Kerst in Oekraïne

‘Kerst in Oekraïne’ verscheen oorspronkelijk één jaar voor de grote Russisch-Oekraïense oorlog uitbrak. Eind vorige maand verscheen een vertaling in het Nederlands. Het vertelt over de gebruiken en geschiedenis van het kerstfeest vanuit Oekraïens perspectief en geeft en passant een blik op hoe oost en west deze tradities vorm geven en kersttradities over de hele wereld uitwaaierden. De geschiedenis van Oekraïne speelt – mede door haar ligging in het grensgebied tussen kerkelijke gebruiken en rituelen in het oosten en westen van de christelijke wereld – een aantoonbare rol bij verschillende gebruiken die ontstonden rondom de Kersttijd.

Acht thema’s en hun geschiedenis passeren de revue – de datum van kerst, feesten en vasten, liederen en kerstliederen, ‘vertep’-de kerststal, de kerstboom, Sint-Nicolaas en Grootvadertje Vorst, een verbod op kerst en kerstbestanden.

In Oekraïne werd traditiegetrouw kerst twee keer gevierd – op 25 december en op 7 januari. Dit in verband met de Gregoriaanse en Juliaanse kalender. Er was in de vroege eeuwen na Christus een situatie ontstaan waarin Oosterse en Westerse kerken op verschillende data kerst vierden. In 567 werd op het Concilie van Tours een compromis gesloten waarbij de kerstperiode duurde van 25 december tot 7 januari. Inmiddels is er in Oekraïne een wetswijziging van kracht waarin de officiële datum van Kerst op 25 december is vastgesteld (in verband met het feit dat de Russisch-Orthodoxe kerk officieel kerst viert op 7 januari (bron: Katholiek Nieuwsblad).

Verdriet en vreugde

In voorbereiding op het kerstfeest vasten veel Oekraïners. De maaltijden zijn in deze periode veganistisch en bestaan voornamelijk uit groenten, pap, bonen en paddenstoelen. Bruiloften of andere feesten worden in deze periode niet gevierd, met uitzondering van de doop. Op kerstavond wordt ‘s avonds – als de eerste ster aan de hemel verschijnt – gezamenlijk met familie de maaltijd gebruikt. Traditioneel staan er 12 schotels op tafel. Ze symboliseren de 12 stammen van Israël, de 12 apostelen en de 12 maanden van het jaar. Op tafel ligt een geborduurd kleed en er staat een extra stoel. Om een overleden familielid te gedenken en om aan te geven dat een vreemdeling die honger heeft welkom is. Op de grond ligt traditiegetrouw hooi als symbool voor de eenvoudige omstandigheden waarin Jezus werd geboren.

De maaltijden worden – omdat het de laatste vastenavond is – zonder zuivel of vlees bereid. De recepten voor Karpatische paddenstoelensoep, traditionele groente-borsch en ‘uzvar’ een drank die geboorte en leven symboliseert, zijn bijgevoegd. ‘Kerst in Oekraïne’ is geschreven vanuit christelijk perspectief en biedt daarom hoop in de donkere dagen waarin de wereld verkeert. Verschillende profetieën uit het Oude Testament, teksten uit het Nieuwe Testament en uitspraken van christelijke denkers als C.S. Lewis kregen een plaats binnen het geheel.

De nachtblauwe omslag toont bloemen en versieringen uit Oekraïense traditionele kunst. De binnenkant van het boek kreeg sfeervolle illustraties van een vijftal Oekraïense kunstenaars. Zowel verdriet en weemoed over de turbulente geschiedenis van het land – denk aan thema’s als het verbod op kerst en kerstbestanden – als vreugde om het vieren van de geboorte van Christus kregen een plaats in ‘Kerst in Oekraïne’. Auteur Yaroslav Hrytsak is een bekende Oekraïense historicus. Nadiyka Gerbish werkt als auteur, vertaler en mensenrechtenadvocaat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen