Het eiland van Anna

In ‘Het eiland van Anna’ komt Schokland en haar cultuur tot leven door de ogen van Anna Diender (1910-1988). Ze werd zelf niet geboren op Schokland maar voelde zich door de geschiedenis van haar (groot) ouders tot in elke vezel verbonden aan deze bijzondere plek in het zuiden van Noordoostpolder. Tot 1859 was Schokland een levendig visserseiland in de Zuiderzee. Aanvankelijk leefden de mensen hier als boer. Ze verbouwden onder meer haver, gerst en rogge.

Door aanhoudende overstromingen bleef er steeds minder goede landbouwgrond over. Vanaf de vijftiende eeuw werd de visserij een belangrijke inkomstenbron. Dit zou zo blijven tot 1859 – het jaar dat de bewoners van Schokland op last van de overheid moesten vertrekken van het eiland dat verloren leek te gaan aan stormen en overstromingen. Het vertrek van de vissersfamilies en hoe het hen daarna verging heeft een centrale plek in ‘Het eiland van Anna’.

Op Schokland woonden en werkten ten tijde van Anna’s grootouders zo’n 700 mensen. De meesten van hen, ook de grootouders van Anna, woonden op de noordpunt van Schokland in het buurtschap Emmeloord.

De twee andere buurtschapjes waren het meer centraal gelegen Ens. Verderop lag nog het kleine Zuidert. Het eiland heeft een bijzondere bestuurlijke en religieuze geschiedenis.

De vissers leefden in simpele houten huizen met rieten daken. Door de aanhoudende overstromingen bleef steeds minder goede landbouwgrond over. Vanaf de vijftiende eeuw werd de visserij een belangrijke inkomstenbron. Dit zou zo blijven tot 1859. Dit was het jaar waarin de bewoners van Schokland op last van de overheid moesten vertrekken van het eiland dat verloren leek te gaan aan alle stormen en overstromingen. Het vertrek van de vissersfamilies en hoe het hen daarna verging heeft een centrale plek in ‘Het eiland van Anna’.

Identiteit en thuis

De vissers braken hun huisjes plank voor plank af, laadden ze op hun schepen en brachten ze aan wal om ze ergens ander weer op te bouwen. De meeste inwoners van Schokland kwamen in Kampen terecht. Zo ook de grootouders van Anna. Ze herbouwden hun vissershuisje in Brunnepe – een volkswijk in Kampen. Anna zou er wonen tot al haar inwonende familieleden -waaronder twee ongetrouwde broers- hun ‘ogen hadden gesloten’.

Anna verdiende de kost als naaister en wordt herinnerd als een lieve, levenslustige vrouw die goed kon zingen. In 1949 verkoopt Anna haar authentieke Schoklandse huisje aan het Zuiderzeemuseum.

Aan de hand van de familiegeschiedenis van Anna komen de verhalen van zes generaties bewoners van Schokland tot leven. Het zijn verhalen over armoede en een hard bestaan, gecombineerd met rijke elementen van de authentieke cultuur van de bewoners van het eiland. Op vrijdag rook het in elk vissershuisje op het eiland naar vers gebakken pannenkoeken, schrijft Eva. Samen (veel) zingen hoorde ook bij die cultuur.

Vriend groeide op in de Noordoostpolder. Tijdens het schrijfproces bivakkeerde ze vaak in het Lichtwachtershuisje van Schokland.

Ze raadpleegde archieven, sprak met familieleden van Schokkers, werd lid van het Schokker koor om de oude liederen mee te kunnen zingen en organiseerde verhalenmarkten. Oude geluidsfragmenten, brieven, anekdotes van nog levende familieleden en de spullen die ze meebrachten naar de verhalenmarkten vormden belangrijke bouwstenen voor het verhaal van Anna. Identiteit en het hebben van een thuis zijn cruciaal. “Zo rijpte het besef van identiteit, van het idee dat je mede wordt gevormd door de plaats waar je wordt geboren en opgroeit, dat er een verhaal is dat je bindt aan andere mensen.”

Een ander thema is hoe de overheid de bemoeienis met migranten in de loop van de geschiedenis vorm gaf.

De QR-code geeft toegang tot audiofragmenten en foto’s die bij het boek horen.

Tegenwoordig is Schokland natuurgebied en UNESCO Werelderfgoed.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen