Bevrijdingstheologie

Inmiddels is dat enthousiasme grotendeels weggezakt. Revolutionaire machthebbers zoals in Cuba en Venezuela ontpopten zich als brute dictators en bleken toch ook geen oplossing te bieden voor de grote maatschappelijke problemen. Over bevrijdingstheologie hoor je tegenwoordig veel minder dan vroeger. In gereformeerde kring heeft men die bevrijdingstheologie altijd afgewezen. In 1991 typeerde de toenmalige voorzitter van de Gereformeerde Bond, ds. C. van den Bergh, de bevrijdingstheologie als een theologie ‘waarin alleen maar plaats is voor een Jezus Die bevrijdt van aardse verdrukking en slavernij en waarin geen plaats is voor de Verlosser, Die bevrijdt van de slavernij der zonde en verzoent met God’. Hij noemde dat zelfs een uiting van de antichrist.

Aansluiting

Opmerkelijk is dan ook dat recent een vrijgemaakt theoloog, Pieter Dirk Dekker, een boek publiceerde waarin hij aansluiting zocht bij deze bevrijdingstheologie. Hij presenteerde zijn boek “De hemel te rijk” als een nieuwe kijk op de uitverkiezing. Die zou vooral maatschappelijk bepaald zijn. God heeft speciaal de armen en verdrukten uitverkoren om hen recht te doen.

De laatste decennia is de vrijgemaakte wereld onmiskenbaar op drift geraakt. Beschouwden de vrijgemaakten zich vroeger bij uitstek als gereformeerd en hechtten ze zeer aan de gereformeerde belijdenis, dat is nu duidelijk voorbij. In veel opzichten gaan ze dezelfde kant uit als de vroegere Gereformeerde Kerken die inmiddels opgegaan zijn in de Protestantse Kerk in Nederland. Dat zie je ook bij dit belangrijke thema. Dekker was recent nauw betrokken bij de hereniging van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Kerken. Zijn vrouw is predikant in het nieuwe kerkverband. Ook is hij actief in de ChristenUnie. Die partij draagt ook steeds meer een modern-christelijk karakter.

Consequenties

Het zal duidelijk zijn dat een andere verkiezingsleer ingrijpende consequenties heeft voor het christelijk geloof. Waar gaat het om in de Bijbel? Dat verloren zondaren met God verzoend moeten worden. Van hun kant is dat geheel onmogelijk. God heeft echter mensen die niet beter of waardiger zijn dan anderen, maar met anderen in de algemene ellende liggen, naar het vrije welbehagen van Zijn wil, louter uit genade in Christus tot de zaligheid uitverkoren (Dordtse Leerregels, hoofdstuk I, par. 7).

De hoofdlijn van de Bijbel is niet dat er een betere verdeling moet komen van aardse rijkdommen opdat op die manier het Koninkrijk Gods gerealiseerd wordt. Dat de kerk zich aller eerst daarvoor in moet zetten. Dat is in feite een andere godsdienst dan het christelijk geloof.

Maar als we die bevrijdingstheologie fundamenteel afwijzen, betekent dat nog niet dat de omgang met geld en macht voor christenen een neutrale zaak is. Het geloof betreft immers ook de ethiek. Naast de eerste tafel van de wet is er de tweede tafel.

Zo worden we in de Bijbel gewaarschuwd dat ‘de geldgierigheid is een wortel van alle kwaad’ (1 Tim. 6:10). Een goede overheid (een goede koning) is een helper en verlosser van armen, ellendigen en nooddruftigen (Ps. 72). Dat hoort wezenlijk bij haar taak.

Armen van geest

In het Oude Testament is rijkdom en maatschappelijke voorspoed vaak een teken van Gods gunst. In de nieuwtestamentische bedeling kun je dat niet meer zo zeggen. Maar armoede maakt een mens niet aangenaam bij God. Ook arme mensen kunnen voor God niet bestaan. Als de armen worden zalig gesproken (Luk. 6:20), zijn dat wel de armen van geest (Matth. 5:3). Dat zijn, volgens de kanttekeningen, ‘nederigen en gebrokenen van hart, die hun nietigheid verstaande, een klein gevoel van zichzelf hebben, steunende alleen op de genade Gods in Christus Jezus’. Om elke gedachte weg te nemen dat God mensen verkiest vanwege iets dat in hen is, lezen we in de Bijbel dat het niet vele wijzen en niet vele machtigen zijn die God heeft uitverkoren, maar veeleer het onedele en verachte van deze wereld, ‘opdat geen vlees zou roemen voor Hem’ (1 Kor. 1:26-29).

Ook al moet gevreesd worden dat er in onze kring vaak te weinig aandacht is voor de gevaren van geld en goed, dan nog moeten we afstand houden van de bevrijdingstheologie of van tendensen in die richting. Want dan dwalen we ver af van hetgeen ons in de Bijbel geleerd wordt.

Dit is de laatste aflevering van de rubriek Commentaar. We bedanken de vier trouwe schrijvers van deze rubriek: ds. G. Clements, C.S.L. Janse, P. Schalk en ds. W. Silfhout.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen