Je eigen blinde vlekken zien

Het vertrek bij de Gereformeerde Zendingsbond (GZB) betekent niet dat Haasnoot ook afscheid neemt van de zending. Integendeel, hij gaat een Nederlandse vestiging van Langham Partnership opzetten. ‘Nieuwe uitdaging, zelfde missie.’

Kunt u iets vertellen over uw roeping?

‘Na de middelbare school ging ik theologie studeren, maar ik had nog geen duidelijk beeld over mijn roeping. Via een docent kwam ik op het spoor van bijbelvertaalwerk. Mijn vrouw, Mirjam, en ik zijn toen samen gaan onderzoeken of dit Gods weg was met ons leven. In dat proces zagen we steeds meer deuren opengaan.

We hebben veel mooie en ook wel moeilijke dingen meegemaakt in de afgelopen dertig jaar, maar we zijn God dankbaar voor de reis die we tot nu toe hebben gemaakt en vooral dat we de veelkleurigheid van Gods kerk wereldwijd hebben mogen ervaren.’

Nageroepen

Ethiopië was het eerste land waar Jaap en Mirjam terechtkwamen. ‘Een fascinerend land met een rijkdom aan gewoonten en culturen’, merkten ze. Haasnoot: ‘Het kent ook een oude christelijke traditie. In de tijd dat wij daar woonden – dat is nu gelukkig anders – werden we als ‘expats’ vaak nageroepen met ‘forensjie, you, money’ (buitenlander, jij, geld), wat ons het gevoel gaf dat we er niet helemaal bij hoorden. Tegelijkertijd hebben we veel gastvrijheid ervaren en waren we onder de indruk van het getuigenis van veel broeders en zusters.

De Ethiopisch-Orthodoxe kerk zet een eerbiedwaardige traditie voort, maar is ook heel erg gesloten. De Orthodoxe Kerk ziet de protestantse kerken als een product van buitenlandse zending. En hoewel dat historisch waar is, is dat nu niet meer vol te houden. Het mooie was dat de inzet voor het vertalen van de Bijbel orthodoxen en protestanten regelmatig bij elkaar bracht.’

Anglicaans

Na een periode in Nederland doceerde Haasnoot vanaf 2010 aan een Anglicaans seminarie en werd hij tot Anglicaans priester gewijd.

Wat trok u aan in de Anglicaanse traditie?

‘De Anglicaanse Kerk was niet nieuw voor ons. Tijdens de jaren in Addis Abeba (Ethiopië) maakten we deel uit van een internationale Anglicaanse kerk. De gereformeerde traditie heeft een sterke focus op het Woord, in de Anglicaanse Kerk komt daar de wekelijkse viering van het heilig avondmaal bij. Voor mij zijn dat de twee benen die we nodig hebben om staande te blijven in een woelige tijd als de onze. Ik kan niet meer zonder de regelmatige viering van het avondmaal. Ook als ik het even niet meer weet of voel, is daar Gods genade voor ons, aanwezig in brood en wijn, heel concreet. Daarnaast heb ik de waarde van een rijkere liturgie ontdekt met taal die rechtstreeks uit de Bijbel komt of die teruggaat op de Vroege Kerk. Steeds vaker bid ik woorden die geijkt zijn door de traditie.’

Wat zijn de belangrijkste inzichten die u opdeed over zendingswerk?

‘Daar is veel over te zeggen, maar laat ik drie zaken noemen. Het eerste is dat het onze opdracht is om te zaaien en niet gefixeerd te zijn op de vruchten. Vaak zien zendingswerkers die ook niet of weinig. In Kenia begon de Reformed Church of East Africa vooral te groeien toen de GZB zich terugtrok. Daar zijn allerlei redenen voor, maar dat maakt je vooral heel klein en bescheiden als zendingsorganisatie. God geeft de wasdom.

Ten tweede houdt het zendingswerk buiten Nederland ons een spiegel voor. De tijd is voorbij dat wij alleen maar ‘zenden’ (geld en werkers sturen) met het idee dat mensen elders veel van ons kunnen leren. Met de groei van de kerk op het zuidelijke halfrond en de krimp bij ons, worden de rollen omgedraaid. Veel van de kerken die de GZB ondersteunt, zijn vaak missionair actiever dan gemeenten in Nederland die het zendingswerk mogelijk maken. Wat zegt dat ons? Het is belangrijk dat wij blijven delen van onze rijkdom, maar tegelijkertijd is het ook nodig dat wij ontvangen van christenen elders, van hun geloofsenthousiasme, hun volharding en hun missionaire houding.’

Ernstig ongeluk

‘Ten derde heb ik geleerd dat gelijkwaardigheid in relaties met christenen elders betekent dat ook wij onze kwetsbaarheid kunnen en durven delen. In Afrika hebben ze vaak het idee dat wij alles perfect voor elkaar hebben: jullie hebben kennis, geen gebrek aan geld en jullie kunnen alles strak organiseren. Dat is het beeld dat we vaak uitstralen.

Toen mijn vrouw een ernstig ongeluk kreeg in Afrika – het gaat nu gelukkig goed met haar –, merkten we hoe enorm betrokken de partnerkerken van de GZB in oostelijk Afrika waren. Ze hebben veel voor ons gebeden en informeerden regelmatig hoe het met ons was. In het delen van onze kwetsbaarheid vallen culturele verschillen weg en zijn we als christenen verbonden in het gebed om Gods bescherming.’

Met het opzetten van Langham Partnership in Nederland gaat u een nieuwe uitdaging aan. Maar wat is Langham eigenlijk? En is haar missie vergelijkbaar met die van de GZB?

‘Ja, de missie is vergelijkbaar. Op een iets andere manier dan de GZB zet Langham Partnership zich ook in voor het versterken van de missie van de lokale kerk in Afrika, Latijns-Amerika en Azië. Dat doet Langham vooral via (preek)trainingen en studiebeurzen. Daarnaast geeft Langham Engelstalige boeken uit, vooral geschreven door niet-westerse theologen. Op die manier kunnen we in Nederland verrijkt worden door inzichten van elders. Mijn belangrijkste taak voor de korte termijn is het opzetten van Langham Partnership als een organisatie in Nederland. Op langere termijn wil ik graag dat wederzijdse leren stimuleren.’

Tegelijk bent u ook bezig met een promotieonderzoek naar contextueel bijbellezen. Wat is dat en hoe kan het ons verrijken?

‘Ik onderzoek hoe een aantal bijbelstudiegroepen in Zuid-Soedan de Bijbel begrijpen in hun context. Dat levert boeiende gezichtspunten op. En sowieso is het belangrijk dat we de stem horen van mensen die vaak vergeten worden. Die bevindingen vanuit Zuid-Soedan breng ik dan in gesprek met benaderingen die we in veel van ‘onze’ bijbelcommentaren tegenkomen.

Mijn vooronderstelling daarbij is dat we elkaar nodig hebben in de kerk wereldwijd. We worden allemaal – of we dat nu beseffen of niet – beïnvloed door onze cultuur en context als we de Bijbel lezen. Daarom hebben we elkaar nodig. Samen met alle heiligen ontdekken we meer van de enorme dimensies van Gods liefde in Christus.

Als je zo samen in gesprek bent over de Bijbel, ga je ook je eigen blinde vlekken duidelijker zien. In Nederland betrekken we de Bijbel al heel snel op ons persoonlijke geloofsleven. In Zuid-Soedan gaat het vaker over wij, samen, als gemeenschap. In Nederland hebben we het vanaf de kansel niet zo vaak over sociaal onrecht in de samenleving, terwijl de Bijbel daar wel heel veel over zegt. In de context van Zuid-Soedan spreken die teksten veel duidelijker en concreter.’

Zendingservaring van Jaap Haasnoot

1996-2005: bijbelvertaler in Ethiopië

2006-2010: beleidsmedewerker Evangelische Zendingsalliantie en coördinator MemberCare Nederland

2010-2016: docent op Anglicaanse theologische school in Kajo-Keji (Zuid-Soedan)

2016-2021: regiocoördinator GZB in oostelijk Afrika

2022-2024: coördinator leren en opleiden GZB

sinds 1 oktober: opzetten Langham Partnership NL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen