De Eeuwige Jeugd Van Heidelberg

Maar men vraagt: is dit leerboek toch niet op allerlei punten verouderd? De problemen liggen toch anders en wij spreken een andere taal. De mens uit de 16e eeuw kende toch andere vragen en andere reacties dan de mens uit onze 20e eeuw. Om die reden heeft volgens velen deze catechismus zijn tijd gehad. Met dergelijke beweringen moeten wij intussen heel erg voorzichtig zijn. Oud valt lang niet altijd samen met verouderd. Er zijn werken die zozeer betrokken zijn op het eeuwige, dat ze boven de wisseling in het tijdsbeeld verheven blijven. Ze blijven de mens van alle eeuwen aanspreken met hetzelfde gezag en met dezelf- 148de vertroosting. Oud kan op de duur ook uitgroeien tot klassiek. Juist in onze tijd worden allerlei zeer oude geschriften weer vertaald om ze opnieuw onder de aandacht te brengen. De werken van Augustinus, Luther, Calvijn en vele anderen zijn wel oud, maar niet verouderd. Juist in de laatste jaren zijn verschillende "Kerkelijke Klassieken" opnieuw ontdekt en met vreugde wordt beseft hoezeer daar de taal gesproken wordt ook van het hart van de mens van nu. Wij plaatsen de catechismus in deze rij van de klassieken wanneer wij spreken van de eeuwige jeugd van Heidelberg. Daarmee bedoelen wij niet, dat dit leerboek onfeilbaar is en tot het einde der eeuwen nooit zal kunnen verbeterd worden. Natuurlijk blijft de mogelijkheid open, dat de Here in later tijd zoveel licht in de Schriften geven kan door Zijn Heilige Geest dat de Kerk haar geloof nog voller en nog rijker zal mogen belijden. Dat zou dan een tijd moeten zijn van bijzonder zuiver en diepgaand geestelijk leven; wij verwachten dat voor onze tijd zeer stellig niet. Als wij tenminste de pogingen bestuderen die de laatste jaren in deze richting ondernomen zijn, b.v. in Fundamenten en Perspectieven en in de Leer aangaande de Heilige Schrift, grijpen wij met des te meer dankbaarheid naar onze aloude catechismus en achten wij het opnieuw een voorrecht daaruit de gemeente te mogen onderwijzen. In de antwoorden vinden wij tenminste op het ogenblik niet onze tegenwoordige rijkdom, maar veeleer onze geestelijke armoede weerspiegeld. Tegenover de stramheid van onze huidige theologie is de catechismus nog jong en fris.

Tegenover de vastgestelde belijdenis legt men tegenwoordig liever het accent op het belijden. Een belijdenis van vroeger is niet voldoende; wij hebben ons nu verder voort te bewegen op de weg van het belijden en dat heeft iets van een uitgaan, niet wetende waar men komen zal. Zeker zullen wij volledig toestemmen, dat wij met een overgeleverde correcte belijdenis van onze vaderen niet klaar zijn; de Kerk zal uit haar belijdenis moeten leren leven. Onze vaderen, al zijn het dan Ursinus en Olevianus, kunnen ook onze afgoden worden; daarom moeten wij altijd weer bepaald worden bij onze roeping in het heden. Maar wij zullen alleen kunnen belijden in het heden

Maar wij zullen alleen kunnen belijden in het heden in overeenstemming en gemeenschap met de belijdenis der vaderen, want het is het geloof dat de vaderen overgeleverd is. Wie de weg van het belijden der Kerk bewandelen wil, zal toch moeten beginnen zich rekenschap te geven van het geloof der vaderen die tevoren op deze weg gewandeld hebben. Anders zou deze weg een dwaalweg blijken te zijn, die afvoert van de Schriften en waarop de gemeenschap met de Kerk der eeuwen niet meer kan beoefend worden. Dat is de actualiteit van de catechismus, dat daarin deze weg duidelijk zichtbaar wordt en de richting nauwkeurig afgestemd is op de openbaring Gods. Alleen door zich voortdurend aan deze stem der vaderen te oriënteren, zal de Kerk des Heren veilig kunnen verder reizen op haar weg door de eeuwen, de toekomst des Heren tegemoet.

De catechismus is ook in de hoogste mate actueel in de manier waarop de leer des heils behandeld wordt. Men wil tegenwoordig geen abstracte bespiegelingen, maar men wil concreet weten waar men aan toe is en wat men eraan heeft. Welnu, de catechismus is overal persoonlijk en wil duidelijk maken, waarin de troost van een christen ligt. Het begint al direct met de altijd actuele vraag: wat is uw enige troost in leven en in sterven? Verder wordt telkens weer gevraagd naar het nut, de bate, de troost van de heilsfeiten Pas als men dat over het hoofd zou zien, zou men de catechismus dor en saai kunnen noemen, maar dat is hij door deze vorm waarin de mens doorlopend persoonlijk aangesproken wordt, zeer zeker met. Men zou hem zelfs existentieel kunnen noemen, in elk geval is hij modern in de goede zin van het woord.

Juist datgene wat de "moderne" mens vraagt, wordt hem in dit leerboek geboden Er is geen sprake van, dat wij in de catechismus te maken zouden hebben met een dor theologische en scholastieke uiteenzetting. Hij wil ons juist als troostboek stellen voor de diepste vragen van ons persoonlijk leven en als ons dat niet vermag aan te spreken ligt dat met aan de catechismus, maar aan onszelf, namelijk aan het feit dat de vragen van ons hart andere vragen zijn geworden dan de diepe, religieuze vragen die ons hier worden voorgelegd.

Voortdurend wordt het heil des Heren op onszelf betrokken en beleden, dat de Here in al Zijn werk uitgaat om verslagen harten te vertroosten. Dit beheerst zozeer de vorm van dit leerboek, dat men zelfs van de vorm met met goed recht zal kunnen staande houden dat die verouderd is. Hoe meer wij ons erin verdiepen, hoe meer wij hem juist om dit persoonlijk en vertroostend karakter zullen liefknjgen Het meeste bezwaar tegen de catechismus komt alleen maar uit onkunde voort

Zonder de catechismus was de Reformatie allang in de meest tegenstrijdige dwalingen uit elkaar gevallen. De Kerk kan haar belijdenis met missen, evenmin als een lichaam zijn beenderstelsel Alleen trouw aan de belijdenis geeft hoop voor de toekomst Wij hebben waarlijk geen reden om deze dingen min of meer zelfverzekerd uit te spreken Er wordt onder ons wel vaak luid gesproken over "Schrift en belijdenis", maar degenen die daar oprecht uit leven worden schaars gevonden. Velen die de belijdenis in hun vaandel geschreven hebben, zijn met hun eigen belijdenis grotendeels onbekend Velen hebben de mond vol over de Drie Formulieren van Enigheid, maar hun kennis daarvan reikt met verder dan dat er inderdaad drie formulieren zijn Dan is het voorlopig beter om ons wat rustiger te houden en eerst eens aandachtig de belijdenis van onze Kerk te bestuderen en te overdenken. Daar zou voor de toekomst van de Kerk meer heil van te verwachten zijn dan van al dat geschreeuw. En ik kan u verzekeren, dat u bij dat onderzoek ongekende en onvermoede schatten op zult delven die uw geestelijk leven zeer verrijken. De vaderen hebben ons de belijdenis nagelaten, met als een vaandel om mee te zwaaien, ook met als een stok om ontzag mee in te boezemen, maar als een spijze om van te eten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen