Als de synode heeft besloten

In het gereformeerde kerkstelsel ligt het accent op de plaatselijke gemeente. Deze is een openbaring van het lichaam van Christus. Een kerkenraad neemt besluiten waarvan ze overtuigd is dat deze met Gods Woord overeenstemmen. Dát is immers de toetssteen voor ons allemaal. Tegelijkertijd leven plaatselijke gemeen­ ten niet los van elkaar. Gemeenten zijn aan elkaar verbonden in een kerkverband. Die verbinding is vrijwillig aangegaan. Die verbinding blijkt uit de kerkelijke vergaderingen. In een classisvergadering komen alle gemeenten regionaal samen. Middels verkiezingen van afgevaardigden naar de Particuliere Synode (PS) en de Generale Synode (GS) komen de gemeen­ ten ook samen in de bredere kerkelijke vergaderingen. Wat een classis, een PS en de GS besluit heeft daarom gezag voor de plaatselijke gemeente.

Toegespitst op het onderwerp vrouw en ambt. Het staat een kerkenraad binnen de Gereformeerde Gemeenten niet vrij om een vrouw kandidaat te stellen voor ouderling. Vindt een kerkenraad dat dit op grond van de Bijbel wel geoorloofd is, dan zal ze die overtuiging moeten laten toetsen door de meerdere vergaderingen. Binnen ons kerkverband is het altijd de overtuiging geweest dat de ambten zijn voorbehouden aan mannen.

Kerkelijke weg

De zogeheten kerkelijke weg kan op twee manieren worden bewandeld. Stel dat een plaatselijke gemeente ervan over­ tuigd is dat vrouwen als ouderling mogen dienen, dan kan ze deze overtuiging laten toetsen door de meerdere vergaderingen. Langs die route kwam het punt aan de orde tijdens de generale synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). De synode nam een besluit. Mag een kerkenraad vervolgens zeggen: ‘Dat besluit is voor ons niet doorslaggevend. Wij lezen de Bijbel op onze manier en zijn er in ons geweten van overtuigd dat dit juist is. En dus bevestigen wij vrouwen als ambtsdragers’?

Nee, vanzelf mag dat niet! Je bent immers samen kerk. Als een gemeente toch zulke besluiten neemt, hebben leden het recht om zich daartegen te beroepen op een meerdere vergadering. Verder kan een classis middels de kerkvisitatie zo’n gemeente bevragen op haar standpunten.

Wat zien we met name in de laatste tijd gebeuren? Plaatselijke gemeenten gaan hun eigen weg en laten zich niet langer gelegen liggen aan wat het kerkverband besluit. Heel leerzaam is de discussie rond de liedcultuur in de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt). Al in 1983 stelde de synode een studiedeputaatschap in, om het aantal gezangen voor de eredienst uit te breiden. De roep om meer gezangen te zingen werd echter steeds luider. Vanaf dat moment was er een voortdurende bezinning tijdens de vergaderingen van de Generale Synode. Ondertussen gingen de ontwikkelingen op het grondvlak ook door, zodat de synode steeds achter de feiten aanliep. Plaatselijke gemeenten gingen bijvoorbeeld opwekkingsliede­ ren zingen, terwijl de synode daarvoor geen ruimte gaf. Men deed het gewoon. Dit duurde tot 2014 toen de synode uit­ eindelijk het hoofd in de schoot legde en de gemeentezang geheel vrij gaf. Wat de synodes gedurende vele jaren ook beslo­ ten, het hielp niet.

Vermanen

Al voordat de synode van de CGK beslui­ ten nam omtrent vrouw en ambt waren er al vrouwen in het ambt bevestigd. Andere gemeenten wachtten de synodale besluiten nog af, maar lieten op voorhand weten dat ze door zouden gaan op de weg naar bevestiging van vrouwen in het ambt. Aldus geschiedde. In het eerste artikel noemden we de kerk van Zwolle, waar kort na de synodebesluiten vrouwen als ouderlingen werden bevestigd.

In feite wordt een synode op die manier praktisch uitgeschakeld. Wat kan een synode nog doen? Heel weinig. Plaatselijke kerken beroepen zich op hun zelf­ standigheid. Hoogstens kan een classis de gemeente van Zwolle vermanen, nog eens vermanen en in het uiterste geval de band met de gemeente van Zwolle verbreken. Maar, wat gebeurt er als een gemeente vrouwen tot ambtsdragers bevestigt binnen een verdeelde classis, die zo’n vergaand besluit niet wil nemen? We voelen aan dat het aantal gemeen­ ten met vrouwelijke ambtsdragers de komende tijd waarschijnlijk verder zal toenemen. God verhoede het! Want dat legt een enorme druk op een volgende generale synode.

Andersom is het opvallend wat in de GKv gebeurde nadat de ambten in 2017 juist wel werden opgesteld voor vrouwen. Een aantal gemeenten verzocht de synode om de besluiten te herzien. Unaniem(!) werden deze verzoeken afge­ wezen. Er werd vooral gepleit om elkaar ruimte te geven. Een aantal predikanten en delen van gemeenten onttrokken zich toen aan het kerkverband. De over­ grote meerderheid bleef. Zijn ze gewend geraakt aan de nieuwe omstandigheden? Het lijkt erop.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen