Schoon zonder shampoo

Shampoo zou je haar vetter maken en siliconen en sulfaten bevatten die je haren afbreken. De groep die dit beweert, bekend als de ”noapoobeweging”, trekt steeds meer aanhangers. De vraag is of zij gelijk hebben.

Feit is dat er waarschijnlijk een tijdperk zónder shampoo was. Hoe verzorgden mensen hun haar toen eigenlijk?

No-poobeweging

Noapoo betekent letterlijk "geen poep", maar kan ook als afkorting van shampoo worden opgevat. Geen kunstmatige shampoos, conditioners en andere producten die veel chemische toevoegingen bevatten, wil de beweging met deze woorda speling zeggen.

Noapoo draait om het wassen en behandelen van je haar met natuurlijke producten. Dit varieert van roggemeel, zuiveringszout, ei, apa pelciderazijn en natuurlijke oliën tot een extremere aanpak, zoals alleen wassen met water. Of helemaal niet wassen. Tip: gebruik bij gebruik van ei geen heet water om je haar uit te spoelen, anders stolt het ei!

Deze trend is niet nieuw, maar enorm opgeleefd tijdens de coronapandemie. Velen voelden toen minder druk om dagelijks hun haar te wassen en te stylen, omdat ze minder onder de mensen kwamen. Ze durfden nieuwe haarverzorgingsroutines uit te proberen.

Omstreden stofjes

Hebben de noapoo’ers een punt? Om je daarover een mening te kunnen vormen, moet je wel iets weten over de werking van shampoo. Onlangs publiceerde de Universiteit van Nederland een video waarin cosmetisch onderzoeker Heleen Kibbelaar de ingrediënten en het nut van shampoo uitlegt.

Shampoo gaat indeeerste plaats over huid, niet over haar. Het goedje is bedoeld om de hoofdhuid te wassen. We hebben allemaal talgkliertjes. Het vet dat die produceren, beschermt onze hoofdhuid en haarwortels. Maar de talg kan vies worden door vuil van buitenaf, wat voor irritatie van de hoofdhuid zorgt. Vandaar dat we die huid schoon moeten houden.

De ene persoon produceert meer van het beschermende talg dan de andere. Bij krullend haar zie je het minder snel, omdat het zich simpelweg minder makkelijk verspreidt, maar steil haar lijkt algauw heel vet door die hoeveelheid talg. Door de hoofdhuid te wassen, ga je dat tegen. Met een gezondere of snellere haargroei heeft dit dus eigenlijk niet te maken. De eerste tip is dan ook: was alleen je hoofdhuid en niet je haarpunten.

Heleen Kibbelaar legt ook de functie uit van omstreden stofjes als parabenen, siliconen en sulfaten. Shampoo bestaat vooral uit water en surfactanten. Deze stofjes hebben een kop en een staart. De staart hecht zich aan het talg en vuil in je haar, en de kop juist aan het water. Op deze manier kun je de viezigheid gemakkelijker uit het haar wassen.

Vetter

Een van de meest gebruikte en ook meest bestudeerde surfactanten zijn sulfaten. Die zijn erop getest of ze de haargroei verstoren, en hebben geen invloed op de haargroei. In een enkel geval blijkt de hoofdhuid gevoelig voor sulfaten. Dan is shampoo met een ander soort surfactant dan sulfaten raadzaam. Deze is vaak duurder, omdat er veel onderzoek naar andere surfactanten gedaan moet worden.

Shampoo die alleen uit water en een surfactant bestaat, zou noga al waterig zijn, daarom worden er verdikkingsmiddelen toegevoegd, zoals zout. Met alleen deze drie ingrediënten zou ons haar alprima gewassen kunnen worden. Alleen voelt schoon haar dan niet zacht aan. Juist omdat devetten eruit zijn gewassen, is het moeilijk kama baar. Daarom bevatten shampoos ook conditionerende ingrediënten, bijvoorbeeld siliconen. Die maken als het ware een laagje om je haar heen, dat het zachter en makkelijker te kammen maakt.

De laatste twijfelachtige stofjes zijn parabenen, een soort conserveermiddelen. Zonder deze ingrediënten zou er schimmel inde shampoo ontstaan. Parabenen zijn de meest onderzochte en gebruikte conserveermiddelen in de cosmetica-industrie. Een argument tegen parabenen kan zijn, dat ze de hormoonhuishouding zouden verstoren. Dit blijkt uit een aantal onderzoeken, bijvoorbeeld eentje uit 1998. Daarbij werden parabenen aan ratten gevoerd en in deze dieren gespoten. Het gevolg was daadwerkelijk een verstoring van de natuurlijke hormoonhuishouding. Maar mensen consumeren cosmetische haarwasproducten niet, we wassen er als het goed is alleen onze hoofdhuid mee. Een andere trendy mythe is, dat je haar vetter wordt, als je het vaker wast. Dat zou betekenen dat shampoo je talgproductie beïnvloedt, en dat kan helemaal niet. Er is een maximale hoeveelheid talg die op je hoofdhuid kan liggen. De functie van shampoo is juist dat vetlaagje eraf te halen. En dan komt er opnieuw talg door je talgkliertjes. Maar dit kan nooit meer zijn dan die maximale hoeveelheid.

„Het beste wat ik  ooit veranderd heb”

Je haar niet met shampoo wassen. Heb jij daar ervaring mee? We vroegen het op Instagram.

KRINGLOOPWINKELTJE_VAN_ AGNES: Ik heb het vier weken geprobeerd in de zomervakantie. Daarna ben ik gestopt, het werkte niet voor mij. Wel was ik m’n haar nu met zeep.

RACHEL_NATURALHARICARE: Het is het beste wat ik ooit veranderd heb. Ik gebruik al acht jaar geen shampoo meer. Door erover te bloggen en te delen op sociale media, is het nu mijn werk geworden.

C.VANDERWAL: Ik heb het geprobeerd, maar met een jaar opgegeven. bij een dochter van negen jaar ben ik nooit aan shampoo begonnen. Ze heeft nu prachtig haar.

JUICHENSSTOF: mijn man en zoon gebruiken nooit shampoo. Het haar van de jongste wassen we maximaal een keer per maand.

ANNELIE VAN DE WERFHORST: Ik heb er bewust voor gekozen om het haar van onze dochter (8) niet te wassen met shampoo. Toen ze baby was, las ik een artikel over no-poo. bij mezelf lukte het helaas niet om helemaal van de shampoo af te komen. toen dacht ik: ik kan het wel bij haar proberen. en dat bevalt heel goed. We wassen haar haar alleen met shampoo als het echt heel vies is, bijvoorbeeld door modder.

Shampoobloemen en olie

Shampoo –een woord dat oorspronkelijk uit het Hindi komt–betekent kneden of inmasseren.Dat is immers wat je met shampoo doet: je kneedt of masseert het in je haar. De Indiërs deden dat in een ver verleden al, alleen niet met vloeibaar haarwasmiddel uit plastic flesjes, maar met olie of bloemen, zoals de gemberlelie.

Toen de Britten eeuwen later India koloniseerden, leerden zij het dagelijkse baden en hoofdwassen van hun Indiase bedienden, die het ”champi” noemden. De britten spelden dat woord ”champi” vervolgens als "shampoo" en zo kwam het in het engelse lexicon terecht.

terwijl India dus een lange traditie van haarverzorging heeft, kwam het haren wassen in de westerse samenleving pas in de negentiende eeuw in de mode. Engelse kappers begonnen hun klanten verschillende was-en hoofdhuidmassages aan te bieden. De eerste commercieel verkrijgbare shampoos werden pas rond 1890 in Duitsland geïntroduceerd. In Amerika duurde de invoering ervan zelfs nog langer.

Tot begin 1900 wasten zowel Europeanen als Amerikanen hun haar met dezelfde zeep als die ze voor hun lichaam gebruikten.

Hans Schwarzkopf ontwikkelde in 1904 de eerste shampoo in poedervorm voor de Duitse markt. In 1927 volgde de haarshampoo in vloeibare vorm. De eerste crèmeshampoo, zoals we die vandaag de dag kennen, deed in 1949 zijn intrede onder de merknaam Schauma. Waarom? Vanwege het "schuimende" effect, natuurlijk. Onnodig te zeggen dat de shampoo een groot succes was.

De bijbel vertelt weinig over de haarwasmethodes van die tijd. Het Oude testament beschrijft reinigingsrituelen,  en schrijft daarbij ook het verzorgen van het haar voor. Volgens Numeri 6:18 moet de Nazireeër bijvoorbeeld zijn hoofd scheren en zijn haar wassen, als deel van het reinigingsproces. De Grieken en Romeinen wasten hun haar met olie, blijkt uit oude manuscripten van schrijvers als Hippocrates. Hoewel het misschien tegenstrijdig lijkt, maakt olie je haar niet vet op de manier waarop de natuurlijke talgproductie van je hoofdhuid dat kan doen. Olijfolie bevat vetzuren en vitamine E, die juist kunnen helpen om de balans van natuurlijke oliën op je hoofdhuid te reguleren, waardoor je haar minder snel vet wordt.

Andrea Nieland (45) gebruikt al een aantal jaren geen shampoo meer.

„Ik kochtshampoo en conditioner altijd bij de kapper. Toen zij in coronatijd moest sluiten, kon dat niet meer. Met wat ik toen bij een drogist haalde, was ik niet tevreden. Ik werd meer bovendien van bewust dat we de stoffen die in shampoo zitten, niet in de natuur kunnen lozen. Dat wilde ik wel, want wij waren in die tijd bezig met emigratieplannen en offgrid leven (niet aangesloten op het elektriciteitsnet, het gasnetwerk, de watervoorziening en het riool, red.). Binnen afzienbare tijd zouden we niet meer aangesloten zijn op het riool, dus ik had een alternatief nodig voor alle chemische middelen die ik gebruikte: schoonmaakmiddelen, shampoo enzovoort.

Via internet vond ik iemand die haar haar waste met water, en bij mijn dochtertje Lynn had ik al gezien datdat mogelijkis. toen zij een baby was, was het een strijd, haar haartjes te wassen. Ik heb dat opgegeven.

Toen ze wat meer haar begon te krijgen, zag ik dat het nooit vet werd, hoewel ik het niet waste. Het werd alleen nat onder de douche. Dat was voor mij het bewijs dat het kon. Haar haar was nooit gewend geraakt aan shampoo, dus ontwennen. Ongeveer eens in het halfjaar doen we een beetje biologisch afbreekbare shampoo in haar haar, als het erg vies is.

Ik gebruik nu al bijna vier jaar geen normale shampoo meer. Eens in de zes tot acht weken verf ik mijn haar met plantaardige haarverf, poeder van gemalen planten. Het water dat ik daarvoor gebruik, kan ik gewoon lozen in de natuur.

Ik merk dat ik een beetje moet letten op mijn haarpunten. Die lijken wat droger, maar dat kan ook door de sterke portugese zon komen. Soms doe ik een beetje kokosolie in de puntjes, om ze te beschermen.

De overstap van het wassen met shampoo naar alleen wassen met water, heeft heel lang geduurd. Ik heb op aanraden van de vrouwdie mij via internet inspireerde, een soort tussenstop gemaakt en mijn haar eerst een tijdje gewassen met een mengsel van water en baking soda. Daar werd het heel klitterig van, maar het was wel een effectieve manier om mijn haar aan alleen maar water te laten wennen. Het was erg vet in die overgangstijd en dat heeft zeker een jaar of anderhalf jaar geduurd. Mijn huid werd toen ook schilferig.

Inmiddels zijn er vooral voordelen. Ten eerste hoef ik geen shampoo meer te kopen. Ik had die altijd van een duur merk, dus bespaar nu veel geld. Ten tweede is het erg makkelijk. Ik kan altijd en overal mijn haren wassen. En ten derde hoef ik dat minder vaak te doen. Een keer in de week is genoeg.

Anderen kan ik echt aanraden om het haar alleen met water te wassen. Ik ben heel kritisch op wat ik eet of op mijn huid smeer, en probeer het zo natuurlijk mogelijk te houden. Als ik iets niet in mijn mond kan stoppen, smeer ik het ook niet op mijn huid of in mijn haar. Als je het gebruik van allerlei chemische stoffen zo stapje voor stapje kunt verminderen, kunnen veel klachten ook minder worden. Daarvan ben ik overtuigd. Het ontwennen vraagt veel van je. Toch ben ik superblij dat nu gewoon mijn haar kan wassen met water en dat het er goed uitziet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen