In een sneltreinvaart

De christelijke kerk is er door de eeuwen heen duidelijk over geweest. God is de Schepper, de mens is het schepsel, onderworpen aan het gezag van God. Het spreken van God tot de mens, door Zijn Woord, is een spre- ken met gezag. De Bijbel is niet zozeer een boek waarin mensen hun ervaringen met God onder woorden brengen. Het is Gods openbaring, waarin Hij Zichzelf bekend- maakt. Daarvoor schakelde de Heilige Geest mensen in. In dit proces drukten de Bijbelschrijvers - in zichzelf mensen met gebreken - Gods wil volkomen uit. Daar zorgde de Heere Zelf door. We noemen dit de inspiratie van de Bijbel.

Verlichting

Met name door de Verlichting in de acht- tiende eeuw veranderde het hele denken over God, de mens en de Bijbel. In de kern is de Verlichting een geestesbeweging die het verstand van de mens centraal zette. Een bekende uitspraak in dit verband zijn de woorden van de Franse filosoof René Descartes: ‘Ik denk, dus ik ben’. Diverse Nederlandse oudvaders doorzagen het grote gevaar van zijn ik-gerichte denken en bestreden hem met diepzinnige en grondige boeken.

In het spoor van de Verlichting ging de mens een andere plaats innemen ten opzichte van de Bijbel. Hij staat niet meer onder het absolute gezag van Gods Woord, maar gaat zelf bepalen welke waarde de Bijbel heeft. De Bijbel wordt onderworpen aan het menselijke verstand. Niet meer de openbaring door God, maar het begrijpen door de mens staat op de eerste plaats.

In feite kwam de Bijbel op de snijtafel van het verstand te liggen.

De historisch-kritische manier van bijbeluitleg stelt bijna overal vragen bij, zelfs bij de uitspraken, de wonderen en de opstanding van de Heere Jezus. De Bijbelse geschiedenissen over Jezus’ opstanding zouden de manier zijn waarop de discipelen hun geloof in Jezus verwoordden, ook nadat Hij was gestorven.

De historisch-kritische manier van bijbel- uitleg groeide uit tot een machtig blok dat veel universiteiten beheerst. En juist dáár worden ook predikanten opgeleid. Hoe- veel predikanten hebben de kerkgangers in Nederland een vage, arme boodschap voorgehouden. Op hoeveel plaatsen gebeurt dat nog? Geeft dat ons verdriet?

Romantiek

Ook de geestesstroming van de Romantiek is van belang om veranderende opvattingen in kerk en samenleving te begrijpen. Legt de Verlichting het accent op het verstand, in de Romantiek ligt de nadruk op het gevoel, de emotie en de intuïtie. De overeenkomst met de Verlichting is dat de mens in het middelpunt staat, maar nu in zijn gevoelens.

In de loop van de tijd is de erfenis van de Romantiek steeds belangrijker geworden. De Amerikaanse historicus Carl Trueman zei het in een interview met het Reformatorisch Dagblad zo: ‘We hebben tegenwoordig de neiging om te denken dat de wereld om ons heen moet veranderen, zodat die past bij onze gevoelens en onze psychologische behoeften’.

Met name op het gebied van seksualiteit leidde dit tot een aardverschuiving. Niet meer de bedoeling die God in Zijn Woord openbaart, is leidend, maar de beleving van de mens. Gods Woord openbaart hoe Hij het huwelijk heeft bedoeld: een levenslange verbintenis tussen man en vrouw, waarbinnen seksualiteit en het krijgen van de kinderzegen aan elkaar zijn verbonden. In plaats daarvan is de seksu- ele revolutie gekomen en daarbovenop de homo-emancipatie. Je kiest zelf de rela- ties die bij je passen.

Echtscheiding

Volgens Trueman kwam de omslag in het denken over seksualiteit toen echtscheiding om andere redenen dan overspel werd geaccepteerd. Je kiest immers zelf je vriendschappen? De belofte van trouw wordt zo ingeruild voor een goed gevoel, dat dus kan wisselen. En, zelfs binnen een relatie is er nog altijd de route van ‘second love’.

Het accent op het eigen ik leidt er ook toe dat het afwijzen van homoseksuele contacten wordt ervaren als een aanval op iemands hele menszijn. Ondertussen bleef het verschil tussen man en vrouw wel gehandhaafd. Ook dat is inmiddels veranderd. Niet het lichaam waarmee je bent geboren, maar je gevoel bepaalt of je man of vrouw bent. De innerlijke psychische overtuiging wordt bepalend, het lichaam mag daar eventueel aan worden aangepast.

Deze ontwikkelingen, samengevat ‘de tijdgeest’, gaan de kerken niet voorbij. Daarover gaat het in het volgende artikel.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen