Prinsjesdag 2020

De gouden koets kun je met recht een rijdend kunstwerk noemen. Het houtsnijwerk vol symboliek, het borduurwerk op de kussens, het schilderwerk op de zijpanelen: van boven tot onder onderstreept het rijtuig de waardigheid en grandeur van ons staatshoofd. Toch is er geen sprake van liefde op het eerste gezicht als de jonge koningin Wilhelmina daags na haar inhuldiging de gouden koets cadeau krijgt van de inwoners van Amsterdam. Al het goud vindt ze veel protserig, en daarbij heeft ze ook helemaal geen nieuw rijtuig nodig. De glazen koets van koning Willem l staat keurig gepoetst in de Koninklijke Stallen en voldoet al aan al haar verwachtingen.

Maar ja, wat zeg je van een cadeau dat niet in de smaak valt? Een gegeven paard mag je niet in de bek kijken, maar als dat paard ook nog eens met zuurverdiend geld betaald is, komt een ”nee, dank u” wel héél bruut over. Daarnaast zou de weigering ook een flinke teleurstelling zijn voor de 1200 ambachtslieden die met veel liefde en geduld aan de gouden koets gewerkt hebben. Dat beseft Wilhelmina heel goed, en daarom zegt ze ook keurig ”ja” tegen het opgedrongen geschenk.

NIEUWE TRADITIE

Na drie jaar wennen neemt Wilhelmina de koets in gebruik voor een rondrit op haar trouwdag. Onder druk van de publieke opinie wordt de berliner vervolgens ook van stal gehaald voor Prinsjesdag 1903. Een nieuwe traditie is hiermee geboren, want op enkele uitzonderingen na duikt het rijtuig vanaf nu elke derde dinsdag van september op.

Na heel wat koninklijke kilometers besluit koning Willem-Alexander kort na zijn inhuldiging de gouden koets te laten restaureren. Een enorme en noodzakelijke klus, want het hout begint te scheuren, en ook het bladgoud en borduurwerk kunnen wel een opknapbeurt gebruiken. Kort na Prinsjesdag 2015 wordt het rijtuig daarom voor ruim 5 jaar ondergebracht bij een restaurateur, die elke millimeter nauwkeurig onder handen neemt. Ondertussen wordt de glazen koets van stal gehaald als alternatief, maar de gouden koets staat wel op de planning voor Prinsjesdag 2021. De verbazing is dan ook groot als de Rijksvoorlichtingsdienst begin september 2020 laat weten dat het rijtuig van juni tot november 2021 wordt uitgeleend als museumstuk.

In het persbericht staat duidelijk het woord ”tijdelijk” vermeld, maar dankzij een discussie over een zijpaneel zou de wisseling van de wacht ook zomaar definitief kunnen zijn. Op de schildering staan namelijk donkere slaven die zich onderwerpen aan een blanke vrouw, en dat past natuurlijk niet in het straatje van de racismestrijders en racismeroepers. Nu zou het bekritiseerde paneel wel vervangen kunnen worden, maar dat wil de koning niet. „We zijn bezig met de restauratie van de gouden koets. Dat verloopt voorspoedig. We restaureren hem zoals hij was. Het is een deel van ons cultureel erfgoed in Nederland. We gaan niet een deel van de geschiedenis herschrijven bij de restauratie. En zodra de restauratie afgerond is, zien we wel verder. Ik volg de discussie uiteraard. Ik neem daar geen deel aan. Zodra hij in volle glorie hersteld is, zullen we bepalen wat er mee gebeurt.”

De toekomst van de gouden koets is dus nog ongewis. In 2021 staat er allereerst een spannend takelavontuur op de planning om het rijtuig op de binnenplaats van het Amsterdam Museum te krijgen. Als dat allemaal goed verloopt, kan iedereen het paradepaardje van de monarchie daar bewonderen. Een discussie over de toekomst van de gouden koets maakt eveneens onderdeel uit van de expositie. En dan? Dan zal er een keuze gemaakt moeten worden, die zomaar een mooie traditie teniet zou kunnen doen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen