Promotie Ds. C.J. Meeuse

Op vrijdag 28 juni hoopt ds. C.J. Meeuse te promoveren aan de TUA. Onze broeder heeft hier lang naar uitgezien. Recent was te vrezen dat hij hiertoe niet in staat zou zijn, zelfs dat hij dit niet mocht meemaken, maar God is een God van wonderen. Mét ds. Meeuse zien we er naar uit dat deze plechtigheid hem straks gegeven mag worden.

Ds. Meeuse promoveert op een proefschrift met als titel ”De bestrijding van het Cartesianisme door Jacobus Koelman”. Het is een filosofisch onderwerp. Wat hebben onze predikanten met filosofie? Die vraag zou in de tijd van de nadere reformatie ook gesteld kunnen zijn aan de oudvaders. Want in de eerste jaren van hun theologische opleiding waren zij verplicht zich in de filosofie te bekwamen, omdat het ging om de werkmethode van de theologische wetenschap. Sommige oudvaders zijn zelfs doctor in de filosofie geworden. Een van hen was Jacobus Koelman. Ook Alexander Comrie en Hugo Binning promoveerden in de filosofie.

Dat het proefschrift van ds. Meeuse zich juist toespitst op de figuur van Koelman (1631-1695) is niet verwonderlijk. Ds. Meeuse heeft zich heel zijn leven al met de werken van Koelman beziggehouden. Daarbij vindt hij het nodig om aan de kaak te stellen dat theologen uit de gereformeerde gezindte in onze tijd een knieval maken voor de evolutieleer. Hij zegt daarover: ‘Ze zijn verstrikt geraakt in de overwaardering van ons verstand, want het verstand wordt gesteld boven de autoriteit van de Heilige Schrift’.

Koelman heeft gezocht naar een nadere reformatie voor ons volk, met name voor het kerkelijk leven. In zijn leven en werken vinden we veel kenmerken van deze reformatiebeweging terug, vermeerderd met typische Schotse kenmerken. Zo probeerde hij puriteinse idealen naar de Nederlanden over te brengen, zoals het niet willen vieren van kerkelijke feestdagen en het weigeren van het gebruik van de formulieren. Om die reden werd hij door de overheid verbannen uit zijn gemeente Sluis (Vlaanderen). Koelman vertaalde veel pastorale werken van Schotse en Engelse puriteinen, ook uit Nieuw-Engeland, het huidige Amerika. Deze vertalingen voorzag hij van lange inleidingen voor het persoonlijke, geestelijke leven, die later weer als aparte uitgaven verschenen.

Daarnaast publiceerde Koelman nog enkele boeken die specifiek gericht waren op de bestrijding van het Cartesianisme, een filosofie die in de zeventiende eeuw wilde afrekenen met de manier waarop in de theologie Gods Woord als autoriteit werd gezien voor de kennis der waarheid. Dit deel van Koelmans werk, dat acht titels telt, heeft tot nu toe weinig aandacht gekregen. Hiervoor vraagt ds. Meeuse in zijn proefschrift de aandacht. De theorie van Descartes vormde een fundamentele omwenteling in de wetenschap. Dit heeft volgens ds. Meeuse tot in onze tijd gevolgen bij het zoeken naar waarheid: ‘De norm voor waarheid was niet langer Gods Woord, maar het menselijk begrip. Alles wat in strijd was met het menselijk denkvermogen werd afgewezen. Koelman wilde de autoriteit van de Heilige Schrift echter laten heersen over de rede. De filosofie mocht en mag niet meer zijn dan een ‘ancilla theologiae’, ‘een dienstmaagd van de theologie’.

De promotie op 28 juni vindt plaats in de Barnabaskerk te Apeldoorn. Belangstellenden zijn welkom. De plechtigheid wordt ook uitgezonden via youtube.com/tuapeldoorn

Redactie De Saambinder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen