De Grote Migratie

Enkele jaren later komt vanuit Engeland een nieuwe stroom op gang. Het is “The Great Migration”, een migratie van meer dan 20.000 puriteinen die doorging tot in de jaren ‘40 van de zeventiende eeuw. Daarover gaat het ditmaal.

Wie waren de puriteinen?

Puriteinen - hun naam zegt het al - waren christenen die streefden naar een zuivere kerk. Het ging hun ook (en vooral) om een rein hart, een heilige levenswandel en een samenleving waarin het Woord van God absolute heerschappij zou hebben. William Perkins wordt beschouwd als de vader van deze beweging. Daarnaast kan gedacht worden aan mannen als Richard Sibbes, William Ames (Amesius), Thomas Goodwin en John Owen.

In dezelfde tijd ontstaat een soortgelijke beweging in Nederland: de Nadere Reformatie. Kerkhistorici laten haar dikwijls beginnen bij de Middelburgse predikant Willem Teellinck en noemen Gisbertus Voetius als spilfiguur. Er liggen heel wat dwarsverbindingen tussen de Engelse puriteinen en de Nederlandse oudvaders. Engeland heeft een grote invloed gehad op ons voorgeslacht. Anders dan de Pilgrim Fathers wilden de meeste puriteinen zich niet afscheiden van de Anglicaanse Kerk. Het ging hun om zuivering van de kerk. Hun streven liep echter vast op de weigerachtige houding van het koningshuis, daarbij geholpen door het meedogenloze optreden van aartsbisschop Laud. Hij maakte het werk van puriteinse voorgangers vrijwel onmogelijk.

Waar gingen zij heen?

Ten einde raad staken velen van hen, samen met (een deel van) hun kudde, de oceaan over. Bij de eerste oversteek waren zeventien schepen met ongeveer duizend mensen betrokken. Een van de belangrijkste aanvoerders van deze landverhuizers was John Winthrop. Toen zij ‘het beloofde land’ bereikten gingen zij niet naar Plymouth, maar streken zij ten noorden daarvan neer rond de Massachusetts Baai. Daar stichtten zij verschillende nederzettingen, waarvan Boston al spoedig uitgroeide tot de grootste stad.

Overigens waren de puriteinen niet de enigen en zelfs niet de eersten die zich in de Nieuwe Wereld vestigden. Sinds 1607 zaten er al Engelsen in het zuidelijker gelegen Virginia (anglicanen die met de puriteinse denkbeelden niet veel op hadden) en sinds 1632 ook in het iets noordelijker gelegen Maryland (rooms-katholieken). Ook was er een Engelse handelsmaatschappij die haar kantoor had aan de baai van Massachusetts. Het waren echter vooral de puriteinen die gezien mogen worden als de stichters van Nieuw Engeland.

Wat waren hun doelstellingen?

Het ging deze puriteinen erom in alle vrijheid God te mogen dienen naar Zijn Woord. Sociale of economische motieven speelden bij hun emigratie geen rol, althans niet in de begintijd. Zij wilden in hun nieuwe omgeving vorm geven aan het Koninkrijk van Christus op aarde. Ze dachten theocratisch en zagen zichzelf op één lijn staan met het oude Israël. Nee, zij wilden geen staatskerk overplanten. Wel zagen ze een belangrijke taak voor de overheid weggelegd met betrekking tot de kerk en heel de samenleving. Ook waren ze er niet op uit om een volkskerk te stichten. Het lidmaatschap van de kerk werd aanvankelijk alleen toegekend aan hen die verslag konden doen van hun bekering en die dit ook toonden in een leven van eenvoud en godsvrucht.

De puriteinen wilden zijn ‘als een stad op een berg’ (Matth. 5:14), een stad die een bolwerk zou vormen tegen de antichrist. Men was gevlucht in de woestijn (Openb. 12:6), maar die woestijn moest gaan bloeien als een roos. Amerika zou ‘God’s own country’ zijn! Men hoopte dat daarvan een zegenrijke invloed zou uitgaan op Europa dat in diep verval verkeerde.

Daarnaast leefde bij sommigen het verlangen om ook tot zegen te zijn voor de indianen (de ‘inboorlingen’). Dat verlangen leefde heel sterk bij mensen als zendeling John Eliot. Helaas was hij een uitzondering en is er van zendingswerk niet veel terechtgekomen. De kolonisten en de indianen botsten nogal eens met elkaar. Maar dat is een ander verhaal.

Ondanks alle menselijk tekort werd toch iets zichtbaar van Gods heerlijkheid. Predikanten als Cotton, Hooker en Shepard mochten daartoe dienstbaar zijn. We hopen de volgende keer aandacht aan hen te geven.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen