Boekbesprekingen

De Duitser Hartmut Rosa (1965) is hoogleraar Sociologie. Internationaal vindt hij met onderwerpen als onthaasting en vervreemding aansluiting bij een breed en jong publiek. Eerder verschenen van zijn hand Leven in tijden van versnelling (2016) en Onbeschikbaarheid (2022). Het dunne boekje Democratie vraagt om religie is feitelijke een korte samenvatting van beide boeken. Het is een uitgewerkte lezing, die hij hield op een bijeenkomst voor bisschoppen. Rosa legt een relatie tussen het leven in een democratie en het belang van religie/geloof. Hij benoemt in zijn vlijmscherpe, compacte analyse dat onze samenleving kampt met een crisis van de aanspreekbaarheid. ‘Die crisis uit zich zowel in de crisis van het geloof als in de crisis van de democratie.’ (p.57) We hebben een luisterend hart nodig dat aufhört (ophoort). We leven namelijk in een cultuur van efficiency, groei en rendement. Dit leidt tot een toenemend agressieve houding tegenover de wereld, omdat onze to-dolijst overloopt. De andersdenkende mens wordt dan al snel gezien als vijand en moet gewoon zijn mond houden (eventueel ‘cancelen’ we diegene). Het geduld voor het echte luisteren naar elkaar verdwijnt. Daardoor polariseert onze democratie. ‘Ophoren’ (aufhören) betekent dat je in deze razende wereld tot stilstand komt. In die ‘razende stilstand’ leef ik met een luisterend hart en laat ik mezelf aanspreken en bereiken door een andere stem. Daarbij ga ik een echte verbinding aan met die ander en zo kan ik met mijn agressieve houding al luisterend getransformeerd worden. Dit is een resonantiemoment, waarbij er plaats is voor het nieuwe dat ontstaat (nataliteit/wedergeboorte?).

Kerken beschikken over een verhaal, een ideeënreservoir van riten, liederen, gebaren, tradities en ruimten waar zo’n luisterend hart kan worden geoefend. ‘In de kerk leren we wat het betekent om geroepen te zijn, om getransformeerd te worden, om te resoneren.’ (p.76) De democratie heeft daarom de ‘zeer belangrijke rol van de kerk’ (p.27) nodig om te leren resoneren. Ik las dit boekje in het kader van het jaarthema van de Gereformeerde Bond ‘Hoor, Hij spreekt’ (zie p.4). Ik begrijp ‘Hoor’ als ‘ophoren’. En ‘Hij spreekt’ als ‘me laten aanspreken’. Bij mij trillen de vragen na: ‘Laat ik mij écht aanspreken door de A/ander?’ ‘Is mijn ziel een resonantieruimte?’ Onze democratie zou ervan opknappen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen