Kritiek op de preek

Tijdens een Bijbelstudieconferentie van de Hersteld Hervormde Kerk heeft volgens het RD van 4 maart ds. F. van Binsbergen een opmerking gemaakt over het bekritiseren van preken na de kerkdienst. ‘Wees voorzichtig met commentaar op een geroepen predikant. Je moet het woord dat gepreekt wordt, nemen als het Woord van de Heere. Durf je dan te zeggen dat je je schoenen er niet voor zou aandoen?’

Bediening van het Woord

Betekent dit dan dat je tijdens de preek alles maar over je heen moet laten komen en alles ‘voor zoete koek’ moet slikken? Dat is de bedoeling van ds. Van Binsbergen niet geweest. Hij wees er wel op dat de kritiek vaak om bijkomstigheden gaat en dat het ook wel gemakkelijk is om altijd wat op een predikant aan te merken te hebben. Maar een prediker is niet gebaat bij pluimstrijkerijen.

Om de vraag te beantwoorden of je kritiek op de preek mag hebben, is het van belang om te beseffen wat preken eigenlijk is. Preken is niet maar een vrome toespraak houden van welke predikant dan ook, maar het is de dienst die Jezus Christus in en door Zijn kerk in de wereld verricht, om door de eeuwen heen Zijn volk te vergaderen, Zijn gemeente te heiligen, Zijn kudde te weiden, Zijn lichaam op te bouwen en zo Zijn Koninkrijk te doen komen, totdat eenmaal in Zijn grote dag dit Koninkrijk in alle luister zal geopenbaard worden. Korter gezegd: Preken is bediening van het Woord, dat om vrucht te dragen, bedauwd moet worden door de Heilige Geest.

Verantwoordelijkheid

Wat een verantwoordelijkheid brengt dit mee voor de predikant om het Woord recht te bedienen. Hij is daarbij maar niet in onderhandeling met de hoorders, maar hij is de mond van God tot de hoorders. In de prediking mag niet verzwegen worden dat de mens verloren ligt in zonden en schuld, maar ook niet dat God in Zijn Zoon een weg heeft geopend, om van die zonde en schuld verlost te worden. Soms voelt een predikant zich geroepen om een bepaalde zaak te belichten om misstanden in de gemeente te voorkomen.

De apostel Paulus houdt Timótheüs het grote gewicht van zijn roeping voor. Hij beval hem te volharden in de prediking van het Woord. Het naderende oordeel en de wederkomst van Christus moeten iedere predikant aandringen om met ernst het Woord te prediken. Dat is wat anders dan het Woord delen, of het Woord bespreken.

Maatstaf

Kritiek is uiteraard geoorloofd als het duidelijk is dat een predikant niet spreekt naar Schrift en belijdenis. Maar ik ben bang dat in veel gevallen waarin kritiek wordt geleverd, de preek niet naast het Woord en de belijdenis, maar naast onze eigen mening wordt gelegd. In dit tijdperk van ‘ik denk’, ‘ik geloof’, ‘ik ben van mening dat’ en van het niet meer vanzelfsprekende van het ambtelijk gezag, is dat een groot gevaar. Daarom is het zo nuttig om, voordat we kritiek uiten, het eerst voor de Heere neer te leggen met de bede: Zend Heere, Uw licht en waarheid neder. Kritiek is niet altijd verkeerd. Het Griekse woord betekent eigenlijk: onderscheiden. Zo moeten we onder de preek zitten. Luisterend of de Heere door de dienst van de prediking tot ons wat te zeggen heeft. Maar er kunnen rechtmatige vragen zijn. Daarop mag een predikant ook worden aangesproken. Zeker als een preek niet naar Schrift en belijdenis is.

Elke vorm van kritiek afdoen met: Het is vijandschap tegen de waarheid, getuigt van weinig vermogen tot zelfreflectie, want achter de kritiek kan een kern van waarheid schuilgaan. Dat neemt niet weg dat ook een niet zo exegetisch volmaakte preek, zo er al een volmaakte preek gevonden wordt, door de Heilige Geest gebruikt kan worden.

Als we toch menen kritiek te moeten hebben, hoe uiten we die dan? Bij voorkeur natuurlijk in een persoonlijk gesprek. Dan kan er eerlijk met elkaar gesproken worden. De e-mail leent zich daar niet zo voor. Belangrijker nog is de houding van waaruit we spreken. Die moet geestelijk zijn. In Jakobus 3:17 vindt u daarvoor een belangrijke aanwijzing: ‘Maar de wijsheid die van boven is, die is ten eerste zuiver, daarna vreedzaam, bescheiden, gezeggelijk, vol van barmhartigheid en van goede vruchten, niet partijdig oordelende, en ongeveinsd’.

ds. W. Silfhout, Capelle a/d IJssel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen