Voorbeelden ter navolging

Bij deze rolmodellen gaat het vaak over het uiterlijk, het gedrag en de vaardigheden. ‘Zo zou ik er ook willen uitzien’ of ‘Zo’n sportprestatie zou ik ook willen neerzetten’. Mede door de digitale wereld is de invloed van rolmodellen alleen maar toegenomen. Hun successen en prestaties dwingen respect af. Het voorbeeld dat ouders voor hun kinderen zijn, is van een andere orde. ‘Ik wil later net zo zijn als mijn vader’, zegt een achtja- rige jongen. En een meisje van zes wil graag worden zoals moeder. Dat voorbeeld-zijn is een belangrijk facet van de opvoeding. In het onderwijs wordt regelmatig gesproken over identificatie- of voor- beeldfiguren. Een onderscheid met rolmodellen is dat het bij deze genoemde voorbeelden niet in de eerste plaats gaat om uiterlijk en prestaties, maar om het ‘zijn’.

De Moderne Devotie

Iemand die voor zichzelf het allerbeste voorbeeld ter navolging had, was Thomas à Kempis. Deze man leefde tussen ongeveer 1379 en 1471. Over die navolging heeft hij een boek geschreven dat nog steeds bekend is. Overigens bestaat dit werk uit een viertal traktaten, die gebundeld zijn verschenen onder de titel ”De Imi- tatione Christi”. In de loop van de eeuwen zijn die traktaten ”Over het navolgen van Christus” door miljoenen mensen gelezen. Thomas werd geboren in het zuiden van ons land, in de buurt van Venlo, het grensgebied tussen Duitsland en Nederland. Op jonge leeftijd ging hij naar Deventer, waar hij de Latijnse school bezocht. Er waren in die tijd wel meer Latijnse scholen in ons land, maar die van Deventer stond goed aangeschre- ven omdat het geestelijke klimaat daar gestempeld werd door de Moderne Devo- tie. Die vroomheidsbeweging legde sterk de nadruk op een ingekeerd, mystiek leven dat gewijd was aan de dienst van God. Later werd Thomas tot priester gewijd. Intussen had hij al vrij veel geschreven en gekopieerd. Hij leefde nog vóór de uitvinding van de boekdrukkunst en hij was een van de vele kopiisten. Die waren in zijn tijd onmisbaar. Hij heeft in zijn lange leven alleen de Bijbel al vier keer overgeschreven.

Het navolgen van Christus

Evenals bij veel andere theologen nam de overdenking van het eigen leven een belangrijke plaats in het leven van Thomas à Kempis in. In het tweede traktaat over de wenken voor het innerlijke leven schreef hij bijvoorbeeld: ‘Wie innerlijk weet te wandelen en weinig gewicht weet te hech- ten aan de dingen van buiten, wacht niet op bepaalde tijden om zijn godvruchtige oefeningen te doen’.

Hij gebruikt het woord ‘oefeningen’. Medi- tatie, zelfonderzoek, zelfverloochening, bidden en het lezen van de Bijbel waren vaste onderdelen van die oefeningen om te komen tot groei van het geloof. Inkeer tot zichzelf is onmisbaar. Thomas had er oog voor dat niet iedereen dat even vaak en intensief kon doen. Maar één keer per dag was wel noodzakelijk. Een terugblik op de dag is zinvol om na te gaan ‘hoe gij die dag zijt geweest in woorden, daden en gedachten, omdat gij daarin misschien al te dikwijls God en uw naaste hebt beledigd’.

Het ging bij Thomas uiteindelijk om de verhouding tot God: ‘Hecht er niet te veel gewicht aan, wie voor u is of tegen u; maar laat dit uw streven en uw zorg zijn, dat God met u is, in alles wat gij doet’. Uit deze citaten blijkt duidelijk dat hij de nede- rige onderwerping aan wat God wil als navolging zag.

Een tweede Thomas

Ondanks dat de opvattingen van Thomas na de Reformatie zijn afgewezen, werd zijn boek gewaardeerd door iemand als Voetius. De geestelijke herkenning en het onderwijs waren zo overtui- gend, dat de Utrechtse hoogleraar die voor-reformatorische opvattingen voor lief nam. Willem Teellinck werd wel aange- duid als een tweede Thomas à Kempis, zij het een gereformeerde. Deze benaming zegt veel over de waardering die binnen de Nadere Reformatie bestond voor ”De Imitatione Christi”.

Thomas wilde in zijn leven Christus navol- gen. Daarbij ging het om het hart. Als we die inzet vergelijken met de invloedrijke rolmodellen uit de mode- en sportwereld, waar het uiterlijke en prestaties een centrale plaats innemen, wat zijn we dan ver van de uitspraak van de Heere Jezus tegen Zijn discipelen: ‘Zo iemand achter Mij wil komen, die verloochene zich- zelven en neme zijn kruis op en volge Mij’ (Matth. 16:24).

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen