De dominee in het ziekenhuis

Voor kerkmensen is, zeker bij een ernstige ziekte, het bezoek van een predikant of ouderling dan ook van grote waarde. In het aangezicht van de dood dringen de wezenlijke vragen van het leven zich op. Sterven is God ont- moeten.

Toen Nederland nog een enigszins christelijk land was, werd er dan ook in zieken- huizen (en niet alleen in ziekenhuizen van christelijke signatuur) alle ruimte geboden voor pastorale bezoeken. In de regel buiten de normale bezoekuren om. Tegen- woordig wordt dat echter steeds meer een probleem.

Hoe minder hoe beter

Nu kan men zich voorstellen dat door de corona-epidemie ziekenhuizen en ver- pleeghuizen de laatste tijd kritisch kijken naar de bezoekers die langs willen komen. Is de kans niet groot dat zij de besmetting met het virus overbrengen? Strikt me- disch gezien geldt dan ook: hoe minder bezoek hoe beter. Maar, zoals we zagen, er zijn ook andere gezichtspunten.

Er zijn allerlei signalen dat ziekenhuis- directies de bijzondere waarde niet meer beseffen die pastorale bezoeken hebben voor de gemeenteleden die daar verpleegd worden. Predikanten mogen dan alleen maar komen op de reguliere bezoekuren en dan in plaats van een an- der familielid dat wellicht ook graag op bezoek had willen gaan. Dat geeft allerlei problemen en complicaties.

Terecht zijn daarom door de Tweede Kamerfracties van de SGP en de Christen- Unie, naar aanleiding van de berichtgeving in het Reformatorisch Dagblad over deze zaken, schriftelijke vragen gesteld aan het kabinet. Geestelijke verzorgers moeten in beginsel altijd op bezoek kunnen komen en dat bovenop het reguliere bezoek van de familie. Daar moet de minister bij de ziekenhuizen op aandringen. Maar het is de vraag of dit veel resultaat zal hebben.

Privilege

Een speciale bezoekregeling voor predi- kanten wordt tegenwoordig al gauw gezien als een bevoorrechting van kerkmensen of als een privilege voor een beroepsgroep die daar helemaal geen recht op heeft.

Vroeger hadden predikanten een bepaalde maatschappelijke status en erkenning.

Zo waren theologiestudenten vrijgesteld van militaire dienst. Door de voortgaande secularisatie is daar niet veel meer van overgebleven.

Voor godsdienst is in de publieke ruimte zelfs nauwelijks meer plaats. Die ruimte behoort immers neutraal te zijn. Dat geldt voor Nederland en eigenlijk voor een groot deel van Europa. In andere werelddelen ligt dat duidelijk anders. Daar neemt de religie (welke dan ook) een belangrijke plaats in in het openbare leven en in allerlei publieke instellingen.

Nu hebben veel ziekenhuizen en andere inrichtingen waar mensen verpleegd worden, hun eigen dienst geestelijke verzor- ging. Men beseft dat de mens behalve een lichaam ook een ziel heeft. Hoe krijgt deze zielszorg echter gestalte?

Veelal is de achterliggende gedachte dat het eigenlijk niet uitmaakt welke geestelijk verzorger men aan z’n bed krijgt. Zelfs het verschil tussen protestant en rooms-ka- tholiek vindt men vaak niet meer relevant. Het gaat er toch om de mensen in moeilijke omstandigheden te troosten en te bemoe- digen met de boodschap van Gods liefde en trouw. Eventuele problemen van een onverwerkt verleden of knellende vragen van zingeving moeten bespreekbaar wor- den gemaakt. Confessionele verschillen doen er niet meer toe. Het komt toch alle- maal op hetzelfde neer. Een empathische houding, een luisterend oor en goede ge- spreksvaardigheid zijn voor de geestelijk verzorger veel belangrijker.

Zoveel mogelijk

Maar er zijn gelukkig ook patiënten die in het aangezicht van de dood niet bedrogen willen worden voor de eeuwigheid. Die een zuiver Bijbels geluid willen horen over leven en sterven, over ziekte en dood. Die hebben behoefte aan regelmatig bezoek van hun eigen predikant of ouderling. Het is daarom van groot belang dat dit moge- lijk blijft. Ook in coronatijd.

Volgens de wet moet er geestelijke verzor- ging beschikbaar zijn die zoveel mogelijk aansluit bij de godsdienst of levensover- tuiging van de patiënt. Maar wat is zoveel mogelijk? Wie weinig of geen inzicht heeft in de kerkelijke verhoudingen zal al gauw vinden dat aan die eis voldaan wordt.

Bijvoorbeeld als een patiënt van de Gere- formeerde Gemeenten een protestantse geestelijk verzorger aan zijn bed krijgt. Die patiënt is toch ook protestant?

De eigen predikant is ook veel vertrouw- der dan een ziekenhuispastor die men nog nooit eerder ontmoet heeft. Zeker in ern- stige situaties telt dat zwaar. Het bezoek van predikanten van buiten maakt het voor een ziekenhuis wat ingewikkelder, maar in het geheel van de zorg die men biedt is dat wel van wezenlijke waarde.

C.S.L. Janse, Apeldoorn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen