Einde en begin

Wat is beter? Het einde of het begin? Is bijvoorbeeld het einde van 2017 beter dan het begin van dat jaar? Voor ons gevoel en in onze ervaring is het begin doorgaans beter dan het einde. Wij denken aan gezondheid, conditie, werkgelegenheid, relaties, kerkverlating. Aan een geliefde die ons is ontvallen. Aan wat er in het nieuws is over bosbranden, lawines, oorlogen, terreur ...

Weet de Prediker wel wat er te koop is? Ik vraag hem of hij wel eens denkt aan wat mij in tranen doet uitbarsten en moedeloos stemt. Hij antwoordt: Om mij te begrijpen, moet je letten op het verband waarin de bovenstaande woorden klinken. Luister: Beter is een goede naam (dat is wat u bent) dan goede olie (dat is wat u hebt): zo is de dag van iemands dood beter dan diens geboortedag . Daarom is het beter te gaan in het klaaghuis (waar rouw is), dan in een huis van de maaltijd (waar wordt gefeest). Want: in het sterfhuis is het einde van alle mensen. Daar kan een levend mens nog wat van leren, namelijk: lessen over het einde!

Het gaat in vs. 8 dan ook niet om het einde van ‘iets’, een ding of een zaak, maar om mensenlevens die beginnen en eindigen. ‘De levende – de wijze - neemt dat ter harte’ (vs. 2).

De Prediker gaat verder: ‘Het treuren is beter dan het lachen’. Van een condoleance- bezoek kunt u meer leren dan van een lach-show. Het einde is beter. Daarom: ‘Zeg niet: Vroeger was het beter dan nu. Wie dat wel zegt, spreekt niet uit wijsheid’ (vs. 10).

Dat had ik niet gedacht. Gedachtig aan ‘vroeger’, concludeer ik vandaag dat het er niet beter op geworden is. En toch: Let op het einde! ‘Het hart van de wijzen is in het klaaghuis (waar rouw is), maar het hart van de dwazen is in het huis van blijdschap’ (plezier). Wat zoek je dus in een sterfhuis? ‘Wijsheid’! Leren verstaan wat Mozes bidt (in de oudste Psalm 90): ‘Leer ons zo onze dagen tellen dat wij een wijs hart verkrijgen’, een nieuw hart waarin ‘de vreze des HEEREN’ woont, een hart vol van de ‘Geest der wijsheid’, en dus vervuld van Christus, die in de boeken Spreuken en Prediker zich openbaart als ‘de ‘Wijsheid’, door Paulus verkondigd als de ‘Wijsheid van God’ (1 Kor.1).

Word ik zonder meer ‘wijs’ van wat ik in een sterfhuis leer? Wordt iedere dwaas die een uitvaart meemaakt een ‘wijze’? Nee, dat zegt de Prediker niet. Wel dit: De ‘wijze’ - een gelovige - leert daar wat. En dat geeft hij aan ons door. Vandaar: ‘Het is beter te horen (!) de bestraffing van de wijze, dan te luisteren naar het lied van de dwazen’ (vs. 5). Waar heeft de bestraffende wijze het dan over? Over het einde! En de dwaas? Die doodt zijn tijd met grappen en grollen om zijn gedachten over het einde te verdringen. Hij roept niet op tot bezinning. Een dwaas telt niet in ‘dagen’, maar in ‘vele jaren’, zegt Jezus (Luk. 12).

Kom eens mee, zegt de Prediker. Naar een sterfhuis. Bewaar in je hart wat je daar ziet en hoort. Kom vervolgens ook eens mee naar een zaal, een arena of een schouwburg, of welke locatie ook waar een agenda van ‘vermaak’ wordt afgewerkt. Geef je ogen en oren de kost. Laten we daarna alles evalueren, zoals dat heet. Zeg me: Wat is er voor u of jou beter? Of is het jou om het even? Hoor, zie je geen verschil? Waar kies je voor? Waar is jouw hart vol van? Waar gaat het naar uit? Waar ga je in op? Waar ga je heen? Kortom: Wat is jouw einde?

Jezus Christus zegt: ‘Ik ben het begin en het einde’. Het gaat om Hem, elke dag. Hoe meer dagen wij krijgen wanneer Hij ons leven is, wordt het almaar beter. Niet wat onszelf, onze ervaringen en gevoelens betreft, maar wat God en zijn beloften aangaat, met het oog op zijn toekomst. Wie wandelt met God heeft het beste tegoed. Onderweg naar het beste, is het vandaag beter dan gisteren. Voor wie ‘in Christus’ is, wel te verstaan. ‘In zonde ontvangen en geboren’ - de eerste dag van ons leven - maar door de Geest ‘opnieuw geboren’. Zo wordt duidelijk wat de Prediker bedoelt met zijn inzet van hoofdstuk 7: ‘Beter is de dag van de dood dan de dag waarop iemand geboren wordt’.

De Hebreeuwse tekst in vers 8 luidt: ‘Het einde is goed, beter dan het begin’. ‘Goed’ is hetzelfde woord als in Genesis 1: ‘En God zag dat het goed was’.

‘Goed’ is tov. Het einde van een leven dat beantwoordt aan wat de HERE bedoelt, wat Hij wil, is goed, tov, namelijk een nieuwe schepping. Dat is een leven van groeien in de kennis van Christus, tot eer van God. Een leven vanuit het einde! Het boek Prediker besluit als volgt: ‘Van alles wat gehoord is, is het einde van de zaak: Vreest God en houdt Zijn geboden ... want God zal ieder werk in het gericht brengen ...’ Met andere woorden: Het einde is tevens het ‘eindgericht, waarin hij of zij die in Christus gelooft, wordt vrijgesproken, gerechtvaardigd.

Nog dit: ‘Het einde van een woord (!) is goed ...’, staat er letterlijk. Het Woord van God is daad! Van wat de HERE met ons leven doet door zijn Woord, in de kracht van de Heilige Geest, zal Hij tenslotte (aan het einde) zeggen: ‘Het is goed!’ Dat is tov! Het einde zal beter zijn dan het begin.

Tenslotte: Wie dat gelooft, verstaat ook het vervolg van vers 8: ‘... de lankmoedige is BETER dan de hoogmoedige’. De hoogmoedige is de ‘dwaas’ van de verzen 4 en 5. Hij lacht de ‘wijze’ uit. En ‘de lankmoedige’, wie is dat? In de eerste plaats de HERE zelf! (Ex. 34 : 6). God is goed, BETER dan de hoogmoedige. Het einde van zijn Woord is beter dan het begin. Door het Woord worden namelijk hoogmoedigen herschapen tot lankmoedigen, worden dwazen wijs en gaan spotters die het eindgericht weglachen, ernstig rekening houden met het einde. De HEERE ziet dan mensen ‘naar zijn beeld en gelijkenis’. Nieuwe schepping. Hij ziet dat het ‘goed’ is. Eind goed, al goed!

M. Verduin, Zeist

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen