Goeree- Overflakkee: let op uw landschap

Het begon al bij de aankomst op Overtiakkee \ia de Hellegatsdam. Het voornaamste streven van Rijkswaterstaat lijkt daar om van de polder Het Oude Land een zo groot mogelijk deel in beslag te gaan nemen voor een nieuw verkeersknooppunt met toebehoren.

Vanaf deze omwoelde plaats westwaarts kijkend, richting Oude Tonge. wordt hel zicht over het polderlandschap belemmerd door de dijklichamen voor de nieuwe N'59. Het deed pijn en we sloegen dan ook af naar Den Bommel.

Het oprekken, verbreden en geschikt maken voor sneller verkeer van de Molendijk tussen Den Bommel en Stad aan het Haringvliet had ikeerdergekonstateerd en pogen te \erwerken. Maar dat gebeuren was me die vierentwintigste weer ontschoten en bij het weerzien mompelden we: ..o ja. hier zijn ze ook bezig geweest". Heftiger waren de emoties bij de Stadsche Hoek. ten westen van Stad. Is dit niet een van de fijnste punten van Overflakkee? Recht vooruit de Blanke Slikken van Tiengemeten met schuin daarachter de onbegrensde gezichtseinder van de Spuimond. Linksen recht> de wijdsheid van het Haringvliet. Met niet al te helder weer. zodat de contouren van de Botlek onzichtbaar blij- \en. herleeft op de Stadsche Hoek het indrukwekkend schouwspel van de lege delta van weleer.

Welnu, dat is nu over. Want op die vierentwintigste ontwaarden wij vanaf de Stadsche Hoek op het grasgorsje rechts vers opgeworpen lange aarden wallen in l'ormaties die verdacht veel weg hadden van een toekomstige jachthaven. Weg onbegrensde gezichtseinder? Wordt het ook vanaf de Stadsche Hoek een voorgrond van plezierjachtmasten? Het kleurrijke drijvende horizontale llatgebouw. kompleet met de obligate auto's rondom geparkeerd. Ontgoocheld gingen wij verder. Om na tweehonderd meter de volgende voltreffer te incasseren. De oosthoek van de Brienenspolder ge-scheurd tot bouwland en nu. in plaats van gras. een uitgestrekte tarwe-akker. Dat betekent 's winters niet langer vluchten Brandganzen en Grauwe Ganzen en in de trektijden geen grote troepen Kieviten en Goudplevieren. Exit. Bedrukt gingen we door naar de Slikken van Flakkee. Onderweg konden we vaststellen dat men nijver doende was de Oudelandse Dijk autovriendelijker te maken.

De Slikken

Voor mijzelf zijn de Slikken van Flakkee veel meer dan een terrein met kans op fijne vogels. Staande in de file of deelnemend aan vergaderingen, hoe vaak overkomt het me niet dat ik dan mijzelf een snelle run naarde kruin van de Diederikse Zeedijk wens om uit te kijken over de Slikken. Wijdsheid. rust en ruimte. De delta op zijn best. Ongetwijfeld heb ik wel eens geschreven dat de Slikken mij doen denken aan De Beer. Dat zegt genoeg.

De vierentwintigste bij die Diederikse Zeedijk arriverend, stonden er onderaan de voet heel wat auto's en publiek op de kruin. Dus op rust viel niet te rekenen. De knock-out van deze dag kwam toen we de dijkkruin hadden bereikt.

Buitendijks, naar rechts toe. zo ver als het oog reikte, was aan de dijkvoet een iietspad aangelegd. Met. deze middag, nog allerlei kleurrijk gedoe er op ook. Kennelijk een manifestatie! ..Hoc komen ze er op. Waarom moeten nu juist ook de Slikken aan alle kanten bereikbaar worden gemaakt. Was het al niet genoeg dat op Goeree-Overllakkee de dijken opengingen voor het publiek, waardoor in de weinig stille uithoeken die er nog waren, de verstoring kon toenemen. Ongetwijfeld zullen broed- en wintervogels zich nu genoodzaakt zien hun tolerantiegrens te verleggen verder de Slikken op. zodat ze minder terrein beschikbaar krijgen.

Dreigde er budget onbesteed te blijven met volgend jaar kans op budgetverlaging, of waren de heren politici beducht voor stemmenverlies waardoor verwijdering van het pluche dreigde? Op welke mogelijkheden zitten ze nu nog te broeden om Koning Recreatie ter wille te zijn?" Dat waren zo de reakties die Ben en ik bemompelden

Terneergeslagen reisden wij af. Langs de Klinkerlandse Zeedijk stonden vijf kolossale windturbines het landschap te domineren. Ook nieuw. Onlangs viel te lezen wat de kuststrook aan windturbines nog te wachten staat. Dag landschap.

De Punt

Goeree-Overllakkee bezocht ik voor het eerst zomer 1958, vijf jaar nadat de stormramp zijn stempel op de samenleving in de delta had gezet. En ook op het landschap. Na 1958 kwam ik er tot 1964 een of tweemaal per jaar; sindsdien veelvuldig. Tot 1963 ging dat via de ponten uit N'umansdorp of Hellevoetsluis. enerverende tochten die voerden langs tot de verbeelding sprekende maar onbereikbare oorden als de Ventjagersplaat en Slijkplaat. 's Zomers ging het naar de Hom.pelvoet. de Kwade Hoek. Scheelhoek en de Punt. 's Winters hoofdzakelijk naar de ganzengebieden langs de noordkust van. toen nog. het eiland. Rond Goedereede. thans een belangrijk ganzengebied. waren toen nauwelijks ganzen te vinden.

De oude Scheelhoek die. met de buitengronden van de Kroningspolder, volslagen anders van struktuur was dan de Scheelhoek van vandaag heb ik nog net meegemaakt. Omstreeks 1960 gingen de draglines daar aan het werk. Niet lang daarna startte het karwei aan de zuidkant van Goeree. rond De Punt. Men moet de oude Punt hebben gekend om te beseffen hoe däär is huisgehouden.

Zozeer dat het van onbenul en lompheid getuigt om de naam De Punt nog te gebruiken voor hetgeen resteert. Net zoals degeen die er in slaagde in de Preekhilpolder een bouwwerk te laten neerzetten dat als een uppercut op het netvlies aankomt (bezit Goeree geen welstandscommissie?), ook nog de vermetelheid bezat het bouwsel de naam te geven van hetgeen daar landschappelijk definitief ten grave werd gedragen.

In het kielzog van deltadammen en vaste oeververbindingen die Goeree- Overllakkee in de jaren zestig van vier kanten bereikten, werd op het voormalige eiland de infrastruktuur onder handen genomen. Zodat de toeristenstromen het deltagebied in bezit konden nemen. Toch vond ik. tot die vierentwintigste augustus, dat Goeree-Overllakkee er eigenlijk nog genadig van was afgekomen. Zeker vergeleken met Schouwen- Duiveland. waarvan ik het idee heb dat daar nog meer wonden in het landschap zijn aangebracht.

Zeelandia

Hoe dan ook. Zuidwest-Nederland is opengebroken. Natuurlijk heb ik geen recht tot klagende verwijten. Want waar haal ik de rechtvaardiging vandaan om al die in de Randstad en Ruhrgebied opeengepakte medemensen de toegang tot de Zeeuwse kust te ontzeggen. Maai met de stilte en de ruimte van de Delta van dertig jaar geleden in herinnering, doen de huidige taferelen we! pijn. En wat aan ruilverkavelingen, infrastrukturele verbeteringen, campings, bungalowparken en landsehapverziekende windturbineparken staan ons nog te wachten? Gelet op de tendens in Europa economische centra te verschuiven naar het zuiden, mag worden aangenomen dat vanuit de Randstad nog heel wat assen zuidwaarts zullen gaan leiden.

Zullen die de Delta ongemoeid laten? En zullen de autoriteiten die de komende decennia het beleid gaan uitmaken, oog en gevoel hebben voor de delta van weleer? Zodat anachronismes als in de Preekhil ot de massieve, brutaal in het open Grevelingenlandschap neergezette recreatiestad op de Kabbelaarsbank - komen beide scheppingen van dezellde tekentafel? - niet langer zullen gebeuren? Laten we het hopen. Zodat een paar deltavergezichten die de wijdsheid. rust en ruimte van vroeger uitstralen, behouden blijven.

Overgenomen uit het herfstnummer van de Sterna, het tijdschrift tan de ISatuur- en Vogelwacht Schouwen Duiveland en de Ver. voor ISatuur- en Landschapsbescherniing Goeree- Overflaliliee.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen