Het drama van Anne Hutchinson

ds. C. Sonnevelt, Alblasserdam

Onbekeerden, schijngelovigen en avonturiers waren meegereisd op de schepen die de Atlantische Oceaan overstaken. En bij de echt bekeerde mensen was de oude Adam meegereisd. De waarheid werd wel gehoord aan de oostkust van Amerika, maar ook dwalingen staken de kop op. Dat bleek al na zo’n tien jaar. Het kwam tot een hoogtepunt in het drama van Anne Hutchinson.

Kritiek op de prediking

Anne was een begaafde, welsprekende vrouw die goed thuis was in de theologie. Samen met haar man William was ze in 1634 gearriveerd in Boston, waar ze zich zette onder de prediking van John Cotton. Ze kende hem nog uit Engeland en had grote bewondering voor hem. Hij preekte immers de volheid van het genadeverbond en de vrijheid in Christus? Minder achting had zij voor mannen als John Wilson, Thomas Hooker en Thomas Shepard. Hen vond zij te wettisch. Als verloskundige werd Anne bekend in heel de stad. Haar naam was op veler lippen, vooral toen ze gezelschappen bij haar aan huis begon te houden. Op die bijeenkomsten herkauwde zij de preken van Cotton en voegde er het nodige aan toe. Ze moest niets hebben van het opwekken tot plichten. Ook het voorbereidende werk van de wet tot overtuiging van zondaren vond geen genade in haar ogen. Bij de christen is immers van geen wet sprake, niet als tuchtmeester tot Christus en evenmin als leefregel der dankbaarheid. De Geest verenigt een mens met Christus en verzekert hem meteen ook van de zaligheid. Een wedergeborene heeft de wet niet meer nodig. Van strijd tegen de zonde wilde Anne ten diepste niet weten. Een christen is immers verlost van de wet en leeft alleen uit Christus.

Zo sprak zij maandenlang en het getal van haar toehoorders breidde zich uit. Gaandeweg begon zij andere predikanten op de korrel te nemen en hen voor farizeeërs en leraars der wet uit te maken. Woorden als berouw, zelfverloochening en ootmoed stonden niet in haar dunne woordenboek.

Onrust in Boston

Het optreden van Anne Hutchinson leidde tot grote onrust in de gemeenten, met name in Boston. Een geest van verzet verbreidde zich door de gehele kolonie. Eerder reeds was een zekere Roger Williams verbannen vanwege antinomiaanse leringen, ditmaal was het een vrouw die een bedreiging vormde voor de eenheid van de gemeenschap. Om die reden ging de General Court zich ermee bemoeien, samen met enkele predikant-afgevaardigden. Laatstgenoemden gingen eerst het gesprek aan met hun collega Cotton. Kennelijk waren er onderlinge verschillen die nu eens duidelijk moesten worden. Cotton verontschuldigde zich door te zeggen dat hij niet wist dat Anne zijn medebroeders ‘dienaren van het werkverbond’ had genoemd. Wel wist hij dat zij hen vergeleek met de apostelen vóór de hemelvaart, als onervaren discipelen die nog met hun ene been in het oude verbond stonden. Bij verdere vragen op dit punt hield Cotton zich wat op de vlakte (zie Alan Heimert & Andrew Delbanco, ”The Puritans in America”, pag. 156-163).

Theologisch gezien stond Cotton dichtbij Anne Hutchinson. Hij wilde niet weten van enig levensbeginsel in de mens vóór de bewuste geloofsvereniging met Christus. Ook was hij beducht voor het noemen van kenmerken. Wel geloofde hij dat degenen die reeds in Christus zijn uit hun heiligmaking een nadere verzekering van hun zaligheid kunnen verkrijgen. Hij nam afstand van de meer extreme opvattingen van zijn zogenaamde wapendraagster. Ook wilde hij beslist geen antinomiaan zijn. Hij handhaafde de noodzaak van een leven van bekering en boetvaardigheid, maar dan als vrucht van de rechtvaardiging.

Uitspraak van de overheid

Toen Anne Hutchinson zelf werd ondervraagd, stelde zij zich allesbehalve ootmoedig op. Ze beriep zich zelfs op rechtstreekse ‘openbaringen van boven’, hetgeen haar op de beschuldiging van geestdrijverij kwam te staan. De burgerlijke overheid (de General Court) bepaalde dat zij het land moest verlaten en vervolgens deed de kerkelijke overheid (middels de Synode van Cambridge) haar in de ban. En zo kwam een einde aan een drama dat eens te meer liet zien dat ook Nieuw Engeland het land der ruste niet was.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen