De Blijvende Waarde Van Zondag 23 HC

Wat altijd weer opvalt in de Heidelbergse Catechismus is de sterke Bijbelse fundering van de inhoud van hetgeen beleden wordt. Onder antwoord 60 in Zondag 23 staan bijvoorbeeld maar liefst 20 verwijzingen naar de Heilige Schrift! Zeker, onze belijdenis staat principieel niet op hetzelfde niveau als het door de Heilige Geest geïnspireerde Woord van God. Maar niettemin spreekt onze belijdenis wel voluit dat Woord na, en vat de inhoud ervan samen. Juist in onze tijd is het heel belangrijk om dat helder te zien. Soms kunnen jongeren (en ouderen) onder de indruk zijn van kerken

Naast een sterke Bijbelse fundering heeft Zondag 23 (evenals diverse andere passages uit de Heidelbergse Catechismus) onmiskenbaar een bevindelijke gloed over zich. Een waar geloof is altijd bevindelijk van aard. Ons verstand en onze wil zijn er voluit bij betrokken. Maar het is allereerst en allermeest een zaak van ons hárt. Dat klinkt óók heel sterk door in Zondag 23. De christen die hier aan het woord is belijdt (veelzeggend: in de tegenwoordige tijd. Het gaat blijkbaar om de voortdurende doorleving hiervan) dat hij ‘tegen al de geboden van God zwaar gezondigd heeft, niet één daarvan gehouden heeft en nog steeds tot alle boosheid geneigd is.’ Daaruit spreekt ootmoedige zelfkennis, die woont in een gebroken hart. En juist dáárom klinkt ook de jubel van dát hart over het oneindige wonder van Gods vergevende genade in Christus. ‘Nochtans God, zonder enige verdienste mijnerzijds, uit louter genade mij de volkomen genoegdoening, gerechtigheid en heiligheid van Christus schenkt en toerekent, evenals had ik nooit zonde gehad noch gedaan, ja, als had ik zelf al de gehoorzaamheid volbracht die Christus voor mij volbracht heeft.’ Zo leert de Heidelberger ons dat Bijbelse bevinding niets anders is dan de gelovige doorleving van wat God eist in Zijn wet; maar ook belooft in Zijn Evangelie, door de onweerstaanbare kracht van de Heilige Geest in ons hart. Juist deze diep bevindelijke tonen van zonde en genade hebben de eeuwen door het hart van velen geraakt en ontroerd in geestelijke herkenning. Maar tegelijkertijd zijn ze tot op de dag van vandaag ook de figuurlijke doodsteek voor allerlei vormen van koud rationeel christendom zónder hart.

Een derde aspect wat mij trof bij de hernieuwde overdenking van Zondag 23 was de Bijbelse eenvoud van de inhoud. Zeker, eenvoud is iets heel anders dan versimpeling. Het laatste doet afbreuk aan het Woord van God; het eerste is er juist een kenmerk van. Ligt daar ook niet een belangrijke les in, met name voor theologen en predikanten? Juist rondom de rechtvaardiging zijn er in de loop van de eeuwen allerlei onderscheidingen bedacht. Vaak met de (op zichzelf goede) bedoeling om het genadekarakter van het geloof en de rechtvaardiging veilig te stellen tegen arminiaanse invloeden. Zeker, ook de Heidelberger maakt overduidelijk dat waar geloof een genadige gave van Gods Geest is (vraag en antwoord 65).

We horen eveneens dat geloven niets verdienstelijks in zich heeft (vraag en antwoord 61). Het geloof is niet meer dan een lege bedelaarshand, die aanneemt wat God in het Evangelie - om Jezus’ wil - aanbiedt. We worden niet gerechtvaardigd óm het geloof, maar alleen dóór het geloof. Maar met dat alles blíjft de inhoud van Zondag 23 toch Bijbels eenvoudig. Iedereen kan het begrijpen; zowel kinderen, jongeren als ouderen. ‘Hoe zijt gij rechtvaardig voor God? Alleen door een waar geloof in Jezus Christus.’ Ja, zó eenvoudig is de Bijbelse leer van de rechtvaardiging. Wie oprecht in Christus gelooft, die hééft vergeving van zonden en vrede met God. Die ís rechtvaardig voor God, vanwege de toegerekende gerechtigheid van Christus. Omdat God dat beloofd heeft in Zijn Evangeliebeloften. De rechtvaardiging is daarom ook geen zogeheten ‘nadere weldaad’ waarin slechts enkele gelovigen delen na een bepaalde ervaring. Deze visie vindt geen enkele steun in onze belijdenis. Integendeel; ze gaat lijnrecht in tegen antwoord 60 (en antwoord 84). De troost van de rechtvaardiging mag en moet worden verkondigd aan álle ware gelovigen! Alles wat Christus volbracht in Zijn vervullen van Gods wet en Zijn dragen van Gods toorn, schrijft God op rekening van Zijn gelovigen. Zoals Maarten Luther het eens verwoord heeft: ‘wie gelooft, die heeft het!’

Tot slot; wat blíjft Zondag 23 actueel! Alleen al door de hiervoor genoemde aspecten. Maar ook met het oog op onze postmoderne 21e eeuw. In een seculiere samenleving waarin het begrip waarheid verworden is tot wat ik persoonlijk voel of vind, wijst Zondag 23 ons op de vaste waarheid van Gods Woord voor ieder mens. Alleen dat Woord heeft (blijvend) gezag! Wat is Zondag 23 actueel in een wereld die met allerlei crises te maken heeft, als gevolg van de allergrootste crisis, de zondeval. Een (achter ons liggende?) coronacrisis, een klimaatcrisis, een energiecrisis en nu ook een dreigende voedselcrisis. Wat is Zondag 23 ook actueel in een Europa waarin een hevige oorlog woedt. Want boven alle vragen van onze tijd en cultuur uit blíjft vraag 60 de eerste levensvraag voor u en mij. Omdat we allemaal op reis zijn naar de rechterstoel van Christus en onze eeuwige bestemming. ‘Hoe zijt gij rechtvaardig voor God?’

Binnen de kerk zijn er in onze tijd veel belangrijke ethische zaken die onze aandacht vragen. Denk aan wat Gods scheppingsorde ons leert over de positie van man en vrouw, het huwelijk en seksualiteit. Maar ook aan thema’s als homoseksualiteit en genderneutraliteit. En wat ís het van het allergrootste belang om daarbij helder Gods Woord te blijven naspreken! En toch, ten diepste zal alléén de levende geloofskennis van Zondag 23 ons leiden tot een Bijbels leven naar Gods wil. Als vruchten van dankbaarheid, vanuit het nochtans van het geloof in de Heere Jezus Christus. Laten we (ook) daarom gehoor geven aan de bekende laatste woorden van dr. H.F. Kohlbrugge: ‘De Heidelberger, de eenvoudige Heidelberger, houdt daaraan vast!’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen