Om het hart van het Evangelie

Ds. C. Harinck, Om het hart van het Evangelie, Den Hertog B.V., Houten, 252 blz., ƒ 28,90.
In deze studie beweegt ds. Harinck zich in de thematiek die hem bijzonder goed ligt. Het gaat over een klein, maar zeer belangrijk gedeelte van de Schotse kerkgeschiedenis. De episode staat bekend als de „Marrow-controversy", de strijd die gevoerd werd over de betekenis van een geschrift, dat de naam droeg „Het merg (marrow) van het evangelie". Het boekje bevatte een aantal samenspraken, hoofdzakelijk over de betekenis van wet en evangelie, geschreven door een zekere Fisher. Het was geheel en al georiënteerd op de reformatorische opvatting, dat het evangelie in zijn volle rijkdom onvoorwaardelijk aan arme zondaren mag worden verkondigd.
Over deze strijd, waaraan de namen verbonden zijn van ook onder ons bekende Schotse theologen als Thom. Boston en de beide Erskines, is vroeger en later in Engeland het een en ander gepubliceerd. In Nederland had het ook de aandacht, zo bijvoorbeeld in een artikel in Theologia Reformata. Ik meen dat ds. J. Brons er indertijd over geschreven heeft in Ambtelijk Contact. De strijd is daarom actueel omdat indertijd in Schotland de zuiverheid van het evangelie zelf in geding was, een kwestie die vandaag ook nog telkens speelt. Terecht merkt ds. Harinck op dat het niet gaat om een academische aangelegenheid, maar om een zaak die voor de praktijk van het geloofsleven van de grootste betekenis is.
Ds. Harinck, zo zeiden we, heeft zich terdege ingewerkt in de Schotse kerkgeschiedenis. Dit bleek reeds eerder uit zijn studie over de Schotse verbonds-leer. Eveneens uit een later werk over de draagwijdte van de door Christus aangebrachte verzoening. Duidelijk is, dat de Dordtse thematiek hem bezig houdt, die van de prediking van het evangelie, het aanbod van genade en de grond van het geloof.
Deze studie is helder en klaar geschreven. Zij bevat een grote hoeveelheid oorspronkelijk materiaal en heeft daardoor waarde, die blijvend geacht mag worden. In grote lijnen schetst ds. Harinck in het eerste hoofdstuk de kerkgeschiedenis van Schotland, de theologie die er aan het licht trad in het tweede hoofdstuk. Het derde laat zien hoe het conflict ontstond, welke redeneringen er een rol speelden, hoe het zicht ontwikkelde enz. De veroordeling van de oorspronkelijk zuiver reformatorische opvatting door de Assemblee wordt daarna helder in het licht gesteld. Bekend zijn de twaalf vragen, die vanwege de Assemblee in de procedure werden gesteld en waarop de „Marrowmen" hadden te antwoorden. Ze komen in het vijfde hoofdstuk aan de orde. De in 1722 gevallen beslissing wordt getekend in het zesde hoofdstuk, waarna de volgende delen van het boek een samenvatting geven van het theologisch debat.
De methode waarborgt de duidelijkheid: op de betreffende punten gaat ds. Harinck te rade bij Calvijn, waarna hij de Nadere Reformatie en de zg. Tweede Reformatie (min of meer de Schotse pendant van de Nadere Reformatie) met elkaar vergelijkt.
De slotconclusie voert een pleit voor het hanteren van de prediking van het evangelie op een wijze die de spanning aanvaardt tussen een beperkte verzoening en een algemeen aanbod van genade. Ds. Harinck wijst het „logisch syllogisme" af, als een factor die te kort doet aan de rijkdom van het onvoorwaardelijke evangelie. De studie dient zich terecht aan als betreffende een onderwerp dat van blijvende betekenis is. De behandeling ervan is, zoals we opmerkten, eenvoudig en duidelijk. Zij bevordert de verdieping van de kennis van de Reformatie samen met die van een inzicht in de betekenis van de theologie van de Puriteinen en de Nadere Reformatoren. Een boek, een gelukwens en een aanbeveling waard. Het werk kan zijn nut hebben, omdat men leert onderscheiden, zoals ds. Harinck schrijft, tussen wat de Bijbel een vrucht van genade noemt, en wat sommigen een voorwaarde noemden (of nog noemen) voor de genade. „De praktische gevolgtrekking was: Dan moet Christus alleen worden aangeboden aan hen, die enige blijken van uitverkiezing vertonen".
Het boek eindigt met een citaat van Calvijn, waarvan ik het laatste deel overneem: „Wij hebben geleerd dat de zondaar moet zien niet op zijn verbrijzeling, niet op zijn tranen, maar dat hij beide ogen alleen op 's Heeren barmhartigheid moet vestigen". De „Marrow-men" bedoelden met hun verweer niets anders te zeggen. Daarom neemt men met vrucht kennis van de strijd die zij gestreden hebben. En daartoe kan dit boek uitstekend dienen.

W. van 't S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen