Waarom boete?

Waarom straffen we een veroordeelde medemens? Daar moet een goede reden voor zijn, want ‘straffen’ betekent vooral dat we iemand ernstig leed aandoen. Het antwoord is ook belangrijk voor de vraag wat voor straf een drugsdealer moet krijgen, of een schuldige aan een dodelijk verkeersongeval.

Vraag het aan de slachtoffers of hun nabestaanden. Vaak ervaren zij een passende straf voor de dader als gerechtigheid, genoegdoening, boetedoening. Hiervoor is de laatste jaren weer meer aandacht, bijvoorbeeld in de vorm van spreekrecht voor de slachtoffers tijdens een strafzitting. Toch vinden we het primair als ‘samenleving’ noodzakelijk dat degene die het Wetboek van Strafrecht overtreedt, wordt gestraft. Niet omdat we de dader afserveren, maar omdat we hem als verantwoordelijk mens serieus nemen, en omdat een schending van het basale recht niet onbeantwoord kan blijven. Daarom accepteerde ook de Raskolnikov van Dostojevski’s Schuld en boete zijn strafkolonie.

Sommigen betogen: het doel van straffen is vooral preventie, afschrikking. Dat is natuurlijk een nuttig effect, maar als fundering voor het strafrecht schiet het tekort. Strafrecht is immers meer dan alleen een gedragsprikkelinstrument, het zoekt iets van gerechtigheid.

Ons strafrecht laat zien: we zijn oorspronkelijk naar Gods beeld geschapen en verantwoordelijk voor onze keuzes in doen en laten. Verantwoordelijk richting God en ook de mensen om ons heen.

Het bijbels boete doen heeft een andere lading. Dat is het buigen voor God, en het veranderen van ons leven. Ook naar de mensen, met Zacheüs, het teruggeven waarin we iemand tekort hebben gedaan. En bovendien uit barmhartigheid de armen als medemensen helpen. Deze boete laat zich moeilijker vertalen naar het publiekrechtelijk optreden van een overheid, maar wel moeten ook overheden zich de nood van medemensen aantrekken. Ongeacht of er nog sprake is van ‘ereschulden’ of niet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen