De lijsterbes

Eén van onze buren heeft een Lijsterbes in zijn voortuintje staan. Het is een prachtige boom die al door de vorige bewoners is geplant. Met verhuizingen sneuvelt er in het algemeen veel aan beplanting die door vorige bewoners is aangebracht. Maar deze boom is blijven staan. Omwaaien doet een Lijsterbes niet gauw, want zijn lover is niet zo dik. Net als bij de Es, zijn zijn bladeren samengesteld, aan een bladsteel zitten dus meerdere blaadjes. De Lijsterbes behoort tot de appelfamilie.

Soort en herkomst

In bossen en moerassen zijn Lijsterbessen door vrijwel geheel Europa te vinden, dus van nature hoort hij in ons klimaat goed thuis

Er zijn echter ook wel uitheemse soorten aangeplant, zoals de Peerlij sterbes. Vlierlijsterbes, Elsbes, Meelbes, Zweedse- en Amerikaanse Lijsterbes.

Verder zijn er vele bastaarden van de gewone Lijsterbes. De Amerikaanse en Zweedse soorten worden hier vrij veel aangeplant. De Zweedse Lijsterbes kan men o.a. aan de noordzijde van de van Aersenstraat te Sommelsdijk en in de Berkenlaan te Middelharnis aantreffen.

Vorm

De gewone Lijsterbes is een betrekkelijk kleine boom, zelden wordt hij hoger dan 10 meter, 's Winters kan men in de kronen de vrij grote, kleverige knoppen duidelijk zien zitten, maar daar maakt deze boom geen uitzondering op. Wel vind ik

het een bevreemdende eigenschap, dat de Lijsterbes pas eind April begint te ontluiken, terwijl hij tot in het hoge noorden toe te vinden is. Een laatbloeier dus.

De bloemen zijn geelachtig wit, in een dichte halfschermvormige bloeiwijze staan ze bijeen. Deze bloemen worden vanwege de eigenaardige reuk, vooral door aasvliegen bezocht, door bijen en zelfs door kevertjes.

De bessen

Oranje-rode bessen sieren thans (september) de vruchtenlast. Men kan echt wel van een last spreken, want de vruchttrosjes hangen diep gebogen. De bessen zijn melig, het zijn eigenlijk besachtige steenvruchten. Het zijn juist de vruchten die gretig gegeten worden door... lijsters want de Nederlandse naam is toch niet voor niets Lijsterbes?

Dat is ook zo, maar het spreeuwenvolk pikt de boom van onze buren met de dag kaler.

Ze beginnen in de top van de kroon te pikken. Daar worden ze immers het minst gestoord door voorbijgangers. Vervolgens zakken ze systematisch verder naar beneden, totdat er op een dag geen besje meer aanhangt. Dat is wel een beetje jammer, want de volle pracht van blad en rijpe vruchten is een lust voor het oog. Maar laten wij de vogels deze bessen gunnen, zij hebben er behoefte aan en ze maken zich met het eten van de bessen voor de Lijsterbes nuttig door middel van de verspreiding der zaden. Voor wat, hoort wat. De vruchten zijn zurig met een aromatische bijsmaak en worden wel in jam verwerkt.

Nut

De rijpe bessen van de Lijsterbes vormen waardevol voedsel voor alle lijsterachtige vogels, zoals merels, koperwieken en kramsvogels en niet te vergeten de reeds genoemde spreeuwen. Welk nut biedt de Lijsterbes nog meer? Dat is nogal wat. Tijdens de bloei profiteren Insekten, waaronder bijen, van de nectar die door de bloemen wordt afgestaan. Voor de mens is de Lijsterbes zeker niet minder belangrijk. Misschien worden de bessen door de mens niet veel geconsumeerd, dat zal van streek tot streek wel verschillend zijn. Maar de boom. ook al behoort hij niet tot de woudreuzen, levert ons hout. Dat hout kan voor de verwarming dienen en het is geschikt voor vooral wagenbouw.

Verder levert de Lijsterbes, net als andere bomen, het zo belangrijke natuur-element zuurstof En is zuurstof niet één van de belangrijkste stoffen voor ons milieu?

Tenslotte valt de schoonheid van de Lijsterbes voor een ieder die er oog voor heeft, dagelijks te bewonderen. Wat een waarde kan slechts een boom bezitten!

Met dank voor de bewonderenswaardige pentekening van P. Vroegindeweij.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen