”Gidsen”, een christelijke pedagogiek [1]

Elk jaar worden jonge mensen op Driestar educatief opgeleid tot leerkracht. In deze opleiding krij- gen ze onder andere les over christelijke opvoeding. Nu is er al veel studiemateriaal beschikbaar over christelijke opvoeding, maar een wetenschappelijk boek over christelijke opvoeding, bruikbaar voor deze studenten, was er niet. Wel hebben wijlen ds. M. Golverdingen en anderen veel voorbereidend werk gedaan. Het was hun wens dat er een omvattende pedagogiek zou komen.

Vorig najaar verscheen bij uitgeverij Kok het boek ”Gidsen”. De ondertitel is: ‘Een christelijke schoolpedagogiek’. Het is geschreven door prof. A. de Muijnck, hoog- leraar aan de TUA en tevens verbonden aan Driestar educatief, en dr. A.J. Kunz, eveneens verbonden aan Driestar edu- catief. Dit boek is het resultaat van vele jaren studie. Er is ook gebruik gemaakt van het werk van dr. P. Murre en dr. N.A. de Ronde-Davids.

”Gidsen” is op wetenschappelijk niveau geschreven, gedegen maar ook helder en goed leesbaar. Het boek is toegespitst op het onderwijs. Waardering is op zijn plaats, gelet op het resultaat dat er ligt. Het doel van de auteurs is om de pedagogiek als geheel onder de aandacht te brengen. Tevens is het bedoeld om de opleidingen van studiemateriaal te voorzien.

Ds. G.H. Kersten

De reformatorische scholen hebben veel te danken aan het werk van onder andere ds. G.H. Kersten. Hij was een groot voor- stander van eigen scholen, omdat hij het belangrijk vond dat het onderwijs aan de kinderen nauw aansloot bij het kerkelijk onderwijs. Ds. Golverdingen en anderen hebben in diverse publicaties beginselen geformuleerd voor opvoeding en onderwijs. Ze deden dat in nadrukkelijke verbin- ding met de theologie en ze trokken een duidelijke lijn met de geschriften van ds. Kersten. In het boek ”Gidsen” is de ver- binding met de theologie zeker aanwezig, maar er wordt op een andere manier invul- ling aan gegeven.

”Gidsen” neemt als beginpunt Psalm 78 en legt daarmee gelijk een verbinding met de opvoeding van kinderen. Het gaat niet om de kwaliteiten van de opvoeder, de leraar of de leerling: ‘Ondanks al hun falen zijn opvoeders geroepen om kinderen in Gods getuigenis en wet te onderwijzen (Psalm 78:5). In dit verband betekent het woord ‘wet’ de weg die je moet gaan om je bestemming te bereiken; het woord ‘getui- genis’ is de vermaning die je ervoor moet behoeden om de verkeerde kant op te gaan’. De opvoeders spreken een gezagvol verhaal. Het gaat niet om hun eigen gezag maar om de opdracht die God geeft ‘om Zijn daden door te vertellen’.

Het eerste hoofdstuk gaat over hoopvol onderwijzen (‘… opdat ze hun hoop op God stellen’, Psalm 78), pas in het tweede hoofdstuk gaat het over schoolpedago- giek en theologie. Een belangrijke vraag kan zijn of we wel kunnen opvoeden. Immers, de opvoeder én de opvoedeling zijn zondig. Omdat God echter in Zijn soe- vereine genade zondige mensen opzoekt en de opdracht geeft om ‘hun hoop op God te stellen’, alleen daarom is opvoe- ding mogelijk.

Pedagogisch handelen

In het boek is veel aandacht voor de leraar. Hij moet pedagogisch handelen. Dat deze onderwerpen grondig worden uitgewerkt, past helemaal bij het doel van het boek: opleiding en studie. Niet het enkele feit dat iemand op een christelijke school werkt maakt hem of haar tot een christelijke leraar. Voor mensen die in het onder- wijs werken, is het goed om hierbij stil te staan: ben ik in de goede zin van het woord een christelijke leraar?

Reformatorische scholen wordt weleens verweten dat ze de leerlingen niet voldoende ruimte geven: ze zouden indoc- trineren. In ”Gidsen” wordt uitvoerig op dit onderwerp ingegaan: ‘Het alternatief voor indoctrinatie is niet vrijblijvendheid maar ‘richting gevend’. Het gaat om het gidsen van leerlingen, voor dit en voor het toekomende leven. Dat gebeurt met een levendig besef van de eigen verantwoor- delijkheid van de leerlingen. Dat zijn anno 2022 uiterst actuele zaken.

(wordt vervolgd)

Reacties naar de secretaris van de werkgroep onderwijs: p.kieviet@versluijsschool.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen