast om je te laten verwonderen door dat ene boek náást het boek dat je zocht. Dat kan hier nog wel. Dat je denkt: dat is interessant, dat neem ik ook mee.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen