Boekbesprekingen

In het zomersemester van 1932 geeft de jonge Berlijnse Privatdozent Dietrich Bonhoeffer zijn eerste colleges. Hij kiest daarvoor een thema dat zijn hart heeft: ‘Het wezen van de kerk’. In december 1927 was hij op een studie over ‘de gemeenschap der heiligen’ gepromoveerd; eenmaal docent gaat hij op dit thema door. Wanneer hij het college geeft, heeft de machtsovername door de nationaalsocialisten nog niet plaatsgevonden, maar ze hangt al wel ‘in de lucht’.

De tekst van het college zelf is helaas verloren gegaan. Maar Bonhoeffer trok van begin af aan studenten die uitvoerig en precies aantekeningen maakten, en enkelen zelfs een stenografisch verslag. Op basis daarvan kan dit college met enige slagen om de arm goeddeels gereconstrueerd worden. In de jaren zestig van de vorige eeuw heeft Otto Dudzus al een poging daartoe gewaagd, en vervolgens hebben anderen in de grote Dietrich Bonhoeffer Werke dat nog eens heel precies overgedaan. De versie van Dudzus is in 1972 in vertaling verschenen, maar dat was nog niet het geval met de nieuwe, verbeterde versie. Prof. Edward van ‘t Slot heeft nu op basis van die tekst een eigen reconstructie gewaagd, waarin hij leemtes en duistere passages met behulp van andere teksten heeft aan- en ingevuld, en vervolgens ook vertaald.

Daarnaast heeft hij andere teksten over de kerk uit die periode vertaald en opgenomen, want Bonhoeffer zet niet alleen zijn eerste stappen op het pad van het docentschap, hij preekt ook, is geëngageerd in de oecumenische beweging en mengt zich in de maatschappelijk-politieke discussies van die tijd.

Dan gaat het om twee preken over Kolossenzen 3:1-4, een toespraak op een oecumenische conferentie in Gland (augustus 1932) over ‘De kerk leeft temidden van het sterven’ en een radiolezing – twee dagen na de machtsovername, op 1 februari 1933 – over ‘De “Führer” en de enkeling’. Zodoende laat dit boek zien in wat voor context Bonhoeffer dit college hield en hoe preken, toespraken, artikelen en college elkaar uitleggen.

Een uitvoerige inleiding tekent de omstandigheden van die tijd en Bonhoeffers biografie van deze periode, en in een ‘Na schrift’ trekt Van ‘t Slot lijnen door naar vandaag. Samen levert het een boek op dat qua opzet overtuigt en qua inhoud aanspreekt. Een waardevolle bijdrage aan de Bonhoefferliteratuur die ik van harte aanbeveel!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen