Het Wapen Op De Dirkslandse Sluis Van 1672/Cathy Westdorp
Historisch hoekje
In 2000 werd de aanzet gegeven tot restauratie van de Dirkslandse Sluis van 1672. Er kwam een plan om deze sluis in de West Havendij k geschikt te maken voor doorspoeling van de waterpartijen in woonwijk de Kleine Boezem en de sluis tevens op te knappen als cultuurhistorisch landschapselement. De sluis is nu zo goed als klaar. Van een vergeten stukje steen is een functioneel poldermonument gemaakt. Op 11 september kan de gerestaureerde Dirkslandse Sluis van 1672 officieel in gebruik worden genomen.Door het jaartal 1672 op het binnenfront van de sluis werden we in het begin op het verkeerde been gezet. Dit jaartal deed aanvankelijk vermoeden, dat het om een inundatiesluis ging, gebouwd in de Derde Engelse Oorlog (1672-1674) om een landing en opmars van de Engelsen te bemoeilijken. Er was in 1672 een reële dreiging van de Engelse vloot. Het gerucht ging zelfs dat de Engelsen op Flakkee geland waren. Veel bewoners probeerden toen het eiland via Ooltgensplaat te verlaten. Er was van 1672 tot 1674 ook een legereenheid van de prins van Oranje in Dirksland gelegerd. Zulke zaken spreken tot de verbeelding, maar er is geen bewijs gevonden dat de sluis van 1672 speciaal gebouwd werd om de polder Dirksland onder water te zetten. Nader archiefonderzoek heeft uitgewezen, dat de sluis is gebouwd als uitlaatsluis voor een gezamenlijke uitwatering van de polders Dirksland, Roxenisse, Oud Melissant en Alteklein. Daartoe werd de bestaande uitlaatsluis in de Dirkslandse havendijk vernieuwd. Dijkgraaf van de polder Dirksland was destijds Leonardus van Dam. Het ligt voor de hand dat zijn familiewapen op de sluis kwam te staan. De heer M. Zaaijer in Den Haag zocht in het Nationaal Archief (voorheen Algemeen Rijksarchief) familiewapens Van Dam voor ons op. We kwamen uit op een wapen met een blauw veld waarop een ster en wassende maan van goud.Leonardus van Dam
Wapensteen
Een vraag die in het restauratieplan aan de orde kwam: Wat staat er op de wapensteen in het buitenfront van de sluis, van wie is dat wapen? De wapensteen was zo verweerd, dat de afbeelding niet precies te ontcijferen was.
Handtekening Leonardus van Dam, uit archief waterschap Goeree-Overflakkee. Een soortgelijk wapen staat op de Dirkslandse watermolen van 1731. Daar gaat het om het wapen van Witte van Dam, een familielid van Leonardus van Dam. Familierelaties en menselijke verhoudingen maken bouwwerken extra interessant. De belangstelling voor de familie Van Dam nam toe, toen we in het polderarchief naast Leonardus van Dam, dijkgraaf en schout van Dirksland, ook Adrianus van Dam aantroffen. Adrianus was administrateur van de extra heffing, die de ingelanden van Dirksland, Roxenisse en Alteklein gedurende drie jaar voor de sluis moesten betalen.
Voor de antecedenten van Leonardus van Dam konden we in eerste instantie in het genealogisch streekarchief in Dirksland terecht. Daar vonden we dat in mei 1671 j^ in de Dirkslandse kerk werden inge-
schreven de weduwe Van Dam en Adrianus, Hendrik, Leonardus en Crina van Dam.
Lijsten van landpachten tienden in Westvoome over de 16de en 17de eeuw boden aanknopingspunten met Goedereede. Leonardus van Dam was vermoedelijk een zoon van Cornelis Adriaansz van Dam, die burgemeester was van Goedereede en rond 1644 naar Rotterdam verhuisde. Dit vermoeden werd in het gemeentearchief van Rotterdam bevestigd.
In de high society van Rotterdam
In het Rotterdamse gemeentearchief is veel te vinden over Cornelis van Dam en we mogen concluderen dat de familie Van Dam uit Goedereede in de hoogste kringen van Rotterdam verkeerde. Cornelis van Dam was omstreeks 1633 in Rotterdam getrouwd met Alida Verhaven, dochter van een kaaskoper. In Goedereede kreeg
het echtpaar waarschijnlijk Maria, Leonora, Crina en Adrianus. In Rotterdam werd in 1645 Heinderick gedoopt, in 1647 Leenaert, in 1648 Petronelle en in 1651 Cornelijs.
In Rotterdam maakte Cornelis van Dam als schepen deel uit van het stadsbestuur en hij was er kapitein van de burgerwacht. Hij was bij rijke handelaren, bewindhebbers van de VOC en stadsbestuurders kind aan huis. Zijn zuster Petronella woonde ook in Rotterdam en was getrouwd met de invloedrijke Pieter Blanckert. Ook de zuster van zijn vrouw was getrouwd met een belangrijke stadsbestuurder. De familie Van Dam woonde op de Schiedamsedijk.
De dochters Maria en Leonora werden uitgehuwelijkt aan de gebroeders Van Gijbelandt te Rotterdam, die afkomstig waren uit Sommelsdijk. Zoon Hendrik trouwde in juni 1671 te Dirksland met de rijke Jacomina Wittens, een jonge weduwe. Trouwgegevens van Adrianus, Crina, Leonardus en Cornelis jr heb ik in Dirksland en Rotterdam niet gevonden. In 1660 maakten Cornelis van Dam en Alida Verhaven een wederkerig testament. In 1663 overleed Cornelis. Hij werd in Rotterdam begraven.
Via Dirksland
Waarom de familie Van Dam in 1671 naar Dirksland kwam, is me niet duidelijk. Was het de economische recessie, de dreiging van de Derde Engelse Oorlog en het feit dat de Schiedamsedijk op de frontlinie lag? Of was door relaties geregeld dat Leonardus dijkgraaf in Dirksland kon worden? Wat bracht een familie, die de luxe van de toplaag van Rotterdam gewend was, er toe naar Flakkee te komen? Duidelijk is dat de gebroeders Van Dam hier niet slecht terecht kwamen. Hendrik werd in 1673 baljuw van Middelharnis en leidde op kosten van zijn vrouw een vrolijk en avontuurlijk leven. Adrianus had werk als administrateur en Leonardus werd dus dijkgraaf en schout van Dirksland. Mogelijk vertrok Adrianus met zijn moeder Alida Verhaven en zuster Crina na enige tijd naar Goedereede, waar de familie Van Dam land bezat. Cornelis van Dam was een van de bedijkers van de Grote Zuiderpolder (1652/53) en het in deze polder gelegen huis Oostdam was eigendom van de familie Van Dam.
Waar Leonardus van Dam gebleven is, weet ik nog niet. Misschien is hij naar Delft gegaan en daar in 1686 in de Oude Kerk begraven.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 6 september 2002
Eilanden-Nieuws | 16 Pagina's

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 6 september 2002
Eilanden-Nieuws | 16 Pagina's