10. Matigheid

Inleiding

Matigheid, wat bedoelen we daarmee? Het betekent: eenvoud, nuchterheid, soberheid, stemmigheid, bescheidenheid, kiesheid en nederigheid. Dat zijn stuk voor stuk begrippen waarover de Bijbel gunstig spreekt, mits ze voortspruiten uit een wedergeboren hart.

Matigheid, soberheid en eenvoud wijzen op het ontbreken van opschik, luxe en pronkzucht. Deze begrippen duiden dus het tegenovergestelde aan van ‘de grootsheid des levens’, waar Johannes over spreekt in 1 Johannes 2:16. Als het woord ‘sober’ op een persoon slaat, wordt bedoeld dat hij of zij ernstig, nuchter of matig is en een strikte naleving van morele normen voorstaat.

Eenvoudigheid

Eenvoudigheid heeft in de Heilige Schrift een iets andere betekenis dan wij tegenwoordig gewend zijn, maar toch wel zo dat deze past bij ons onderwerp. We geven twee voorbeelden.

· Romeinen 16:18: Want dezulken dienen onzen Heere Jezus Christus niet, maar hun buik, en verleiden door schoonspreken en prijzen de harten der eenvoudigen.

Kanttekening 41 zegt bij ‘eenvoudigen’: ’dergenen die niet kwaad zijn.’ · 2 Korinthe 11:3: Doch ik vrees dat niet enigszins, gelijk de slang Eva door haar arglistigheid bedrogen heeft, alzo uw zinnen bedorven worden, om af te wijken van de eenvoudigheid die in Christus is.

Kanttekening 8 zegt bij ‘eenvoudigheid’: ’Dat is, oprechtheid, zonder oppronken van menselijke welsprekendheid of bijvoegen van menselijke wijsheid, waarmede deze valse apostelen hen allengskens zochten te verleiden en van Christus af te leiden.’

Matigheid: een Bijbels begrip

Het woord ‘matig’ in de betekenis zoals we het in dit artikel bespreken, komt in de Schrift op verschillende plaatsen voor: Romeinen 12:3, Galaten 5:22, Titus 2:6 en 12, 2 Petrus 1:6. Als iemand matig is, blijkt dit uit een uitwendig zich onthouden van dingen die op zichzelf genomen al verkeerd zijn. In 1 Petrus 2:11 schrijft Petrus de volgende waarschuwing: Geliefden, ik vermaan u als inwoners en vreemdelingen, dat gij u onthoudt van de vleselijke begeerlijkheden, welke krijg voeren tegen de ziel.

Naast ‘zich onthouden van’ betekent ‘matig zijn’ ook dat men de hartstochten en aandoeningen beheerst in het begeren en gebruiken van dingen die op zichzelf niet verkeerd en wel geoorloofd zijn, maar door misbruik verkeerd worden. Bijvoorbeeld: eten, drinken, rust en ontspanning zijn nodig tot levens onderhoud en verkwikking. Om ons hierin niet te bezondigen, moet de beoefening van deze plicht in alles de juiste regelmaat aanwijzen, volgens ds. P. Witte - wrongel. ¹ Hij geeft aan dat voor zowel onthouding als beheersing sterke en bijzondere kracht is vereist.

Moeder van alle deugden

Matigheid is een menselijke deugd die van groot belang is in onze consumptiemaatschappij. Het heeft alles te maken met andere deugden zoals bescheidenheid en zelfbeheersing. Matigheid wordt wel de moeder van alle deugden genoemd. In contacten met andere mensen gaat matigheid gepaard met onder meer vergevingsgezindheid, bescheidenheid, geduld, uitstel van wensen en behoeften, zelfbeheersing, frustraties gewillig ondergaan, eigen gevoelens niet de vrije loop laten. Als we in ons leven te maken krijgen met tegenspoed en kruis, geven matigheid en kalmte veel steun.

Het is een sierlijke eigenschap als iemand gematigd is. We moeten hierbij wel bedenken dat een mens dit als karaktereigenschap kan hebben, terwijl hij of zij het ware geloof mist. Alleen in Christus als de Man van smarten zien we de volmaakte gematigdheid. De Heere make ons Zijn beeld gelijk.

Liefde tot de wereld in strijd met matigheid

In 1 Johannes 2:16 worden drie soorten liefde tot de wereld genoemd die volgens Gods Woord in strijd zijn met matigheid.

1. De begeerlijkheid des vleses. Volgens kanttekening 52 is dat ’de wellustigheid’. Het wijst op alles wat te maken heeft met de seksuele moraal, samenlevingsvormen, diversiteit, genderideologie (lhbti), huwelijk-gezin-gezinsvorming, abortus, voorbehoedmiddelen, geslachtsgemeenschap voor of buiten het huwelijk, kleding, mediagebruik, verslavingen (alcohol, drugs).

2. De begeerlijkheid der ogen. Hieronder moeten we verstaan: consumentisme, zich meten met anderen wat levenswijze (pracht en praal) betreft, via media volmaaktheid willen nastreven (met vaak een negatief zelfbeeld tot gevolg), verkeerde tijdsbesteding (mediagebruik), beeldcultuur (film, video zoals (online-)series als netflix e.d.).

3. Grootsheid des levens. Hieronder kunnen we in onze tijd verstaan: materialisme, pronkzucht, oorsieraden, verkeerde vrijetijdsbesteding (pretparken, wintersport, watersport, strand vakanties), werkende moeders om er een luxere levensstijl op na te kunnen houden.

Anders staan in het leven

Het oproepen en opwekken tot matigheid is in onze samenleving van groot belang. Mocht de inleving maar zijn dat we alleen door het geloof en in de kracht van Christus

echt matig kunnen zijn. Toch is het goed bij onszelf na te gaan wat we van deze deugd in praktijk brengen. Ook moeten we ons afvragen wat er in ons leven moet veranderen als we deze deugd gaan beoefenen. We kunnen dit niet afdoen met de opmerking dat het moeilijk is en dat we het uit onszelf niet kunnen. Het zou juist een kenmerk moeten zijn waarmee de leden van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland zich onderscheiden van de wereld. Ziet de wereld ons ook zo? Of moeten ze over ons klagen dat we hebzuchtig zijn? Of dat men met ons niet goed zaken kan doen? Dergelijke geluiden hoor je wel eens. We hopen dat het laster is, maar we vrezen dat er ook een kern van waarheid in zit. Is dat niet beschamend? Blijkt hier dan toch onze wereldgelijkvormigheid en onze aardsgezindheid?

(wordt vervolgd)

Noot

1. ‘Christelijke huishouding’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen