Canon van het Nederlandse protestantisme

Protestant komt van het Latijnse woord ‘protestare’. In 1526 werd dit woord voor het eerst in de kerk gebruikt voor christenen die zich afzetten tegen de rooms-katholieke vorst (en kerk), vertelt de scriba van de Protestantse Kerk in Nederland René de Reuver in het voorwoord.

De canon start met de geschiedenis van het protestantisme omdat deze eigenlijk ook vloeiend samenvalt met die van onze vaderlandse geschiedenis. De historie van Beeldenstorm tot Samen op weg wordt hier uit de doeken gedaan. De Duitse monnik Maarten Luther schreef in 1517 in totaal 95 stellingen tegen allerlei uitwassen binnen de rooms-katholieke kerk. Een andere belangrijke mijlpaal in deze periode vormde het besluit van De Dordtse Synode dat er een officiële vertaling van de Bijbel in het Nederlands moest komen.

De Nederduits Gereformeerde Kerk (opgericht in 1579) en Waalse kerk gaan uiteindelijk onder leiding van Koning Willem I – hij stelde in 1816 een nieuwe kerkorde op - samen verder als de Nederlands Hervormde Kerk.

In 1834 is de eerste afscheiding een feit.

Een aantal orthodoxe predikanten maakt zich zorgen om de vrijzinnige koers van de hervormde kerk. De Friese predikant Hendrik de Cock tekent met een groot deel van de gemeente de Acte van Afscheiding of Wederkeer.

Deel twee biedt in zeven vensters zicht op (geschreven) woorden en daden binnen de protestantse kerk. Zoals de belijdenisgeschriften, zondebesef, genade en persoonlijk geloof, ambten binnen de kerk, discussie en debat, jargon en de tale Kanaäns, typische spreekwoorden en gezegden en soberheid als kenmerk van het protestantisme.

‘Van zingen tot snoep’ behandelt allerlei aspecten rondom kerkdiensten, muziek en etiquette. Joke Verweerd schreef de inleidende column over boldoot en baklava.

Haan, kruis of zwaan op de kerktoren? In ‘Van binnen en buiten’ staan gebouwen en hun inrichting centraal. Met aandacht voor de plaats van de preekstoel, de Bijbel op de kansel, comfortabele en minder gerieflijke kerkbanken, het doopvont en avondmaalservies.

Collectezak en Hugenotenkruisje

Geliefde symbolen bij protestantse gelovigen zijn onder meer het bekende visje (Ichthusteken), naast de eeuwenoude Chi-Ro en het Hugenotenkruisje.

Aandacht is er ook voor de functie van muziek binnen de kerk.

De betekenis en functie van kaars, collectezak, symbolisch bloemschikken en toga’s wordt verder uitgediept. Bijzonder om te lezen hoe het snoepje niet weg te denken is in veel protestantse diensten - het eten van een snoepje tijdens de dienst zou de concentratie van de luisteraar bevorderen - en er is zelfs een soort top 5 van favoriete kerksnoepjes.

Speciale diensten en momenten spelen een belangrijke rol in het kerkelijk leven van protestanten. Denk aan het vieren van de kerkelijke feestdagen, biddag en dankdag, doop, geloofsbelijdenis en avondmaal, bruiloften en begrafenissen.

Het afsluitende gedeelte gaat in op de periode van de Reformatie tot nu door het oog van markante protestanten. Namen als Hus, Wyclif en Erasmus die de wegbereiders waren voor de Reformatie tot Maarten Luther en Groen van Prinsterer, Kuyper en Kersten. Met ook aandacht voor de rol van vrijzinnige theologen als Kuitert en Hendrikse.

Met als afsluiting een duiding rondom de band van de protestantse kerken met ons koningshuis.

In het nawoord vat De Reuver de kenmerkende eigenschappen van de protestantse kerk nog eens samen: nadruk op persoonlijk geloof dat leeft in ontvankelijkheid en van genade en de centrale plek van de Bijbel.

De inleidende columns bij de zeven hoofdstukken zijn onder meer van Ad van Nieuwpoort, Beatrice de Graaf en Bas Ragas.

Talloze foto’s ondersteunen de tekst. Een pluspunt van dit scherp geprijsde boek is de verzorgde en aantrekkelijk vormgegeven lay-out.

De enorme hoeveelheid informatie is verrassend en inhoudelijk sterk. De uitgebreide bronnenvermelding is indrukwekkend te noemen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen