Boekbesprekingen

In dit boek bundelt Georg Fischer, hoogleraar Oude Testament in Innsbruck en vermaard Jeremiaspecialist, zijn Engelstalige artikelen over dit bijbelboek. De meeste ervan zijn eerder verschenen (tussen 2012 en 2020), maar een zevental verschijnt nu voor het eerst. Het is jammer dat dit aantal zo beperkt is, want het (vrijwel ongewijzigd) herdrukken van eerdere publicaties is mijns inziens weinig zinvol, zeker wanneer de oorspronkelijke publicaties van zo recente datum zijn en, voor het merendeel, eenvoudig toegankelijk.

Het opnemen van veel eerdere publicaties zorgt er wel voor dat de lezer die onbekend is met Fischers werk een goede indruk krijgt van de zwaartepunten in diens onderzoek en van zijn geheel eigen visie op het boek Jeremia. Fischer beschouwt het boek als een ‘metatekst’, geschreven door een ons onbekende auteur in de laat-Perzische tijd (vierde eeuw voor Christus) om materiaal uit allerlei andere bijbelboeken te verwerken tot een nieuwe synthese. Deze visie heeft Fischer ook uitgewerkt in zijn uitgebreide – en heel nuttige – commentaar op Jeremia (Herders Theologischer Kommentar zum Alten Testament, 2005), maar heeft weinigen kunnen overtuigen.

Een belangrijke reden waarom Fischer meent dat Jeremia een laat geschreven metatekst is, zijn de relaties van dit boek met diverse andere bijbelboeken. De nu verschenen bundel bevat diverse artikelen waarin deze intertekstualiteit onderzocht wordt, waaronder de relaties van Jeremia met de Thora, de boeken Jesaja en Ezechiël en de kleine profeten. Fischer concludeert dat Jeremia het bestaan van de meeste van deze boeken veronderstelt – de auteur van Jeremia maakt er creatief gebruik van – en dus (nog) later gedateerd moet worden.

De meest boeiende artikelen in dit boek zijn wat mij betreft die over de boodschap en de theologie van het boek Jeremia. Vijf daarvan zijn nieuw. In de eerste betoogt Fischer dat het prominente thema van Jeremia’s lijden nauw samenhangt met het al even belangrijke thema van ware en valse profetie: de waarheid van Jeremia’s boodschap wordt bevestigd door zijn bereidheid ervoor te lijden. Een (te) korte notitie over Jeremia 31:31-34 benadrukt het belang van deze passage over het nieuwe verbond, zowel binnen het boek Jeremia als in breder canoniek verband. In de drie overige nieuwe artikelen focust Fischer op het godsbeeld van het boek Jeremia, dat zijns inziens in verschillende opzichten uniek is in de Bijbel. Hij wijst er in dat verband bijvoorbeeld op dat in Jeremia de bewogenheid van God zo sterk naar voren komt, onder andere wanneer gesproken wordt over zijn tranen (14:17; vgl. 48:31).

Alles bij elkaar biedt dit boek veel stof ter overdenking, en soms zelfs ter meditatie. Voortdurend blijken Fischers expertise en overzicht. Juist daarom is het echter wel jammer dat in de hier voor het eerst gepubliceerde artikelen niet veel diepgaande interactie met anderen te vinden is. Gecombineerd met het feit dat het grootste deel van de artikelen ook elders te vinden is, maakt dit de bundel toch minder waardevol dan de prijs doet vermoeden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen