Klare wijn

‘Eenheid is wezenlijk voor de kerk’, zegt dr. A.J. Plaisier, voorzitter van het Platform Rome-Reformatie. Het verlangen naar eenheid houdt volgens Plaisier verband met de ‘marginalisering’ van de verscheurde kerken. Op 24 januari j.l. presenteerde het Platform de verklaring ‘Rome-Reformatie nú’.

Het Platform werd reeds in 2017 opgericht, maar leidde door de coronapandemie een slapend bestaan. Inmiddels is het Platform nieuw leven ingeblazen. Volgens genoemde theologen is de belangrijkste hobbel in 1999 al genomen toen het geschil over de ‘rechtvaardigmaking door het geloof’ werd bijgelegd door lutheranen en rooms-katholieken. Laten we eens bezien of dit geschilpunt wel echt overwonnen is. Of is er ten behoeve van de eenheid water bij de protestantse wijn gedaan? En wat is er met de anathema’s (vervloekingen) van het concilie van Trente (1545-1563) gebeurd?

Anathema’s

Een van de vloekuitspraken van het concilie van Trente luidt: ‘Indien iemand zegt dat de goddeloze alleen door het geloof gerechtvaardigd wordt, (…) die zij vervloekt’ (canon 9). Op grond van deze vervloekingen gingen duizenden mensen de brandstapel op. Het is daarom onbegrijpelijk dat de rooms-lutherse verklaring van 1999 deze vervloekingen niet scherp afwijst. Integendeel, zo lezen we in bepaling 42 van deze verklaring, dat de anathema’s voor ons van betekenis zijn ‘als -heilzame- waarschuwingen waarop wij in leer en leven moeten letten’. Het woord ‘heilzaam’ is onbegrijpelijk als we beseffen dat de roomse inquisitie, met deze anathema’s in de hand, veel onschuldigen heeft gedood.

Toerekenen

Wat betreft de leer van de rechtvaardigmaking missen we in de gezamenlijke rooms-lutherse verklaring het centraal stellen van het Bijbelse woord ‘toerekenen’. Hoe wordt de gerechtigheid van Christus de onze? Door toerekening! (Rom 4:24). De mens staat immers schuldig in Gods gericht. Zijn enig behoud is de toerekening van de gerechtigheid van Christus.

De kerk van Rome gebruikt andere woorden, zoals ‘meedelen’, of ‘ingieten’ etc. Zij bedoelt daarmee dat door de doop de genade wordt ingegoten in het hart. Deze sacramentele roomse genadeleer is nog helemaal intact in de verklaring van 1999. ‘Wij belijden gezamenlijk dat de Heilige Geest in de doop de mens met Christus verenigt, rechtvaardigt en hem werkelijk vernieuwt’ (bepaling 28).

Voertuig van genade

Het doopwater blijft op die manier voor de rooms-katholieke lezer een voertuig van genade. Hier is op geen enkele wijze sprake van ‘toegerekende’ gerechtigheid, maar van ‘ingegoten’ gerechtigheid. De roomse dopeling moet zijn zaligheid vervolgens met goede werken afmaken. Men heeft het rooms-katholieke heilssysteem wel vergeleken met een loopbaan. De jonge wedloper heeft vanaf zijn jonge jaren een talent om te rennen, maar moet door oefening de prijs behalen. Zo krijgt de roomse dopeling door het doopwater een geestelijk talent/vermogen mee. Hij moet zich een leven lang oefenen in goede werken om de prijs te behalen.

Luther heeft dat roomse systeem tot het uiterste geprobeerd, maar liep er volkomen mee vast. Wat een wonder dat God niet de vrome, maar de goddeloze rechtvaardigt, om niet, door het geloof. Dit geloof is geen prestatie, maar ‘slechts een instrument, waarmee wij Christus, onze rechtvaardigheid, omhelzen’ (Nederlandse Geloofsbelijdenis, art. 22).

Prachtig heeft Luther de toerekening van Christus’ gerechtigheid verwoord in een lied uit 1523 (verkort weergegeven). In dit lied klinkt het geloofsgetuigenis van een arm zondaar, die alles ontvangt uit genade, door de verlossing die in Christus Jezus is. Klare wijn!

De schulden hebben dag en nacht

zwaar op mijn ziel gewogen.

Mijn werken brachten mij

geen baat,

hun grond was boos begeren.

Zo raakte ik in angst en nood,

in wanhoop erger dan de dood,

Toen zag God in de eeuwigheid

mijn mateloze ellende.

Hij sprak tot Zijn geliefde Zoon:

nu is het tijd, verlaat Mijn troon.

Verdelg de zonde en de dood

en laat hem met U leven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen