Taalpraatje

Iedere week komt deze krant in uw brievenbus, gedrukt op krantenpapier. Daarom hoogste tijd voor een Taaipraatje over papier, het onontbeerlijke materiaal voor iedere krant, groot of klein. Papier is een internationaal woord, dat in veel talen overeenkomst vertoond, zoals Frans papier, Duits Papier, Engels paper en Latijn papyrus. Het is een stof. samengesteld uit tot een vaste massa geworden aantal vezels van verschillende oorsprong, zoals linnen, katoenen lompen, stro. hout en grassoorten.

Vroeger bestond papier alleen uit losse dunne vellen, onder andere papier zonder eind van buitengewone lengte, door de Fransen papier sans fin genoemd. Sinds de negentiende eeuw is men in staat krantenpapier in lange rollen te vervaardigen. De eerste rotatiepers, of snelpers werd in 1876 gebouwd door König en Bauer in Würtzburg. Overigens ging daaraan een lange vooraf De naam papier is afkomstig van het Griekse papyros, schrijfmateriaal van perkament.

Volgens de overlevering is de Chinese Tsai-Lun, verbonden aan het hof van keizer Ho-Ti, de uitvinder van het papier in het jaar 105 na Chr. Maar de Egyptenaren kenden waarschijnlijk daarvoor al papyrus, een soort van perkament. Zij schreven hun schrifttekens of hieroglyphen op papyrusrollen. In ons land werd de eerste papiermolen in 1586 in Dordrecht gebouwd. Om een goede kwaliteit aan te duiden

Om een goede kwaliteit aan te duiden sprak men van houtvrij papier. Vroeger werd papier met de hand geschept. Dat ging vel voor vel en eiste grote vaardigheid. Het eerste geschepte vel werd met een lap afgedekt, daarna legde een ander het tweede vel erop, enz.

Het machinaal vervaardigde papier ontmoette aanvankelijk nogal wat weerstand en werd als minderwaardig beschouwd. Dat blijkt uit: „machinaal papier onderscheidt zich ongunstig van geschept papier en is ontbruikbaar voor schrifturen, die lang moeten worden bewaard".

Op de bewering dat machinaal papier van mindere kwaliteit was. kwam men later terug en thans zijn papierfabrieken - nu papier een zeer belangrijk handelsartikel is geworden - niet meer als industrie weg te denken. Het kent veel soorten en kwaliteiten, maar toch is papier vergankelijk.

Vandaar de zegswijze 'het is een manneken van papier' voor iemand die niet veel kan verduren.

Daartegenover stond 'hij heeft geen hersens van papier' in de betekenis van hij heeft verstand en kan goed onthouden. Bekend is het spreekwoord: gekken en dwazen schrijven hun namen op deuren en glazen.

Heel oud is ook 'een witte muur is der zotten papier'.

Nog zo'n veel voorkomende uitdrukking is 'papier is geduldig'. Men kan er alles op schrijven, tot leugens toe. Het papier zal het niet tegenspreken. Vandaar 'iemand wit papier zenden'. Hem de vrijheid geven het naar eigen wens in te vullen of te beschrijven. Vergelijk carte blanche geven.

Onder 'zijn papieren' verstaat men officiële stukken die men soms moet overleggen, om aan te tonen dat men een bepaald persoon is. Daartoe behoren geboortebewijs, pas, enz. Zijn papieren zijn in orde bevonden. Met betrekking tot geldswaardige papie

Met betrekking tot geldswaardige papieren kent men overdrachtelijk de zegswijze 'zijn papieren dalen of rijzen' in de betekenis van zijn kansen worden ongunstiger of gunstiger.

Van geldswaardig papier is ook de bekende uitdrukking afgeleid 'het loopt in de papieren'. Gezegd van iets wat veel geld zal kosten. De koop van een huis loopt in de papieren. Er zijn talrijke samenstellingen van

Er zijn talrijke samenstellingen van papier afkomstig. We noemen slechts papierwinkel, omdat dit woord, behalve de letterlijke betekenis ook schertsend wordt gebruik om een grote rommel aan te duiden. De hele papierwinkel was hem boven het hoofd gegroeid.

We besluiten met een uitspraak van Joubert 'Het papier is geduldig, maar de lezer niet'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen