Wij zijn meer dan ons brein

Volgens sommige hersenonderzoekers is de mens niet meer dan de grijze massa bovenin zijn schedel. “Wij zijn ons brein”. Niet alleen Dick Swaab stelde dit in zijn boek met gelijkname titel, in Amerika waren er al eerder vooraanstaande wetenschappers met eenzelfde geluid. Alles wat wij denken, voelen of doen is terug te voeren op de activiteit van de grijze cellen. Extreem uitgedrukt: als uw brein op sterk water gezet zou worden en nog helemaal actief gehouden zou kunnen worden, zou u hetzelfde denken en ervaren als anders.

Ik ben het daar hartgrondig mee oneens, en gelukkig ben ik niet de enige in de psychologie en hersenwetenschap. Een menselijk persoon kun je niet reduceren tot zijn hersenen. Jawel, wat we denken, voelen en doen wordt aangestuurd vanuit onze bovenkamer, zonder twijfel. Maar we zijn om twee redenen méér dan ons brein.

Ten eerste: die bovenkamer staat in een voortdurende wisselwerking met de rest van ons lichaam en met onze omgeving. We weten tegenwoordig dat zelfs onze darmen invloed hebben op onze hersenen, en dat sporten goed is voor het brein. Sociale contacten hebben daarnaast een sterk effect op wie wij zijn. Dat is uiteraard al sinds mensenheugenis bekend, getuige het aloude adagium “Zeg mij wie uw vrienden zijn...”

Ten tweede: er bestaat ook nog zoiets als de geest, de psyche. Deze is wel tijdens het leven van een mens onlosmakelijk aan het functioneren van onze hersenen verbonden, maar moet op een ander niveau van beschrijving begrepen worden. De psychologie kent meer begrippen dan alleen “patronen van hersenactiviteit”. Die begrippen, zoals “invoelingsvermogen” en “persoonlijkheid”, zijn nodig om de mens te begrijpen.

Hoewel we een zekere mate van autonomie hebben, is die niet absoluut. Wij, en onze hersenen, verkeren niet in een vacuüm, maar zijn onderdeel van een groter geheel.

André Aleman

Hoogleraar cognitieve neuropsychologie aan het Universitair Medisch Centrum Groningen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen