Uit de briefwisseling van Samuel Rutherford

De Schotse theoloog Samuel Rutherford (ca. 1600-D1661) heeft diverse pastorale brieven nagelaten. Deze correspondentie verscheen voor het eerst in het Engels in 1664, drie jaar na zijn overlijden. In 1674 verscheen de eerste Nederlandse uitgave, vertaald door Jacobus Koelman, predikant te Sluis in Vlaanderen. Sindsdien zijn ongeveer vijftien drukken van dit werk in ons land verschenen. In 1990 bracht uitgeverij Den Hertog een selectie van deze brieven op de markt. Een van deze brieven betreft een schrijven van Rutherford aan een ‘christelijk adellijke dame’ in verband met het overlijden van haar dochter.

Kindersterfte kwam vroeger veelvuldig voor, vrijwel ieder gezin kreeg hiermee te maken. In Amsterdam stierf in de 17^e eeuw één op de vier kinderen. Op schilderijen uit die tijd worden kinderen vaak bellenblazend afgebeeld; het symboliseert het feit dat hun leven even kwetsbaar is als een zeepbel.

Rutherford weet op een bijzondere wijze deze dame te troosten vanuit het Evangeliewoord. Sommige uitdrukkingen uit deze brief zouden we vandaag niet meer zo formuleren, maar de intentie van deze prediker is om deze vrouw alleen op Christus te wijzen, Die voor ons het zwaarste kruis heeft gedragen.

Anwoth, 23 april 1628

Mevrouw,

Ik wil u zeer hartelijk in Christus groeten. Ik was zeer verdrietig toen ik u verliet, vooral omdat u zo verslagen was over het sterven van uw dochter; toch ben ik ervan overtuigd, dat u weet, dat het zwaarste einde van het kruis van Christus, dat op u gelegd is, op uw sterke Heiland ligt. Want Jesaja zegt dat Hij in al uw benauwdheid mede benauwd is.¹ O gezegende Tweede, Die met u lijdt! En uw ziel mag wel gelukkig zijn, om zelfs in de vurige oven te wandelen, met Een - de Zoon des mensen gelijk - Die ook de Zoon van God is. Grijp moed; als u vermoeid wordt zal Hij u met uw kruis dragen. Nog een korte poos en u zult de zaligheid van God zien. Bedenk hoe oud uw dochter was en dat u haar juist die tijd als leenpand gehad hebt. Misschien was ze achttien, negentien of twintig jaar oud; ik weet het niet, maar ik ben er zeker van dat, aangezien haar tijd gekomen was en de tijd afliep dat u haar als leenpand mocht hebben, u niet met meer reden kunt twisten met uw grote Opperheer, wegens het nemen van Zijn eigendom op de eens vastgestelde dag, dan een arme boer kan klagen dat zijn pachtbaas een gedeelte van zijn eigen land terugneemt, als de pachttermijn afgelopen is. Goede mevrouw, als u niet tevreden zou zijn als Christus u de hemelse erfenis onthield, die door Zijn dood uw eigendom geworden is, zou dezelfde Christus het u niet kwalijk nemen, als u weigerde uw dochter gewillig aan Hem te geven, die een deel is van Zijn erfenis en overwinning. Ik bid de Heere dat Hij u al het uwe geven moge en u de genade van de lijdzaamheid te geven om God ook te geven wat Hem toekomt. Het is een slechte debiteur die met tegenzin teruggeeft wat hij geleend heeft.

Inderdaad verdient de lange periode dat u zo’n goede dochter had, een erfgename van de genade, een lidmate van Christus (naar ik geloof), meer dank aan uw crediteur dan murmureren als Hij Zijn eigendom terug verlangt. Ik geloof dat u hen maar ondankbare buren zou vinden die u op deze manier een geldbedrag zouden betalen.

Wat! Denkt u dat ze verloren is, als ze slechts slaapt in de boezem van de Almachtige? Acht haar niet afwezig die in het huis van zo’n Vriend is. Bent u haar kwijt nu ze voor Christus gevonden is? Als ze bij een lieve vriend was, zou u maar weinig zorgen over haar hebben, al zag u haar nooit weer. Nu, is ze niet bij een lieve Vriend en naar Boven gegaan met de zekere hoop dat u haar in de opstanding zult weerzien, wanneer u (daar ben ik zeker van) haar niet met de koorts of tering zult zien? U zou het betreuren als u atheïste was of er voor aangezien werd en toch acht, niet ik, maar de apostel (1 Thess. 4:13) hopeloze atheïsten die overmatig om de doden rouwen. Maar dit is geen beschuldiging van mijn kant. Ik spreek dit alleen omdat ik uw zwakheid vrees. Uw dochter was een deel van uzelf en daarom zal de natuur in u als het ware doorgesneden zijn; u bent zeer bedroefd. Maar u dient verheugd te zijn. Immers, waar een deel van u op de aarde is, is een groot deel van u verheerlijkt in de hemel. Volg haar, maar benijd haar niet; want het is zeker slechts eigenliefde in ons die ons doet rouwen om hen die in de Heere zijn. Waarom? Omdat we om hen niet kunnen treuren, daar zij pas gelukkig zijn als ze dood zijn; daarom rouwen we om onszelf. Pas dan op, dat u, als u uw liefde toont door om uw dochter te treuren, niet uit eigenliefde voor uzelf treurt.

Merk op wat de Heere hierin doet. Uw dochter is uit het vuur gerukt en ze rust van haar werken; de Heere beproeft u hierin en werpt u in het vuur. Ga tot uw rust door alle vuren heen en bedenk nu dat Gods oog op het brandende braambos is en het niet verteerd wordt. Het is Hem een vreugde dat zo’n zwakke vrouw als u satan wegstuurt en zodoende zijn plan verijdelt. Eer nu God en beschaam de sterke briesende leeuw nu u het zwakst schijnt. Zou een als u verflauwen in de dag van tegenspoed? Denk aan de dagen van ouds; de Heere leeft nog. Vertrouw op Hem, al zou Hij u doden. Het geloof is buitengewoon liefdevol en gelooft geen kwaad van God. Nu legt de Heere in een van de schalen van de balans uw onderwerping aan Zijn genadige wil; en in de andere uw liefde en genegenheid tot uw dochter. Welke van die beide verkiest u te bevredigen? Wees dan verstandig; en daar ik vertrouw dat u Christus meer liefhebt dan een zondige vrouw, laat uw dochter liggen en kus de roede van de Heere. Men snoeit de takken rond de bomen weg opdat zij omhoog zullen groeien. Op deze manier heeft de Heere uw tak besnoeid door u veel kinderen af te nemen opdat u in de hoogte zult groeien als een van de cederen des Heeren en uw hart naar boven richten waar Christus zit aan de rechterhand van de Vader. Wat zal er nu anders gaan gebeuren dan dat de Heere de stam zal afhouwen nadat Hij de taken afgesneden heeft?

Bereid u erop voor: u bent heden dichter bij uw dochter dan gisteren. Terwijl gij uw tijd verspilt met over haar te treuren, ijlt u haar na. Loop uw loopbaan met lijdzaamheid. Laat God het Zijne hebben en vraag van Hem in plaats van uw dochter die Hij van u afgenomen heeft, de dochter van het geloof welke is de lijdzaamheid en bezit uw ziel in lijdzaamheid. Het hoofd omhoog. U weet niet hoe nabij uw verlossing is. Zo verblijf ik, u de Heere bevelend Die u kan bevestigen.

Uw liefhebbende vriend in de Heere Jezus, S.R.

Samuel Rutherford was afkomstig uit een adellijk geslacht. Voor de Schotse kerk is hij van grote betekenis geweest. Hij werd predikant te Anwoth in het graafschap Galloway. Reeds op jonge leeftijd werd hij tot professor benoemd. Toen hij in woord en geschrift op de misstanden in de kerk wees, legde men hem het zwijgen op door hem te verbannen. Juist tijdens zijn verbanning, die enkele jaren geduurd heeft, schreef hij de meeste van de brieven die later zo beroemd zijn geworden en velen tot zegen hebben gestrekt.

In memoriam

Vrijdag 14 oktober jl. is dr. Jan van der Graaf overleden in de leeftijd van 85 jaar. Hij was jarenlang, zoals de kranten dit typeren, het boegbeeld van de Gereformeerde Bond. Met inzet van zijn krachten heeft hij de Kerk van Christus willen dienen. Hij kwam op voor het bijbels getuigenis in de Nederlandse Hervormde Kerk en ook later in de PKN. Het Samen op Weg-proces heeft hem bijzonder veel gedaan en ook bij tijd en wijle in een groot dilemma en in verlegenheid gebracht. Begrijpelijk omdat het om zoveel ging. Nadat hij als secretaris van de Gereformeerde Bond terugtrad, bleef hij actief op kerkelijk terrein, al was het alleen maar door zijn publicaties. Jan van der Graaf las Ecclesia, zo nu en dan reageerde hij op de inhoud ervan.

Een week voor zijn overlijden, ontving ik over de post zijn laatste boek, met de titel Ook nog ter sprake gebracht, waarin hij voor de derde keer 25 van zijn tijdgenoten, die hij goed heeft gekend, met christelijke sympathie en liefde voor het voetlicht brengt. Zij zijn allen overleden, sommigen vrij recent. Jan van der Graaf zal bij het schrijven ervan des te meer beseft hebben hoe broos ons leven is en dat ook hij straks bij hen zou horen, die herdacht worden. Degenen over wie hij schreef, maken deel uit van de Kerk hierboven. Hetzelfde geldt nu van hem. We wensen de familie en iedereen die hem lief was toe dat zij de kracht en troost van dat besef zullen mogen ondervinden.

H. Klink, Hoornaar

Noot

1 Jesaja 63 : 9.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen