Daad en Woord

Geen wonder dat meer dan voorheen de vraag op tafel komt op welke manier diaconieën hier de helpende hand kunnen bieden. Zo vroeg minister Schouten, die armoedebestrijding in haar portefeuille heeft, de kerken uitdrukkelijk om de overheid daarbij te helpen.

Diaconale hulpverlening

Voor de kerk is ondersteuning van hulpbehoevenden vanouds een wezenlijke taak. In het Bijbelboek Handelingen lezen we over de instelling van het diakenambt. In het verleden lag de armenzorg in Nederland zelfs voor een groot deel bij de kerken. Ieder kerkgenootschap werd geacht zelf te zorgen voor de armen in zijn midden. Vandaar dat in de tijd van de Afscheiding als argument tegen de erkenning van de afgescheiden kerken werd aangevoerd dat die veel kleine luyden en nauwelijks welgestelden onder hun leden telden. Hoe zouden zij dan in staat zijn om hun eigen armen de nodige ondersteuning te bieden? In de loop van de vorige eeuw zijn steeds meer vormen van financiële ondersteuning van de kerk naar de overheid verschoven. Sluitstuk daarbij was de Algemene Bijstandswet die in 1965 werd ingevoerd. Die ontwikkeling riep allerlei principiële vragen op, niet alleen in onze kring maar bijvoorbeeld ook bij de vrijgemaakten. Werd de diaconale taak van de kerk hierdoor niet drastisch uitgehold? Nu was de geschiedenis van de diaconale hulpverlening niet altijd even verheffend. De kerkelijke bedeling was vaak erg karig. Daarbij moeten we wel bedenken dat het welvaartsniveau destijds veel lager lag dan tegenwoordig. Er was gewoon veel minder geld beschikbaar om uit te delen.

Goed doen aan allen

Inmiddels worden in onze maatschappij door de overheid allerlei uitkeringen en toeslagen uitbetaald aan mensen die het niet zo breed hebben. Maar dat gaat weleens fout en er blijven allerlei knelpunten over die overheidsinstanties vaak moeilijk kunnen oplossen. Kerken staan veelal dichter bij de mensen dan het ambtelijk apparaat dat de overheid ter beschikking heeft.

Wie tot een kerkelijke gemeente behoort, maakt daardoor deel uit van een sociaal netwerk waarop hij of zij in bijzondere omstandigheden een beroep kan doen. Kerkleden steken relatief veel tijd in vrijwilligerswerk en geven meer geld weg dan anderen. Daar hoef je niet voortdurend mee te koop te lopen, maar het kan geen kwaad dat men zich daar in onze seculiere maatschappij van bewust is. Zeker in onze tijd heeft de diaconie wel degelijk een taak. Zowel wat betreft de hulpverlening in eigen kring als daarbuiten. Een bekende Bijbeltekst zegt: ‘Laat ons goed doen aan allen, maar meest aan de huisgenoten des geloofs’ (Gal. 6:10). Die prioriteitsvolgorde mag en moet er zijn, maar onze verantwoordelijkheid dient zich ook uit te strekken tot anderen die hulp nodig hebben. Zelfs in landen ver weg. Denk aan de activiteiten van ons Deputaatschap tot hulpverlening in Bijzondere Noden.

Bij elkaar houden

Daarbij is het altijd wel nodig om de daad en het Woord bij elkaar te houden. In het bevestigingsformulier staat dat de diakenen niet kunnen volstaan met ‘de uiterlijke gift’ maar dat zij ook moeten komen ‘met troostelijke redenen uit het Woord van God’.

In bepaalde kerkelijke kringen wordt bij allerlei hulpverleningsacties graag beklemtoond dat het er niet om gaat om zieltjes te winnen. Alsof dat iets ergs zou zijn! Voor een kerk die zich gebonden weet aan het Woord van God is neutrale hulpverlening toch niet genoeg.

Zo’n kerk weet dat de mens een lichaam heeft dat voedsel, kleding, onderdak en wellicht ook medische zorg vereist. Die weet dat de mens sociale contacten en ondersteuning nodig heeft, zeker in moeilijke situaties. Maar een mens heeft ook een ziel voor de eeuwigheid. Ziel verloren is al verloren.

Soup, soap and salvation (soep, zeep en heil) was het uitgangspunt van William Booth, de oprichter van het Leger des Heils. Daad en Woord waren bij hem nauw aan elkaar verbonden, al ging het om een uitgesproken arminiaanse theologie. In de loop der jaren is die band bij het Leger des Heils duidelijk minder geworden. Helaas zijn ook allerlei andere op hulpverlening gerichte instellingen en organisaties met een christelijk karakter geleidelijk aan geseculariseerd. In de praktijk van het dagelijks werk blijkt weinig meer van hun identiteit.

Het is niet eenvoudig om mensen, ook hulpbehoevende mensen, die ‘geen deel dan in dit leven wachten’ te confronteren met de eeuwigheid. Maar het is wel noodzakelijk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen