De leden van het moderamen

Het moderamen van de Generale Synode van onze gemeenten bestaat uit zeven personen. Dat is opvallend. Want de Dordtse Kerk- orde zegt in artikel 34 alleen maar dat bij alle ambtelijke vergaderingen een preses (voorzitter) en een scriba (secretaris) moeten worden benoemd. Zeven in plaats van twee. Dat is nogal een verschil. Zitten de overige vijf er dan illegaal? Bepaald niet. In oudere edities van de kerkorde wordt gesproken over het toevoegen van een of meer assessoren (bijzitters). Bij de Generale Synode van de Gereformeerde Gemeenten wordt er altijd een afgevaardigde als assessor gekozen. Hij fungeert als tweede voorzitter. Al een groot aantal jaren is het gewoonte ook drie scriba’s te kiezen en twee quaes- tores (penningmeesters). Zo wordt het college samengesteld dat gedurende de Generale Synode de leiding heeft.

Profetisch getuigenis

De preses heeft tijdens de vergadering een belangrijke taak. Hiervoor wordt altijd een predikant gekozen, want een predi- kant kreeg het profetische ambt op zijn schouders gelegd. Als voorzitter van de synode zal hij van tijd tot tijd een profe- tische getuigenis moeten laten horen.

Van de preses wordt wijsheid, voorzich- tigheid en tact gevraagd. Hij moet leiding geven, maar niet heersen. De preses moet ervoor waken om zijn eigen mening op te dringen. Van hem wordt verlangd de discussie in goede banen te leiden. Dat bete- kent dat hij eerst en vooral anderen de ruimte moet geven om zich uit te spreken. Tegelijk moet hij ervoor waken dat de discussie ontspoort. Daarom is het zaak dat hij op het juiste moment de discussie samenvat en conclusies trekt.

Het valt voor een preses niet altijd mee om zich tijdens de discussies op de ach- tergrond te houden. Soms gaat het over zaken waarbij hij persoonlijk nauw betrok- ken is, of waarover hij een uitgesproken mening heeft. In zulke gevallen kan de preses de voorzittershamer tijdelijk in handen geven aan de assessor. Dan heeft de assessor even de leiding zodat de preses zich nadrukkelijk in de discussie kan mengen.

Dat gold bijvoorbeeld voor ds. A.F. Hon- koop, die zeven keer preses was en al die tijd ook voorzitter van het curatorium was. Hetzelfde gold voor ds. J.J. van Eckeveld, die niet alleen voorzitter van het curatorium was, maar ook van het zendingsdepu- taatschap. Voor hen was het gemakkelijker om de vragen over het beleid van het curatorium of de zending te beantwoor- den als zij niet ook de voortgang van de vergadering in het oog moesten houden.

Schriftelijk vastleggen

De scriba, of beter: de drie scriba’s samen, hebben eveneens een cruciale rol. Hun taak is allereerst om schriftelijk vast te leggen ‘hetgeen waardig is om op te tekenen’. Daarbij gaat het op z’n minst om zorgvuldig te noteren wat besloten is en wat de argumenten voor dat besluit waren. Die notities kunnen later nog van pas komen als een vergelijkbare kwestie speelt. Dan is het goed om niet alleen te weten wát er is besloten, maar ook de redenen waaróm dit zo is beslist.

Natuurlijk kan men weleens van mening verschillen over wat beschreven wordt. Daarom is het goed dat de notulen van de synode (acta) niet alleen door de scriba’s worden vastgelegd, maar dat die ook door de andere leden van het moderamen worden beoordeeld.

Van belang is dat acta geen sfeerverslag zijn en doorgaans ook geen notulen waarin precies staat wie wat zei.

De notulist

Sinds een aantal jaren worden de aan- tekeningen voor de acta niet meer door de scriba’s gemaakt, maar door een niet-afgevaardigde ambtsdrager die spe- ciaal gevraagd is om als notulist aanwezig te zijn. Daardoor hebben de scriba’s ook meer gelegenheid om aan de gesprekken deel te nemen. Bovendien zijn er nog andere secretariële zaken die door hen moeten worden gedaan, zoals de corres- pondentie voeren, de verslagen voor De Saambinder schrijven, enzovoort.

Anders dan in bijvoorbeeld de Protes- tantse Kerk in Nederland of de Hersteld Hervormde Kerk is de zittingsduur van de moderamenleden beperkt. Formeel zit hun taak erop zodra de Generale Synode wordt gesloten. Een synodepreses die een aantal jaren optreedt als het boeg- beeld van zijn kerkverband, strijdt met de presbyteriale kerkinrichting zoals onze gemeenten die kennen.

De Generale Synode kan wel bepaalde taken opdragen aan het moderamen. Een voorbeeld is het opstellen en uitgeven van de acta. Maar het kan ook om andere zaken gaan. Dan treedt het moderamen niet op als besturend college, maar als een orgaan dat opdrachten van de afgelopen synode uitvoert en daarover rapporteert aan de volgende synode.

(Volgende week deel 8)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen