�Ga verstening van het landschap tegen�

Gevraagd naar de meest ingrijpende ontwikkelingen in de natuur van de afgelopen vier decennia, hoeft Krijn Tanis niet lang te verzinnen. “De aanleg van de dammen”. Voor die tijd veranderde er niet zoveel. De ontsluiting van het eiland heeft niet alleen grote veranderingen gebracht voor de natuur in het water en langs de oevers van Grevelingen, Haringvliet en Krammer-Volkerak. Ook de komst van de vele recreanten en de bouw van voorzieningen daarvoor hebben hun sporen op en langs het eiland achtergelaten. Met een zekere heimwee kijkt Krijn terug. “Als je zo’n vijftig jaar geleden op de dorpstoren stond en je keek uit over het zandwallengebied dan zag je geen bos, maar zag je het zandwallenlandschap. Tegenwoordig lijkt het vanaf de toren een groot bos”. Hij herinnert zich de tijd dat hij als jongen fietsend over de ‘hoagten’ via Dijkstelweg naar huis ging. Hij is blij dat een gedeelte van het gebied bewaard is gebleven. Toch heeft Krijn “best veel moeite gehad” met de ontwikkeling waarbij een groot deel van het zandwallengebied plaats heeft moeten maken voor bungalowparken en recreatieterreinen. Maar hij beseft dat dit niet meer kan veranderen, maar de druk op het zandwallengebied blijft helaas onverminderd groot.

Verontrustende ontwikkelingen

Maar er zijn ook nieuwe verontrustende ontwikkelingen op de kop van Goeree waarover Krijn zich grote zorgen maakt. Dat zijn onder andere Ouddorp Bad, waarin veel verstening plaatsvindt ten koste van het landschap en groen. Ook op De Punt van Goeree is heel veel verloren gegaan door bouwactiviteiten. “Dit is vooral ten koste gegaan van de natuurkwaliteit en voor het recreatief medegebruik voor de autochtone bewoners. Dan zijn er ook nog plannen slaaphuisje (lees: strandbungalows) op het strand te gaan bouwen. Dat is echt de kip met gouden eieren slachten, je snapt gewoon niet dat een gemeente en provincie dit willen”. Overigens staat kustbebouwing inmiddels wel op de politieke agenda. “Het is de grootste verloedering van een natuurlijk landschap waarbij slechts enkele personen heel veel geld willen verdienen. En wie wil er nu toestanden zoals langs de Belgische kust, tegenwoordig komen veel Belgen deze kant op omdat je hier nog een relatief open kust gebied aantreft. Het zou van goede orde zijn als de gemeente een (stads)ecoloog zou aantrekken. Deze kan de plannen beter toetsen, want vaak wordt er een of ander natuuradviesbureau ingehuurd, die vaak maar wat graag aan de wensen van de opdrachtgever tegemoet komt”. De ontwikkelingen in de afgelopen vier decennia heeft hij met lede ogen aangezien. Hij denkt nog wel eens terug aan de tijd voor de Brouwersdam, het gebied waar nu de dam begint, daar lagen achtereenvolgens de strandhaak van de punt, met daarachter het schor, aansluitend de Preekhilpolder en de inlagen. “Het was een gebied wat bij elkaar hoorde. De Grevelingen zelf was een gebied met wad-structuur waar getij de dynamiek bepaalde. Maar ja, soms verliest de natuur het van de veiligheid en economie”.

Ruilverkavelingen

Verder hebben ook de verschillende ruilverkavelingen op het eiland de nodige aantasting van de natuur tot gevolg gehad. Krijn Tanis realiseert zich dat verschillende ruilverkavelingsprojecten wel nodig waren om de landbouwgronden van één eigenaar dichter bij elkaar te brengen. Hij waardeert ook de plaats die de natuur heeft gekregen bij deze ontwikkelingen van de afgelopen tijd. Wel heeft hij zijn zorgen over de gevolgen van de intensieve landbouw. “In de weilanden zie je alleen maar Engels raaigras en dat wordt zo intensief gemaaid dat er geen ruimte meer is voor de weidevogels, zoals de grutto en de tureluur”. Ook het intensieve gebruik van de landbouwgronden trekt een zware wissel op de natuur. Een positief punt vindt hij de aanleg van akkerranden, al kun je daar veel meer mee. “Het is jammer dat die al heel vlug worden omgeploegd en zonder subsidie zouden ze er helemaal niet zijn”.

Ondanks dat het landbouw het goed doet in het landschappelijk plaatje van het eiland is de natuurwaarde ervan niet zo groot, volgens Krijn Tanis. Voor hem heeft het groen rondom en binnen de verschillende industrieterreinen meer waarde omdat de diversiteit in de natuur daar meer gelegenheid krijgt om zich te ontwikkelen.

Blikken schuren

Krijn, die van ‘boerenafkomst’ is, begrijpt dat grootschalige landbouwbedrijven niet weg te denken zijn uit de Flakkeese polders. Wel vindt hij het jammer dat bij de bouw van die grote moderne boerderijen weinig op de landschappelijke omgeving is gelet. En dan doelt hij vooral op de bouw van “die grote blikken schuren”, die volgens hem niet altijd in het landschap passen. Toch heeft de afgelopen tijd wel goede dingen gebracht, volgens Krijn Tanis. Hij vindt dat er meer begrip is gekomen voor de natuurontwikkelingen bij het maken van bestemmingsplannen. Hierdoor kon ook het Volgerland worden ontwikkeld en de aanleg van de Salamander- en Stekelbaarsroute. Verder is de natuur dichter bij de mensen gekomen. “Vroeger waren er veel gebieden waar je als burger niet in mocht komen, of je moest vergunningen hebben van soms wel drie verschillende instanties. Dat is gelukkig veranderd”. Een ontwikkeling die hij toejuicht. De Ouddorpse natuurbeschermer is geen voorstander van grote ingrepen door de mens in de natuur. Wel staat hij positief tegenover relatief kleine ingrepen in het duingebied. Het maken van open plekken in het duingebied om meer diversiteit in begroeiing mogelijk te maken juicht hij toe. De duinen zijn de laatste decennia bijna geheel dicht gegroeid met struweel. De oorzaak hiervan is zandsuppleties in de duinen, het stoppen met beweiding en de stikstofdepositie vanuit de lucht. De dynamiek van het duinlandschap vindt hij zeer waardevol. Vooral op de Kwade Hoek is deze dynamiek nog goed te bewonderen. “Kijk vanaf daar maar eens naar het westen. Dat is toch een machtig gezicht. Als je op het strand van de kwade hoek staat, wat een ruimte…” Het duingebied heeft zijn voorliefde. Deze liefde is zó groot, dat hij zelfs voor zijn woning in Ouddorp een klein duinlandschap heeft gemaakt. Compleet met een strandpaal en palen die Duitsers in de oorlog hebben aangebracht.

Zuiderdieppolder

Naast de ontwikkelingen op de kop van het eiland hebben er ook veel veranderingen plaatsgevonden in de wateren rondom het eiland en er zijn nog genoeg plannen voor de toekomst. Zo is na de afsluiting van het Haringvliet veel discussie geweest over het op een kier zetten van de sluizen en in het kader van Deltanatuur het omzetten van landbouwgronden naar natuur. De discussies heeft Krijn van nabij meegemaakt en hij heeft er ook aan meegedaan. “De opstelling van NLGO rondom natuurvorming in de Zuiderdieppolders heeft ons wel wat leden gekost”. Hoewel de plannen in die vorm niet zijn doorgegaan blijft hij voorstander van verdere natuurontwikkeling aan de noordrand van het eiland. Via het droomfonds Haringvliet zijn er weer nieuwe kansen op natuurontwikkeling aan de noordrand van Flakkee, zij het op bescheiden schaal. Voor hem mag ‘de kier’ in de Haringvlietsluizen nog wel wat groter. De kier laat slechts 4 uur zout water instromen en gaat vervolgens nog ongeveer 90 dagen per jaar dicht. Het grote voordeel is dat de verbrakking nu veel langer wordt, tot voorbij Middelharnis, dat is goed voor de intrekkende vissen. Volgens Krijn zal van dynamiek van getijde geen sprake zijn. Wel ziet hij de ontwikkelingen met belangstelling tegemoet.

Vraagtekens bij getijdencentrale

Over de aanleg van een getijdencentrale is Tanis sceptisch. Het verschil tussen eb en vloed in de Grevelingen moet 50 cm worden om de centrale rendabel te maken. Er is ook nog geen oplossing voor zeezoogdieren en vissen om veilig die centrale te passeren. De pogingen om getij in De Grevelingen terug te brengen en daarmee weer dynamiek terug te brengen in het gebied vindt hij op de nu voorgestelde manier onwenselijk. “Dat verschil tussen hoog en laag water brengt de dynamiek niet terug. Er komt te weinig stroming. Het is zelfs heel schadelijk voor de kustbroedvogels en andere dieren die al jaren op de grens van water en land op de verschillende eilandjes en oevers van de Grevelingen leven. Dat terugbrengen van de dynamiek is een verkooppraatje. Grote oppervlakten duinvallei-vegetatie zullen verdwijnen, deze herbergen zeer veel zeldzame planten, zoals meerdere soorten orchideeën. Het idee voor de doorlaat in de Brouwersdam komt voor uit steeds verder zuurstofloos worden van de diepere delen in de Grevelingen. Later is daar een getijdencentrale aan gekoppeld, dat is nu item geworden voor duurzaamheid”. Over de pogingen die worden ondernomen om aan de zuidoostkant van het eiland de Krammer-Volkerak te verzilten is Krijn Tanis duidelijk. “Hier hoeft niets meer aan te gebeuren. De blauwalg is door de komst van de Quagga-mossel, en fonteinkruiden al bijna verdwenen”. De kwaliteit van het water zal zich volgens hem verder herstellen, je ziet momenteel een enorme toename van vogels in dit gebied. “Dat vind ik fantastisch”.

Wensen voor de toekomst heeft hij als natuurman genoeg. Maar het belangrijkste vindt hij dat de overheden niet wijken voor ‘de macht’ van de economie. De verstening van de natuur moet een halt worden opgeroepen. Zeker het gebied van het eiland is dit waard.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen