Boekbespreking

Johannes Hoornbeeck (1617-1666) was een hoogbegaafd hoogleraar te Utrecht (leerling en collega van Gisbertus Voetius) en later te Leiden. Hij beheerste 13 talen en is de auteur van 42 boeken. Een ervan is ‘Geestelijke verlatingen’, een pastorale uitwerking van een wetenschappelijke disputatie van Voetius. Het is onlangs hertaald door dhr. C. Breg

man. Het invoeren van tussenkopjes (in rood) en het met cijfers aangeven van opsommingen komt de leesbaarheid zeer ten goede. Hoewel Hoornbeeck het zelf niet noemt, laat de inhoud van dit boek (geschreven op 29-jarige leeftijd!) zien, dat hij ook zielsbevindelijk wist van geestelijke verlatingen. Volgens hem zijn ‘daarmee de zwaarste aanvechtingen bedoeld die een ziel in dit leven kan hebben’ (p. 47). ‘We gevoelen niets van God en niets

van Christus; we ervaren niets van genade, we zien niets en gevoelen niets! Duivelen zijn rondom ons, ze laten ons nooit zonder kwelling en zijn steeds bezig ons te verzoeken’ (p. 69). Verschillende redenen worden gegeven waarom de Heere Zijn kinderen met zulke zware aanvechtingen en geestelijke verlatingen bezoekt. Bijvoorbeeld: ‘Dit gebeurt om ons te beproeven, enz.’ (p. 81). Maar ook ‘om in alle opzichten het beeld van Gods Zoon meer en meer ge-lijkvormig te worden’ (p. 83). Nadat ‘de kwaal’ is omschreven, geeft de auteur ook veel ‘vertroostingen om staande te blijven’. ‘Het is genoeg bewezen dat God uw ziel nooit geheel en al verlaat, hoezeer Hij voor een tijd ook het gezicht en bewustzijn van Zijn liefdevolle gunst lijkt te weigeren’ (p. 112). ‘Hoe meer u in genade toeneemt, hoe meer verzoekingen er zullen komen’ (p. 114). Velen van Gods volk worden wel eens aangevochten een huichelaar te zijn en zichzelf te bedriegen. ‘Mijn antwoord hierop is dat er huichelarij in het spel is als een mens zich weloverwogen mooier voordoet dan hij is; en als hij dat doet, weet hij dat maar al te goed. (…) Een huichelaar zorgt er wel voor dat zijn daden door de mensen gezien en geprezen worden’ (p. 162). Wat ‘de geneesmiddelen’ betreft wijst Hoornbeeck, na het noemen van praktische zaken, op het gebed om daardoor op God te hopen en Christus te zoeken. ‘Dit alles verlangt de ziel in alle nederigheid en in verslagenheid van hart’ (p. 196). Maar ook wordt genoemd waarin ‘de verlossing’ bestaat. ‘Niemand kan de ziel ook helpen dan Christus alleen!’ (p. 222). ‘Wat een hemelse aandoeningen komen er in de ziel als God bij haar terugkomt en ze opnieuw omhelsd wordt door haar geliefde Zaligmaker, Die ze in uiterste benauwdheid en ten top gestegen angst zocht totdat ze Hem vond’ (p. 236).

De auteur onderbouwt zijn betoog met veel Bijbelteksten, citaten van (on)bekende godgeleerden (waaronder vaak Augustinus) en illustreert het met veel voorbeelden uit de (kerk)geschiedenis, voornamelijk van martelaren. Hij besluit met een citaat van Augustinus: ‘De overwinningskrans wordt alleen maar beloofd aan mensen die strijden’ (p. 237).

In de Inleiding plaatst dr. W. Fieret het onderwerp ‘geestelijke verlatingen’ in een breder kader. Samenvattend: Een zeer lezenswaardig boek over een onderdeel van de praktijk der godzaligheid. Het boek handelt niet alleen over verlatingen, maar laat ook het tegenovergestelde zien, namelijk de blijdschap in God door Christus.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen