Bij de Amerikaanse verkiezingen

Amerika heeft gekozen. De uitkomst van de verkiezingen zijn anders dan de prognoses hadden voorspeld: een zogeheten rode golf is uitgebleven. Verwacht werd dat de Republikeinen zowel in de Senaat als in het Huis van Afgevaardigden een overweldigende meerderheid zouden krijgen. Dit is niet gebeurd. In de Senaat vallen de krachtsverhoudingen in het voordeel van de Democraten uit, terwijl het er (nu ik dit schrijf) naar uit ziet dat de Republikeinen in het Huis een krappe meerderheid zullen krijgen. Na de voor hun slechte prognoses slaakten de Democraten een zucht van verlichting: een groot verlies bleef uit.

Een opsteker voor de Democraten

Nog enkele andere factoren geven hun reden tot tevredenheid.

Zelden is het resultaat van tussentijdse verkiezingen gunstig voor een zittende president. Ondanks de inflatie en de stagnerende economie als gevolg van de oorlog in Oekraïne heeft president Biden echter bij deze verkiezingen het beste resultaat bereikt van alle zittende presidenten na John F. Kennedy. Dat is voor hem en zijn partij een enorme opsteker. De president was door velen al afgeschreven, het meedoen aan een volgende run voor het presidentschap leek uitgesloten. Dat hij zich kandidaat stelt, is nu niet ondenkbaar meer.

Daarbij komt het volgende. Vrijwel alle figuren die door Trump in meerdere staten naar voren zijn geschoven als kandidaten voor de Senaat hebben een nederlaag geleden. De grote klap kwam in Pennsylvania, waar de democratische kandidaat John Fetterman het nipt won van zijn rivaal Mehmet Oz. En dat terwijl Trump Oz zeer nadrukkelijk had gesteund, ondermeer door daags voor de verkiezingen naar Pennsylvania af te reizen. Trump wist hoe belangrijk deze staat zou gaan worden voor de bezetting van de Senaat. Dat gold ook voor president Biden, die, evenals oud -president Obama enkele dagen voor de verkiezingen Pennsylvania aandeden. Uitgerekend dáár, waar Trump een directe confrontatie aanging met de zittende president, moest zijn kandidaat het onderspit delven. Oz was één van de belangrijkste figuren in het kamp van Trump. Hij behoorde tot de zogenaamde election deniars: degenen die beweren dat er bij de presidentsverkiezingen in 2020 gefraudeerd is, een leugen die Trump vanaf dag één na de verkiezingen twee jaar geleden rondstrooide. Deze ‘grote leugen’ leidde tot de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021.

Ook in andere staten hebben kandidaten die door Trump naar voren geschoven zijn, het niet gehaald. Dit zorgde voor een grote opluchting. Terecht had president Biden gesteld dat de democratie van Amerika tijdens de verkiezingen op het spel stond. En wat niet al meer. Als de aanhang van Trump het voor het zeggen had gekregen in de Senaat en in het Huis van Afgevaardigden zouden ze het de huidige president onmogelijk hebben gemaakt om zijn huidige beleid uit te voeren. De steun aan Oekraïne zou niet meer vanzelfsprekend zijn en wellicht zou de relatie met Europa en de NAVO weer onder druk komen te staan, zoals dat het geval was in de vier jaar van Trumps presidentschap. Anders gezegd: de verkiezingen van een goede week geleden raakten de hele wereld. Terecht kopte het commentaar van het Reformatorisch Dagblad: ‘Democratie in Amerika sterker dan verwacht’.

Ondermijning

Een decennium geleden had ik niet kunnen denken dat ik ooit blij zou zijn met een betrekkelijk gunstige uitslag voor de Democraten. Dat is nu het geval, ondanks het feit dat ik me inhoudelijk veelal vinden kan in wat de Republikeinen voorstaan. Vooral om de volgende reden: Trump deinst er niet voor terug om alle instituties (geen enkele uitgezonderd) die de grondslag vormen voor de Verenigde Staten te ondermijnen, als hem dat uitkomt. Hij legt geen enkel ontzag voor wie of wat ook maar aan de dag waar het gaat om zijn eigen macht en voordeel. Zowel in zijn gedrag als in zijn woordkeus is vrijwel niets wat op staatsmanschap lijkt. Wie hem in de weg staat, zelfs in zijn eigen partij, serveert hij genadeloos af met woorden als ‘eerlijk gezegd haat ik hem’, terwijl het van anderen heet ‘ik mag hem’. Voortdurend suggereert hij dat daarmee alles gezegd is, omdat hij de maat is van alle dingen.

Trump en De Santis

Dat Trump ondermijnend bezig is, bleek direct na de verkiezingen uit minstens twee dingen.

Enkele dagen na de verkiezingen kwam aan het licht wat zijn plannen waren als de kandidaten die hij naar voren had geschoven, hadden gewonnen. De nieuwgekozen senatoren, die zich aan hem gelieerd hebben (de ‘MAGA-Republikeinen’), zouden na hun verkiezing vrijwel direct onder leiding van Oz (Pennsylvania) geëist hebben dat de voorzitter van de Republikeinen in de Senaat (Mitch McConnell), met wie Trump volstrekt niet uit de weg kan, zijn plaats zou inruimen voor Oz. Trump wist dat het plan weinig kans van slagen zou hebben. Daar stond tegenover dat het grote zagen aan de poten van McConnell zou zijn begonnen. Trump zou dit ondersteunen met zijn retoriek en venijngeving, gesterkt als hij zich (in dat geval) wist door de verkiezingsoverwinning van zijn stromannen. Dit plan werd, nadat Oz en anderen verloren hadden, afgeblazen. Door de versterkte invloed van zijn aanhangers in de Senaat zou Trump zeker op alle manieren invloed uit hebben geoefend op zowel de Senaat als het Huis van Afgevaardigden. Zijn invloed op beide huizen zou in de aanloop naar de volgende presidentsverkiezingen, waarvoor hij zich kort na de tussentijdse verkiezingen kandidaat zou stellen, enorm geweest zijn.

Er deed zich nog iets voor. In Florida boekte de Republikeinse gouverneur De Santis een klinkende overwinning op zijn democratische rivaal Charlie Crist, met een verschil van twintig procent. Al voorafgaand aan de verkiezingen werd gespeculeerd over de vraag of hij zich kandidaat zou gaan stellen voor de presidentsverkiezingen van 2024 en zo in het Republikeinse kamp een rivaal worden van Trump. Het is waarschijnlijk dat De Santis in dat geval Trumps meest geduchte concurrent zal worden. Om die reden komt zijn grote overwinning in Florida Trump zeer ongelegen. Hij moet van De Santis af zien te komen. Hoe gaat hij daarbij te werk? Door spot en intimidatie. Trump heeft de gewoonte om mensen die hij niet welgezind is bespottelijk te maken door bijnamen te bedenken. In de aanloop naar de tussentijdse verkiezingen noemde hij De Santis ‘De Santimonious’ (‘santimonious’ betekent: ‘hypocriete vrome’). Zulke bijnamen blijven hangen, ze doen iets in de perceptie van mensen: ze maken iemand tot een kleine figuur. Dat is precies wat Trump beoogt.

Er was nog iets. Daags nadat De Santis gewonnen had, raadde Trump het hem openlijk af om zich kandidaat te gaan stellen voor de presidentsverkiezingen van 2024. Hij deed dat omdat hij naar eigen zeggen ‘dingen wist uit De Santis’ verleden, waarvan deze liever niet moest willen dat ze bekend werden. Op deze suggestieve en intimiderende manier werkt hij op De Santis in, die zich moet afvragen: ‘Wat kan hij bedoelen? Waarmee zou hij kunnen komen? Waar beging ik een misstap?’, terwijl hij bij het grote publiek wantrouwen zaait: ‘Wat zou er mis zijn met De Santis; wat heeft hij op zijn geweten; wat weten wij niet?’ Let wel: deze suggestie wordt door Trump in het leven geroepen, die zélf te maken heeft met tal van aanklachten vanwege fraude, het aanzetten tot leugens, het achterhouden van gekwalificeerd materiaal (staatsgeheimen), die twee keer te maken kreeg met een impeachment (afzettingsprocedure vanwege een politiek misdrijf) en die bij het comité dat de aanloop naar 6 januari 2020 onderzoekt steeds meer als hoofdschuldige in het vizier komt. Daarbij verschafte hij in het verleden meerdere vrouwen geld tegen de belofte dat ze zijn verleden niet openbaar zouden maken.

Al met al is er reden om dankbaar te zijn dat Trump in de verkiezingen is afgestraft en dat het erop lijkt dat de weg vrijkomt dat andere kandidaten een goede kans maken om de Republikeinse presidentskandidaat te worden. Dat geldt ondermeer voor De Santis. De Santis is een echte Republikein, die op het gebied van emigratie zeer terughoudend is, die grote bedenkingen heeft tegen abortus, die met betrekking tot covid een eigen koers voer door scholen veel eerder te openen en die zich openlijk distantieert van de woke-cultuur. Wat dit laatste betreft: De Santis verbood het om kinderen al op heel jonge leeftijd op scholen via lesmateriaal in aanraking te brengen met de woke-cultuur onder het motto: No indoctrination, but education (‘geen indoctrinatie maar opvoeding’). Wat zijn standpunten betreft wijkt De Santis niet ver af van Trump. Het grote verschil is dat hij zich bij het uitdragen daarvan binnen de orde beweegt van het recht en de grondslagen van de staat respecteert en behartigt. Het is te wensen dat de Republikeinen, nu de resultaten van de tussentijdse verkiezingen bekend zijn, wakker worden, vooral ook de overtuigde christenen onder hen en niet Trump, maar iemand anders zullen verkiezen tot kandidaat voor de komende presidentsverkiezingen.

Moedige Republikeinen

Gelukkig is er in Amerika nog een gezonde geest, ook onder de Republikeinen, van wie een deel niet stemde op de door Trump naar voren geschoven figuren.

Dat Trump verliezen leed, geldt overigens niet alleen voor de Senaatsverkiezing maar ook voor de zogenaamde staatssecretarissen, publiekelijk verkozen figuren die in Amerika toezicht moeten houden op een eerlijke verloop van verkiezingen. Géén van de personen die Trump naar voren schoof, heeft het gewonnen. Dat geldt wel voor Raffensperger in Georgia aan wie Trump twee jaar geleden telefonisch vroeg hem illegaal zo ongeveer 11.780 stemmen te verschaffen, het aantal dat hij nodig had om Georgia (en zo het presidentschap) alsnog te winnen, iets wat Raffensperger (zelf een Republikein) weigerde.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen