Scheepsrampen in oorlogstijd (1)

En zo wordt dit schrijven ingeluid. Ik heb een bijzonder boek voor mij liggen en dat doet mij denken aan de familie van mijn moeders kant, die op de Nederlandse koopvaardij en op de sleepboten van L. Smit & Go's Internationale Sleepdienst in de ooilogsjaren en daarna hebben gevaren. Zij zijn allen bijna de gehele oorlogsperiode van huis geweest en de kinderen gloeiden thuis op, zonder vader. Ook de spanning van: 'zouden ze nog varen?' of 'zouden ze nog in leven zijn?', hield hen in de greep. Angst en onzekerheid, dat was het lot van hen die aan de wal achter bleven, om maar niet in te gaan op hetgeen de schepeHngen zelf meemaakten aan boord aan spanning en onzekerheid of het geyaar uit de lucht kwam of van onderwater. We hebben er lang over na gedacht, maar na overleg met anderen heb ik besloten om een aantal artikelen aan u voor te leggen die in dit boek zijn beschreven. Schepen die ternauwernood zijn ontkomen van een aanval van de Duitsers, maar ook schepen die niet meer terug kwamen en met man en muis zijn vergaan door de aanvallen van de vijand vanuit de lucht en van onder water. Om mijn fotoverzameling van schepen recht te doen, wil ik van elk schip uit die periode, welke in de komende tijd zal worden beschreven, een foto uit mijn collectie afdrukken. Ik spreek de wens uit dat, ook door het nageslacht, deze bizarre tijd nooit zal worden vergeten. Ik ben de heer Roel Zwama zeer erkentelijk dat hij ook zijn fotoarchief belangeloos ter beschikking heeft gesteld om deze geschiedenis u voor te houden.

Maarten Bezuijen, Schiedam(Foto's: Collectie Af. Bezuijen, tenzij anders vermeld)

Mark

Op 9 september 1939 loopt de "Mark", een stoomschip van de Rotterdamse N.V Houtvaart, tijdens een reis van Uleaborg naar Rotterdam op een Duitse mijn. De "Mark" is daarmee het eerste Nederlandse Koopvaardijschip dat in de Tweede Wereldoorlog tot zinken wordt gebracht. Zo zullen er nog vele volgen. Hiermee is de Tweede Wereldoorlog op zee begonnen. De prijs die de Nederlandse Koopvaardij in de oorlogsjaren moet betalen is hoog. Bijna vierhonderd schepen gaan verloren en ruim 3400 zeelieden vinden als gevolg van de gevechtshandelingen de dood. De Nederlandse Koopvaardij is voor de geallieerde oorlogsinspanning van bijzonder grote betekenis geweest. Bij dit eerste schip dat door oorlogshandelingen ten onder ging, waren geen men; senlevens omgekomen. De "Mark" werd gebouwd in

De "Mark" werd gebouwd in 1930

Werf: A.Vuyk & Zonen te Capelle aan de IJssel.

Lang: 74,38 m, breed: 11,80 m, diepgang: 5,20 m, BRT: 1514. Uitgerust met een 3 cilinder

Uitgerust met een 3 cilinder Triple Expansie stoommachine 900 IPK.

Op 9 september 1939 op een mijn gelopen op de Noordzee, 120 mijl ten westen van de Deense kust.

Berenice

Het SS. "Berenice", toebehorende aan de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot Maatschappij NV te Amsterdam, was op weg van de middellandse Zee naar Amsterdam, toen het op 9 mei 1940 Duinkerken aanliep. De volgende dag vernam men daar van de invasie in Nederland. Op bevel van de Franse autoriteiten moest de "Berenice" de haven verlaten en liep onder andere Le Havre, Cherbourg en ten slotte Bordeaux aan. de lading werd gelost en het schip werd in de voorgeschreven kleuren geschilderd. Op 19 juni 1940 werd van de Franse Marine opdracht gekregen om Bordeaux te verlaten. Tevoren waren eerst 22 Nederlandse vluchtelingen ingescheept, meest afkomstig uit België. Om 23.00 uur ging het schip in de monding van de rivier Gironde ten anker en zette de volgende dag om 12.30 imr de reis voort. Er werd afgesproken met de stoomschepen "Orpheus", "Arie Scheffer", het motorschip "Nettie" en de sleepboot "Seine" bij elkaar te blijven en naar Falmouth over te steken. In de nacht van 20 op 21 juni raakten de schepen van elkaar af, alleen de "Nettie" bleef in 't zicht van de "Berenice". Bij het aanbreken van de dag was de zee ruw geworden. Om 07.15 uur op 21 juni werd plotseling een hevige ontploffing waargenomen, tengevolge waarvan de "Berenice" in 3 minuten tijd zonk. De ontploffing werd naar alle waarschijnlijkheid veroorzaakt door een torpedo. De ramp vond plaats op ca.40 mijl uit de Franse kust. Alle passagiers, op een vrouw na, bevonden zich in het ruim van het schip en zijn mee ten onder gegaan. De "Berenice" zonk zo snel dat geen tijd gevonden werd de reddingboten te strijken. Negen opvarenden die zich drijvende hadden weten te houden, werden door de "Nettie" opgepikt, die na nog enige tijd te hebben rondgedobberd naar Falmouth doorstoomde. De gezagvoerder van de "Berenice", die zwaar gewond aan boord van de "Nettie" lag, overleed de zelfde dag. Op 22 juni werden de 8 geredden in Falmouth aan wal gebracht. Kapitein Huygens werd in Falmouth begraven. In totaal verloren 23 mensen bij deze ramp het leven.

De "Berenice" werd gebouwd in 1919

Werf: Lobitsche Scheepsbouw My te lobith.

Lang: 81,68 m, breed: 11.28 m, diepgang: 4,11 m, BRT: 1166.

Uitgerust met een 3 cihnder Alblasserdamse stoom machine 800 ipk.

Op 21 juni 1940 tijdens de reis Bordeaux-Falmouth in het Kanaal door de "U 65" getorpedeerd; 23 opvarenden verloren hierbij hun leven.

Kertosono

Het SS "Kertosono" van de NV Rotterdamsche Lloyd was op weg van New Orleans naar Calcutta en arriveerde 23 juni 1940 te Curagao, vanwaar het dezelfde dag weer vertrok, nadat brandstof en drinkwater aan boord waren genomen. Op 1 juli 1940 om 11.30 uur naderde een als een vrachtschip uitziend vaartuig op plus/minus vijf streken achterlijk aan bakboord, welk schip om 13.00 uur plotseling voor de boeg van de "Kertosono" een schot loste en gelijktijdig de Duitse oorlogsvlag hees. De machine werd onmiddellijk gestopt. Om 13.15 uur naderde een zwaar bewapende motorsloep, die sloep een prijs bemanning aan boord bracht. Er werd meegedeeld dat de "Kertosono" niet tot zinken gebracht zou worden, maar 'opgebracht' zou worden. Om 15.00 uur werd order gegeven om in het kielwater van het andere vaartuig op te varen. Te 16.00 uur kwam een andere prijsbemanning aan boord, die de gehele navigatie overnam, terwijl alle scheeps- en ladingpapieren in beslag genomen werden. Op 22 september 1940 werd de gezagvoerder van de "Kertosono" met 28 man van de bemanning naar Rotterdam gezonden, waarbij wel privé-eigendommen, maar niets van de scheepsinventaris mocht worden meegenomen. Tijdens de verdere duur van de Tweede Wereldoorlog hebben de Duitsers getracht de "Kertosono" tot onderzeebootmoederschip te verbouwen. Inmiddels werd het door geallieerde vliegtuigen gebombardeerd en tenslotte is het schip in 1944 door de Duitsers in de Loire tot zinken gebracht. De "Kertosono" werd gebouwd

De "Kertosono" werd gebouwd in 1936.

Werf: Deutse werft A.T. Hamburg.

Lang: 152 m, breed: 18,80 m, diepgang: 8.50 m, BRT: 8640. Uitgerust met een stoommachine turbine 6800 IPK.

Gebouwd als "Wuppertal voor de Hapag Lloyd.

In 1940 als prijsschip in beslag genomen door de Duitsers en onder de naam "Noesaniwi" in de vaart gebracht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen