Ramp van 1953

Teun Koppenaal was één van de drie fietsenmakers van Nieuwe Tonge en had zijn zaak die uitgegroeid was tot een fietsenhandel en handel m huishoudelijke apparaten, in de Kerkring gevestigd. Zoon Jan werd de opvolger. Jan Koppenaal is gehuwd met Aat Breeman uit Sommelsdijk. Ten tijde van de Ramp hadden zij één kmd. Die zaterdagavond had de muziekvereniging Apollo van Nieuwe Tonge een serenade gebracht voor de dames Woudstra en de Wachter die beiden op het postkantoor werkzaam waren. Het gold een jubileum. De stoimwind verstoorde de welluidende klanken van de muziek. Die stormwind was er de oorzaak van dat de mensen na de serenade al gauw naar huis vertrokken. Jan Koppenaal vertrok ook, ZIJ het dan wat later op de avond en met een ander doel. Toen Jan met zijn auto over de Battenoordsedijk gereden was en op het emd daarvan bij de Havenweg gekeerd had, stopte hij. Op die plaats waar de Battenoordsedijk een stuk lager lag dan verderop het geval was, stapten een vrouw met dne kinderen in Die vrouw was Gijsje Kreeft, echtgenote van Jan de Jong ­ zie deel 8 ­. Deze mensen werden vanuit hun woning naar de auto begeleid door leden van het gemeentppersoneel

De auto kon vertrekken

Het buitenwater steeg nog steeds Het sloeg reeds over de Battenoordsedijk heen. Overal op de dijk stonden toen nog de auto's verspreid en reden successievelijk weg. De ene motor na de ander viel uit en wanneer men de lichten zag doven vreesde men voor het lot der inzittenden. Velen van hen die toen op de Battenoordsedijk en op Battenoord aanwezig waren, hebben dit vieselijke gebeuren machteloos gadegeslagen. Toen de motor van de voorlaatste auto van Koppenaal was stil gevallen, stapte de chauffeur direct uit. Hij stond gelijk met zijn voeten m het water dat dwais over de dijk met flinke kracht wegstroomde. Een meter of vijftig voor hem stond de brandweerauto van Nieuwe Tonge. Koppenaal wendde zich tot vrouw De Jong en zei. "Maak je niet ongelust, ik ga onmiddellijk hulp halen bij de brandweer". Na amper een meter of twintig, dertig in de nchtmg van de brandweerauto te hebben gelopen zag hij tot zijn verbijstering dat deze auto vertrok m de richting van Nieuwe Tonge. In die korte tijd dat hij van zijn auto was weggegaan was het water achter hem al zo hoog gestegen dat hij met meer zondei verdrinkingsgevaar kon terugkeien... De chauffeur kwam toen terecht bij het steetje van Henk Jan Vreeswijk ­ zie deel 7­.

Na de zenuwslopende overnachting bij Vreeswijk op de Battenoordsedijk vertrokken enige mannen onder wie Jan Koppenaal naar Nieuwe Tonge. Hij keerde terug naar zijn faimlie Een week later werden zij. Jan en Aat met hun kmd en de ouders van Jan geëvacueerd. Bij de molen "De Oranjeboom'", tegenover de Burg. Overdorpstraat lag op de dijk een open plek die net groot genoeg was voor het landen en opstijgen van een helikopter. Daar stapte de familie Koppenaal in zo'n heli die hen 'vliegensvlug' naar Sommelsdijk transporteerde. Vandaar werden zij overgebracht naar Dirksland waar zij op hun oude evacuatieadres uit 1944 vanwege inundatie opnieuw gastvrij werden ontvangen. Nadat van lieverlee de toestand in Nieuwe

Nadat van lieverlee de toestand in Nieuwe Tonge genormaliseerd werd, keerden zij terug naar de Kerknng en heropenden hun zaak. Eén van de aardigste belevenissen uit de fietsenzaak van Koppenaal vormde ongetwijfeld de actie van de Gazelle­fabriek die de door hen voor de Ramp afgeleverde fietsen gratis schoon maakte en repareerde. De fietsen werden met een bodedienst meegegeven nadat eei st het framenummer werd geregistreerd. De fietsen kwamen als nieuw terug. Geheel gratis!' Jan Koppenaal schatte het aantal van deze fietsen op ongeveer een kleine honderd. Ook arriveerde er een monteur van Miele uit Duitsland om de door hen geleverde wasmachines zonder kosten te komen nazien. Zo waai een klantvriendelijke geste na al de misère die de bevolking van Nieuwe Tonge heeft moeten dooistaan. Adrie van Heemst, jarenlang medewerker van Koppenaal, ging met deze monteur de betreffende klanten bezoeken. Adne zijn moeder, Neeltje van Heemst­Knops, behoorde ook tot de slachtoffers van de Ramp. ZIJ werd 62 jaar.

De laatste auto

Vanuit Franknjk naar Battenoord. Staat dat wel goed geschreven'' Jawel. Piet Jacobs, Willem Heestermans en Kees de Wit waren die zaterdag de 31ste per auto uit Franknjk aangekomen Zij konden de voorlaatste boot van het veer Dmtelsas­Sluishaven nog net halen. Door de stormachtige weersomstandigheden en door de hoge waterstand kwam de laatste oveitocht te vervallen Piet Jacobs werd thuis op boerdenj 'Bouwlust' op de Bommelsedijk te Achthuizen afgezet. De anderen vei volgden hun weg. Ampei thuis gekomen gmg Piet met zijn vader Adrianus Jacobs per auto nog weer kijken naar het spectaculaue getij denverloop bij Sluishaven. Op den duur ging hen dat toch benauwen dus gingen zij terug naar huis en naar bed. Om ongeveer één uur in de nacht werd er gebeld. Of Jacobs zijn dochter Come en haar kinderen wilde komen halen want ze hadden hun boerenspul aan de Sint Pietersweg bij Battenoord verlaten en zaten op de Duivenwaardsedijk bij Tom Cassee. Come Jacobs was gehuwd met Nillis Buijs. Zij hadden drie kinderen. Jacobs ging met zijn zoon Piet naar de boerderij van Cassee. Hij vertrok meteen en nam zijn dochter en kleinkinderen mee naar Achthuizen Na het vertrek van de familieleden gingen Nillis Buijs en zijn zwager Piet de Klinkerlandse polder in waann de Sint Pietersweg is gelegen.

Eigenlijk hadden ze daar mets te zoeken. Want na een poosje te hebben gelopen kwamen ze het toestromende water al tegen en moesten ze nog rennen ook om het water voor te blijven op hun terugweg naar Cassee. Vervolgens pakten zij de auto van Buijs en reden via Nieuwe Tonge en de Battenooordsedijk naar Battenoord. Daar aangekomen vroeg burgemeester Van Hofwegen of zij bereid waren om de familie Bruggeman naar Nieuwe Tonge te evacueren want elk ogenblik kon op die plek het water van de Grevelingen toeslaan waarvoor de hele dag al gevreesd werd'

Natuurlijk wilden ze dat doen. Wie zou dat geweigerd hebben? Piet Jacobs zou rijden en Nillis Buijs zou op Battenoord blijven bij Kees Luchtenburg.

Haast

De auto vertrok spoedig. Helaas ook de motor van deze auto viel stil. Piet stapte uit. Volgens zijn zeggen kwam hij m het snelstromende water terecht waai door hij omver viel. Het water sleurde hem tegen een heg aan. Hij krabbelde overeind en ging naar Battenoord om hulp te halen. Alles gebeurde in korte tijd en in het nachtelijk donker. Jacobs kwam terecht in het polderhuis van Kees Luchtenburg, waai ook zijn zwager reeds een schuilplaats had gevonden. De woning zat stampvol met mensen. Piet wist van emotie met wat hij deed; hij trok zijn sokken uit en begon die boven de kachel uit te wringen' Daai stak men gauw een stokje voor! Een groot geluk was nog dat de familie Luchtenburg de kachel brandend kon houden want de meeste van de voor het water gevluchte mensen waren nat en blauw van de kou. Ook buigemeester Van Hofwegen verbleef dien nacht op Battenoord te midden van zoveel volk m het huis van Luchtenburg.

BIJ het aanbreken van de dag werd pas duidelijk in hoeverre de Ramp had toegeslagen. Men voelde zich bij het zien van zoveel vernielingen aan dijken, woningen, boerderijen, schuren en hopen landbouwproducten, totaal verslagen. Enige mannen onder wie de burgemeester, Luchtenburg, Buijs en Jacobs gingen allereerst over een stuk buitendijk tot aan de plaats waar een gapend sti oomgat geen doorkomst meer toeliet Doch voorbij dat stroomgat stond de boerderij van Jan Buijs aan de Havenweg Buijs stond daar met zijn vrouw en enige kinderen in de boerenwoning die meer weg had van een drijvend scheepswrak dan van een boerenhoeve. Deze mensen hadden dringend hulp nodig! De mannen op de dijk gingen terug naar Battenoord. Ten einde raad tiokken van hiei drie mannen op een vlot naar de Havenweg. Na enkele vergeefse pogingen gelukte het uiteindelijk om de familie Buijs te redden. Gered na zo'n verschrikkelijke nacht!

De eerder genoemde personen met daarbij de burgemeester liepen naar Nieuwe Tonge. Dat werd een tocht die men half wadend, half lopend moest afleggen. Ten huize van Jaap Breeman vonden Nilhs Buijs en Piet Jacobs onderdak. Het krioelde daar van de mensen. Zij verbleven er vier dagen. In de buurt van de molen stapten de twee zwagers m een rubberboot met buitenboordmotor. Meer mensen namen daarin plaats. Tijdens de vaart die hoeksop naar de Langeweg voer liep de boot enkele keren lekkages op. Dat kwam doordat men over het onder water staande prikkeldraad had gevaren. De ontstane gaatjes werden onderweg geplakt Via de Langeweg en enige straten van Middelhamis bereikte men de Voorstraat van die plaats. Daar stapte men uit. Na een nacht in Middelhamis te zijn geble

Na een nacht in Middelhamis te zijn gebleven, vertrokken de beide zwagers via Stad a/h Haringvliet en Den Bommel naar Achthuizen Een onvei wacht vaartochtje deed zich voor toen Nillis en Piet in een bootje stapten die hen over het beruchte stroomgat van Den Bommel zou brengen. Het instappen moest snel gebeuren. De stroom van het water bleek zo sterk te zijn dat de particuliere schipper van het kleine vaartuig met bij machte was om naar de overkant van het stroomgat te varen. Het bootje werd door de stroom meegedragen het brede Haringvliet op Het duurde vnj lang voor aleer het bootje zijn werkelijke koers kon vervolgen. Er werd tenslotte aangeland bij 'den Ezel', een zo genoemd gedeelte van het gors tussen Den Bommel en Ooltgensplaat. Thuis op de Bommelsedijk wachten Piet Jacobs en Nillis Buijs een warm onthaal!

Hulpgeroep

Volgens een niet geautoriseerde beschrijving is een viertal mannen afgegaan op het vreselijke hulpgeroep die van de twee laatste auto's afkomstig was. Bij de afrit van de woning van Bmggeman moesten deze vier mannen al het water in. Enkele tientallen meters verder van deze plaats stond Bruggeman naast de auto van Buijs om hulp te schreeuwen. Zijn vrouw zat m de auto met drie zoontjes ­ zie deel 8 ­. De vier mannen, Bieter de Haan, Jacobus Oosterling, Aalbert van Prooijen en Adne Th. Schipper schoten te hulp en duwden uit alle macht tegen de half in het water staande auto. Helaas werden De Haan en Oosterling spoedig van de been geslagen en werden door de golven meegesleurd. Vader Bruggeman en Schipper zijn nog in staat gebleken om de auto een eindje verderop te duwen tot de haag van Henk Jan Vreeswijk. Maar helaas, een volgende golf stortte zich op de bijna geheel uitgeputte mannen en op de auto. Een stuk van de dijk, juist dat gedeelte waarop de auto met de inzittenden zich bevond, stortte in en alles verdween in de diepte. In tijd van enkele seconden verloren zij het leven:

1. Johannes W. Bruggeman 49 jaar

2. Mana Bruggeman bijna 43 jaar

3. Marinus Bruggeman 6 jaar

4. Johannes W. Bruggeman 5 jaar

5. Cornells Bruggeman 2 jaar

Van dit gezin bleven de oudere jongens over: Jaap, Andries, Jan, Piet en Hans.

Van de vier zeer moedige redders bleven alleen Van Prooijen ­ die nog met zolang in Nieuwe Tonge woonachtig was ­ en Schipper over. Die twee kerels wisten de auto van Koppenaal nog te bereiken. De vrouw van Jan de Jong zat er in met haar dne kinderen. Het was onmogelijk om met zijn tweeën deze auto naar voren te duwen. De enige mogelijkheid tot redding van deze mensen bestond uitsluitend om hen door het water over te brengen naar het veel besproken boerdenjtje van Henk Jan Vreeswijk. Van Prooijen pakte een van de kinderen en nam het in zijn armen. Schipper wilde het volgende kind pakken en op dat moment sleurde een watergolf de man met het kind voor hem weg door een gat in de haag en raakten beiden verloien. Opnieuw brokkelde er een stuk dijk af Het duurde maar even of de auto verdween met vrouw en ­ toen nog ­ twee kinderen in de golven, een vreselijke dood tegemoet. Adne Th. Schipper bleef alleen achter en wist met de allergrootste moeite het huis van Henk Jan Vreeswijk te bereiken. Arm Battenoord!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen