Rutte deel IV

Nou, dat was het dan. De allerlangste kabinetsformatie ooit in Nederland. De weg naar het nu kersverse kabinet was geplaveid met goede voornemens, blokkades van VVD en CDA tegen GroenLinks en PvdA, explosieve foto’s, veto’s van D66 tegen de CU en van de CU tegen minister-president Rutte, de op één na langste politieke nacht in de parlementaire geschiedenis, kapotte geheugens en een afgescheurd CDA-kamerlid waar we nog veel over gaan horen.

En wat is het ‘verrassende’ resultaat van deze puffende en haperende vertoning: een coalitie bestaande uit dezelfde partijen als de vorige. Tsja…

Britten, Japanners of Afghanen die hier wonen snapten en snappen er he-le-maal niks van. Al toen het getob begon, zei een van hen: wat doen jullie toch moeilijk? De zittende coalitie heeft bij de verkiezingen forse winst geboekt. Daarmee hebben de kiezers het kabinet toch een vette voldoende gegeven? Waarom het bestaande kabinet dan niet prolongeren? Kunt u me dat eens uitleggen?

Hemd

Eigenlijk een heel logische redenering en ik moest dan ook in m’n beste Engels, Japans en Afghaans alle zeilen bijzetten om uit te leggen dat dat hier niet zo werkt. Zonder resultaat. En nu sta ik in m’n hemd, want wat er nu na bijna een jaar lang formeren is uitgerold, is niet anders dan Rutte III, zij het dat we het nu Rutte IV noemen. Het enige verschil is dat er wat poppetjes zijn verschoven, maar het was en is en blijft een kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie.

Had dat niet anders gekund? Had Rutte bijvoorbeeld de formatie niet gewoon over kunnen slaan? We leven in barre tijden per slot van rekening, de grootste landelijke beproeving na de Tweede Wereldoorlog, ongekende en diepingrijpende crisismaatregelen in vredestijd. Dan was het toch beter geweest weer snel een volwaardig kabinet te hebben door de kabinetsformatie over te slaan en een snelle doorstart te maken?

Heel gek is die gedachte niet. Het is al eerder gebeurd. Dat was in 1909. Eerste minister was toen de antirevolutionair Theo Heemskerk. Een man met een ferme witte snor en een enorme bos haar, begiftigd met humor en een goed humeur. Omdat hij zo goedgemutst was, werd hij beschouwd als een representant van het ‘jolig christendom’. Nadat Heemskerks kabinet versterkt uit de stem¬bus was gekomen, ging hij zonder formatie gewoon verder: “Vragen we nu ontslag, dan is het of wij onder een andere vlag gaan varen, of dat een ander etiket op ons wordt geplakt, en daar dank ik voor. Ik ben thans geheel dezelfde als in 1908…”

Karwei

Ook Ruud Lubbers heeft deze zet een keer overwogen. Bij de verkiezingen van 1986 was het CDA als de grote overwinnaar uit de stembus gekomen. Negen zetels winst, even veel als het verlies van de VVD, waar Lubbers op dat moment mee regeerde. No-nonsense-Ruud rede¬neerde: ‘CDA +9’ en ‘VVD -9’ = ‘ga zo door’. Luidde de CDA-leus in de campagne niet: Laat Lubbers z’n karwei afmaken?

Helaas – voor Lubbers - ging die vlieger niet op. Al na één dag stond de regenteske regisseur uit Rotterdam weer met beide benen op de grond. De CDA-fractie bracht de wat al te gretige premier schielijk op andere gedachten. Met als gevolg alsnog een formatie, die door Lubbers dan wel weer zeer voortvarend werd aangepakt. Nog geen twee maanden later was de klus geklaard en kon Lubbers z’n karwei alsnog afmaken. 

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen