Hus en Luther

Deze woorden zijn opgeschreven door iemand die vol haat ten opzichte van Johannes Hus zat. Wie was deze Hus eigenlijk? En de tweede vraag: van wie zijn de woorden waaruit diepe afschuw van Hus blijkt?

Bezwaren van Hus

Johannes Hus is bekend geworden als een van de voorlopers van de Hervorming. Hij is rond 1371 in Bohemen geboren. Na zijn studie theologie werd hij in 1401 tot priester gewijd. De jonge theoloog maakte opgang: hij werd benoemd tot professor aan de Praagse universiteit. Hij had echter in toenemende mate moeite met belangrijke leerstukken van de Rooms-Katholieke Kerk, zoals de aflaathandel, de macht van de paus en de transsubstantiatieleer.

Hus hield zijn bezwaren niet voor zichzelf. In zijn onderwijs aan de studenten en tijdens zijn preken sprak hij erover. Dat kon niet zonder gevolgen blijven. De machtige Rooms-Katholieke Kerk accepteerde niet dat er mensen waren die bezwaren hadden tegen de kerkelijke leer. Hus werd als priester afgezet, hij moest Praag verlaten en kon dus geen professor meer zijn. De zwaarste kerkelijke straf werd over hem uitgesproken: hij werd in de ban gedaan. Deze maatregelen leidden tot spanning in Bohemen.

Concilie te Konstanz

Een vervolgstap was dat de ‘ketter’ zich moest verantwoorden voor zijn geschriften en daden. Uiteindelijk zou dat plaatsvinden in Konstanz, een stad gelegen tegen de Zwitserse grens. In 1414 was daar een grote kerkelijke vergadering, een concilie, geopend. Tal van problemen kwamen daar ter sprake. Een van de kwesties die tijdens dat concilie besproken werden, betrof de opvattingen van Hus. Keizer Sigismund was er veel aan gelegen dat de rust in de kerk zou weerkeren. Daarom was hij er een voorstander van dat Hus in alle rust zijn opvattingen in Konstanz kon verdedigen. Dat was echter niet zonder gevaar. Drie volgelingen van Hus waren enkele jaren eerder onthoofd nadat ze zich tegen een aantal leerstellingen van de kerk gekeerd hadden.

Sigismund nam de zorgen van Hus weg door hem een vrijgeleide te geven. Dat was een belangrijke beslissing: de keizer garandeerde dat Hus ongehinderd naar Konstanz kon reizen en de stad weer veilig zou kunnen verlaten. Hus besloot te gaan. Toen hij in Konstanz arriveerde, werd hij echter in opdracht van de paus gevangengezet. Dit tot verontwaardiging van Sigismund. Zonder dat Hus gehoord werd en zich dus kon verdedigen, oordeelde het concilie dat hij een ketter was. Hij moest zijn opvattingen herroepen. Dat weigerde hij. Het gevolg was dat hij veroordeeld werd tot de brandstapel. Sigismund greep niet in!

Brandstapel

Op weg naar de plaats van de terechtstelling zei Hus vol geloof: ‘Weet dat ik standvastig geloof in mijn Zaligmaker, om Wiens Naam wil ik dit lijd, in het vertrouwen dat ik heden met Hem in het Paradijs zal zijn’. Er lagen al veel takkenbossen op de brandstapel. Er kwam een oud vrouwtje met een paar takken aanlopen die er nog bovenop werden gelegd. Was ze zo werkheilig? Volgens de overlevering zou Hus gezegd hebben: ‘O sancta simplicitas’ (O, heilige onnozelheid). In juli 1415 stierf Hus de marteldood.

Aan het begin van dit artikel zijn twee vragen geformuleerd: Wie was Hus? En de tweede vraag: van wie zijn de geciteerde woorden afkomstig waaruit diepe afschuw van Hus blijkt? Over Hus hebben we iets geschreven. Zou het antwoord op vraag twee zijn: het vrouwtje dat nog een paar takkenbossen aandroeg? Dat is niet het geval. Ze zijn afkomstig van Maarten Luther!

Hoe is dat mogelijk? Daar gaan we in het volgende artikel nader op in.

wordt vervolgd

Aan het einde van deze maand hopen we stil te staan bij de kerkhervorming. Voor protestanten is 31 oktober een belangrijke datum. In vier artikelen gaan we in op ontwikkelingen en gebeurtenissen rond de Reformatie. In het eerste artikel kijken we naar het belang van Johannes Hus, een van de voorlopers van de Hervorming.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen