Kerstfeest en Christelijk Gereformeerd zijn

Het kan erg overdreven overkomen om bovengenoemde woorden met elkaar te verbinden. Toch is het een eenvoudig feit, dat de meesten van onze lezers Christelijk Gereformeerd zijn en dat diezelfden hopen het Kerstfeest te mogen vieren.
Voor sommigen onder ons bestaat daar helemaal geen spanning tussen en mag dat in één geheel beleefd worden; anderen zijn er voor wie dat bijna een tegenstelling is. Er zijn veel Kerstvieringen vóór het Kerstfeest en buiten de kerk; voor sommigen is het feest er af als Kerst er is; wat betekenen de kerkdiensten als het eenmaal Eerste Kerstdag is? Officieel zijn we Calvinisten; in feite zouden we wel hevig protesteren als we deden wat Calvijn deed: geen aparte aandacht aan het Kerstfeest geven. In 1574 zei een Hollandse synode: De gewone stof van de geboorte van Christus zal men op de zondag vóór de Kerstdag behandelen, en het volk van de afdoening van deze feestdag vermanen. Latere synoden bepaalden dat men de Kerstdag evenals de Paas- en de Pinksterdag zou onderhouden. Het onderhouden van twee feestdagen wordt sinds 1618/1619 in de vrijheid van de kerken gelaten.
In feite is vrijwel iedereen onder ons gesteld op sfeer en gezelligheid; in families wordt daaraan gewerkt en in de kerkdiensten wordt daar ook iets van verwacht en wie eenzaam is mist het in deze dagen extra.

Waar wil ik heen deze keer?
Ik wil eerst hierheen, dat wij niet meer in de zestiende eeuw leven, waarin iedereen, althans in naam, christelijk was en waarin de romantiek haar intrede nog niet in het leven van de mensen en in de samenleving had gedaan.
Dat betekent, dat ook onze mensen, en misschien onze gasten, een schrijnende behoefte hebben aan warmte en geborgenheid. Men kan daarin, zo zeg ik zelf ook, een surrogaat zoeken voor de echte zegen van het Kerstfeest; men kan zelfs in het heidendom terugzakken en dat gebeurt maar al te veel; men kan ook zoeken naar een ingang, een toegangspoort voor het echte Kerstevangelie in de hoop, niet af te stoten maar aan te trekken.
En dan wil ik hierheen, wat Christelijk Gereformeerd is, of even graag: gewoon gereformeerd, om met het Kerstfeest bezig te zijn. En dan zeggen we met Zondag 14 van de Catechismus, dat Jezus Christus echt God en echt mens is, zijn broeders in alles gelijk, maar zonder zonde. Hij is onze Middelaar en bedekt met zijn onschuld en volkomen heiligheid mijn zonde, waarin ik ontvangen en geboren ben. Met art. 17 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis zeggen we, dat God, onze goedertieren God, toen Hij zag dat de mens zich in de lichamelijke en geestelijke dood gestort en zich volkomen ongelukkig gemaakt had, hem in zijn wondere wijsheid en goedheid zelf is gaan zoeken, toen hij bevend voor Hem vluchtte, en hem heeft getroost met de belofte, hem zijn Zoon te geven, die geboren zou worden uit een vrouw om de kop van de slang te vermorzelen en hem zalig te maken. Met art. 18 zeggen we, dat Christus niet alleen de menselijke natuur aangenomen heeft wat het lichaam betreft, maar ook een echte menselijke ziel om werkelijk mens te zijn. Want omdat de ziel evenzeer verloren was als het lichaam moest Hij ze beide aannemen om beide te behouden. Zo is Hij in waarheid onze Immanuël, dat is: God met ons.
Met art. 26 zeggen we, dat er niemand in de hemel of op aarde onder de schepselen is, die ons meer lief heeft dan Jezus Christus, die, hoewel Hij in de gestalte Gods was, Zichzelf ontledigd heeft en de gestalte van een dienstknecht voor ons heeft aangenomen en aan zijn broeders in alle opzichten gelijk geworden is.
Het moge in onze kerkdiensten en in ons persoonlijke beleven op en rondom het Kerstfeest zo zijn, dat we in gezelligheid of in eenzaamheid daar terecht komen, waar de wonderen van de menswording van Gods Zoon voor ons opengaan en we de kracht van het Evangelie mogen merken, uitdragen en beleven.
Dan behoeft de kerk niet achteraan te lopen bij alle andere feestvieringen en zeker zal ze niet achterblijven in de noden van de moderne mens. Gereformeerd zijn zal in zijn echte kracht altijd actueel blijven.
Dat bekijk ik nader, als ik let op de brochure, die in 1881 in de oude Chr. Geref. Kerk verscheen van de hand van docent Helenius de Cock, zoon van Hendrik de Cock, en sinds 1854 hoogleraar aan de Kamper Theologische School. Het waren aanvankelijk artikelen in het toenmalige blad „De Bazuin" en ze waren toen gebundeld. Dezer dagen is er een herdruk van verschenen en die is voor een luttel bedrag te verkrijgen bij onze Theologische Hogeschool onder de titel „Wat is Gereformeerd?". Helenius de Cock stond midden in de vragen van zijn tijd. Hij zei eenvoudig: Gereformeerd is dat alles, en ook dat alleen, wat de belijdenisschriften der aloude Gereformeerde Kerk zeggen. Hij stelde dat toen b.v. in verband met de meningen over een rechtvaardigmaking van eeuwigheid, de leer die later in de Gereformeerde Kerken zulke grote gevolgen zou hebben.
De Cock schreef eenvoudig: Niet gereformeerd is iets, indien blijkt, dat de gereformeerde kerk er zich niet over uitgesproken heeft. Ongereformeerd, indien het blijkt, dat de gereformeerde kerk in haar belijdenisschriften het tegendeel leert.
Ik had het in deze rubriek nu al enige keren over de spanningen, waarmee de kerk van de Afscheiding in de vorige eeuw te maken had. De Cock schreef zijn brochure tegen die achtergrond, en ook tegen de achtergrond van theologische meningen, die in die tijd van de kant van dr. A. Kuyper de Chr. Geref. Kerk binnendrongen en die niet hadden nagelaten om grote indruk te maken. Wat tegen de gereformeerde belijdenis aan ligt, lijkt vaak meer indrukwekkend dan het gereformeerde belijden zelf.
Helenius de Cock was altijd een heel nuchtere theoloog en sommigen vonden hem daarom niet indrukwekkend genoeg.
Maar de echte kracht van gereformeerd zijn ligt in de kracht van het Evangelie zelf. Voor Hem, die onze Heiland werd, was evenmin als voor Jozef en Maria plaats in de herberg. Maar terwijl de Zoon van God, mens geworden, in het duister lag, werden herders in het licht van Gods genade en verlossing gezet.

K.B.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen