5. Gehoorzaamheid (2)

Inleiding

Kun je leren gehoorzamen? Ja, dat kan. Hoe dan? Kanttekening 17 bij Romeinen 13:3 geeft hierop een antwoord. Het is het verkeerde straffen, maar ook het goede te belonen. Dit is een regel voor de overheid. Maar wat hier voor de overheid is geschreven, geldt ook de school en het gezin. In de opvoeding belonen ouders het goede door goed gedrag aan te moedigen als middel om jou te leren gehoorzamen.

De mogelijkheid van de opvoeding

Gelet op het feit dat we in ons verbonds hoofd Adam allemaal opstandelingen zijn geworden, is het een wonderlijke zaak dat opvoeding mogelijk is. Wanneer een leraar een klas kinderen voor zich heeft, is het eigenlijk verbazingwekkend als ze hem gehoorzamen en zich gedragen zoals het behoort. We zouden eerder verwachten dat ze zich allemaal tegen hem stellen. Hoe komt het dat dit in veel gevallen niet gebeurt? Hoe komt het dat er in opvoeding en onderwijs toch sprake is van gehoorzaamheid? Het antwoord op deze vragen is dat dit een blijk is van Gods algemene goedheid over het menselijk geslacht. De Heere geeft dat er natuurlijke liefde en onderworpenheid is en dat kinderen vanwege hun geweten de ouderen gehoorzaam zijn. Deze onderworpenheid dient te wortelen in de liefde. Het fundament daarvoor wordt gelegd vanaf het ogenblik dat het kind is geboren.

Gehoorzaamheid leren

Het leren gehoorzamen is een belangrijk doel van de christelijke opvoeding. Gods Woord zegt dat gehoorzamen beter is dan slachtoffer (1 Sam. 15:22). Dit geldt allereerst voor de dienst des Heeren. Het gehoorzamen van degenen die over ons gesteld zijn, is een Bijbels gebod dat behoort tot de tweede tafel van de wet. Zondag 39 van de Heidelbergse Catechismus met de verwijsteksten spreekt duidelijke taal. Het kan binnen een gezin, school of samenleving niet goed gaan als er geen sprake is van gehoorzaamheid, oftewel van een liefdevolle onderwerping aan het gezag.

Straffen en aanmoedigen zijn van grote betekenis voor het leren gehoorzamen en voor de karaktervorming van kinderen. Onder Gods zegen is de uitwerking hiervan dat kinderen gehoorzamen en verantwoordelijkheid kunnen dragen. Deze beide begrippen hangen zeer nauw samen. Het op een juiste wijze kunnen dragen van verantwoordelijkheid zouden we gehoorzamen bij afwezigheid van de opvoeder kunnen noemen, oftewel gehoorzamen op afstand. Daarvoor is een Bijbelse vorming van het geweten onmisbaar.

De Rechabieten als voorbeeld

In zaken van de godsdienst en van de consciëntie of het geweten geldt alleen Gods Woord als het enige richtsnoer. Wat betekent dit voor het gehoorzamen? Voor het antwoord op deze vraag onderzoeken we de geschiedenis van de Rechabieten die we beschreven vinden in Jeremía 35. In dit hoofdstuk stelt de Heere de Rechabieten tot een voorbeeld voor het volk Israël, omdat zij de geboden van Jónadab, de zoon van Rechab, hun voorvader, na 240 jaar nog steeds gehoorzaamden. Jónadab verbood zijn nageslacht wijn te drinken, in huizen te wonen en land- en tuinbouw te bedrijven. Ze moesten afgezonderd, sober leven zonder aanstoot te geven aan het volk Israël. Dit voorbeeld wijst ons op wat echte gehoorzaamheid is en hoe de kinderlijke vreze des Heeren Jónadab tot zijn voorschriften bracht. We zien in dit Bijbelgedeelte dat dit de Heere behaagt. Opvallend is dat Jónadab zijn nageslacht zaken verbood die door de Heilige Schrift niet worden verboden. Daarom is het goed om na te gaan waarom Jónadab deze bepalingen aan zijn nageslacht voorschreef. Matthew Henry noemt daarvoor vijf prijzenswaardige redenen:

1. Opdat zij het aloude karakter van hun familie mochten bewaren.

2. Opdat zij zich mochten gedragen naar hun lot en hun geest in overeenstemming brengen met hun stand.

3. Opdat zij niet benijd en verstoord mochten worden door hun naburen onder wie zij leefden. Weelde en overdaad zou dat juist in de hand werken.

4. Opdat zij gewapend mochten zijn tegen verzoekingen tot weelde en zinnelijkheid (= zingenot). Dat waren de grote zonden van het volk Israël waarmee zij in één land woonden.

5. Opdat zij in het algemeen mochten leren te leven naar vaste regels en onderworpen aan tucht.

De nakomelingen van Jónadab hielden zich aan deze regels, die wij tradities zouden noemen. Zij onderhielden daarmee de band met hun voorgeslacht. De Heere belooft de Rechabieten de zegen vanwege hun gehoorzaamheid aan hun voorvader Jónadab, die enkele eeuwen eerder leefde. Is dit geen veelzeggende Bijbelse grond om bepaalde tradities niet zomaar aan de kant te schuiven?

Deze geschiedenis heeft ons in deze tijd ook veel te zeggen. Gods Woord spreekt op vele plaatsen op duidelijke wijze over het gehoorzamen. Lees bijvoorbeeld Deuteronomium 28. Dit gehoorzamen geldt uiteraard niet voor zaken die tegen Gods Woord ingaan, en ook niet voor inzettingen van mensen die voortkomen uit een verkeerde bron of leiden tot verkeerde gevolgen.

De gehoorzaamheid van Christus als bewijs

Het is een grote weldaad als er in onze scholen en gezinnen liefdevolle onderworpenheid mag zijn. Dit geeft leerkrachten en ouders gelegenheid om hun genegenheid te uiten tot de kinderen die hun toevertrouwd zijn. Dan is er ook plaats voor het aanmoedigen tot het doen wat goed is. Op een geheel andere wijze is de gehoorzaamheid van Christus zowel in het betalen van de schuld als het onderhouden van de wet het grote bewijs dat ware gehoorzaamheid geworteld is in de liefde. Immers, door de volmaakte gehoorzaamheid van de Middelaar kan de liefde van de Drie-enige God zich uitlaten aan verloren maar verkoren Adamskinderen; zij mogen zich door het geloof liefdevol aan Hem onderwerpen. Dat geeft de ware rust en geborgenheid.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen