Welbeschouwd

Het kerkelijk huwelijk is van een andere orde dan het burgerlijk huwelijk, maar van niet minder groot belang, zo eindigde het vorige artikel. Het kerkelijk huwelijk is een huwelijk in Bijbelse zin.

Wat verstaan we onder een huwelijk in Bijbelse zin? Kort samengevat gaat het om een levenslange verbintenis tussen één man en één vrouw die publiek bekrachtigd is, waarbij sprake is van verbondenheid in liefde en trouw die wederzijds verplichtend is. In het huwelijksformulier worden de oorzaken van de instelling van het huwelijk beschreven. Dit kan ook gezien worden als een beschrijving van wat een huwelijk in Bijbelse zin inhoudt.

Het formulier spreekt over een levenslange verbintenis, waarbij men elkaar trouw helpt en bijstaat in alle dingen die tot het tijdelijke en eeuwige leven behoren. Het huwelijk is ook de bedding waarin de kinderen, als de getrouwden die krijgen mogen, opgevoed kunnen worden in waarachtige kennis en vreze Gods, Hem ter eer en tot hun zaligheid.

Daarnaast is het huwelijk ingesteld om daarmee alle onkuisheid en boze lusten te vermijden, opdat men met een goed en gerust geweten kan leven. Alzo dat zij niet meer twee zijn, maar één vlees. Hetgeen dan God samengevoegd heeft, scheide de mens niet (Matth. 19:6). Het huwelijk is door God Zelf ingesteld!

Een burgerlijk huwelijk is niet in alle gevallen een huwelijk in Bijbelse zin. We zullen bezien wat volgens de Nederlandse wet onder een burgerlijk huwelijk verstaan wordt. Op dit moment bestaan er drie juridische mogelijkheden om een samenlevingsrelatie of huwelijk met elkaar aan te gaan. We zullen ze alle drie kort beschrijven en daarbij de vraag stellen of ze voldoen aan bovengenoemde omschrijving van het huwelijk.

Samenlevingscontract Het komt regelmatig voor dat jonge mensen ongehuwd gaan samenwonen. Deze samenlevingsvorm kent veel nadelen op het juridische vlak. Er is immers niets geregeld, terwijl het samenwonen wel forse consequenties heeft. Denk aan uitkeringen, pensioenen, belastingen en alimentaties in het geval er kinderen geboren worden. In toenemende mate ontstaat de wens dit soort zaken juridisch te regelen. De inhoud van het samenlevingscontract is geheel vrij en daarom voor anderen onbekend. Het is geen publieke aangelegenheid.

Men kan naar de notaris gaan om de afspraken vast te leggen, maar men kan dat ook achterwege laten. Zo'n samenlevingscontract staat daarmee mijlenver weg van een samenleven in Bijbelse zin. Maar het grootste bezwaar voor ons is toch wel dat we het samenwonen als een voortdurende overtreding van het zevende gebod zien. Daarom wijzen we het ongehuwd samenwonen af. Dat verandert niet door het afsluiten van een contract.

Geregistreerd partnerschap Vanaf 1 januari 1998 is het mogelijk een wettelijk erkende en geregelde vorm van samenleving tussen een man en een vrouw, maar ook tussen twee mannen of twee vrouwen aan te gaan. Aanvankelijk was deze regeling vooral gericht op personen van hetzelfde geslacht. Zij konden vroeger immers niet in het huwelijk treden. Nu kan dat wel, maar kunnen ook een man en een vrouw hier gebruik van maken. Het is echter wel een surrogaathuwelijk. Het is namelijk zo dat een biologische vader niet automatisch als de juridische vader wordt gezien. In het geval dat er kinderen worden geboren, zal de vader het kind moeten erkennen, voordat hij het ouderlijk gezag kan dragen. Met andere woorden: er is niet automatisch een afstammingsrelatie of familierechtelijke betrekking tussen vader en kind. Dat geeft wel aan dat een geregistreerd partnerschap niet ingericht is op het krijgen van kinderen. Alleen al om deze reden kan deze samenlevingsvorm niet met een huwelijk worden gelijkgesteld.

Verder kan deze samenlevingsvorm zonder tussenkomst van de rechter ontbonden worden. Bovendien wordt het geregistreerd partnerschap in het buitenland niet altijd erkend. Omdat deze samenlevingsvorm niet gericht is op een langdurige verantwoordelijkheid en een levenslange verbondenheid in liefde en trouw, kan het geregistreerd partnerschap niet worden gezien als een huwelijk in Bijbelse zin.

Toch zijn er kerken die het geregistreerd partnerschap wel erkennen. Deze kerken vinden het verschil met het huwelijk slechts gradueel en niet principieel. Deze stellingname wijzen we met kracht van de hand. Op grond van Gods Woord kunnen we deze samenlevingsvorm niet gelijkstellen met het huwelijk! Het is in wezen een miskenning ervan. Het feit dat deze vorm van samenleven is ontstaan om daarmee een samenleven van mensen van hetzelfde geslacht mogelijk te maken, maakt de kloof met een huwelijk in Bijbelse zin alleen nog maar groter (zie Rom. 1:27).

Burgerlijk huwelijk Het burgerlijk huwelijk kennen we allemaal. De huwelijkse staat omvat allerlei rechten en plichten. Het valt ons overigens wel op dat een ambtenaar van de burgerlijke stand de wet nauwelijks citeert. Men vraagt het bruidspaar getrouw alle verplichtingen te zullen nakomen die door de wet aan de huwelijkse staat zijn verbonden. Lang niet altijd geeft men aan wat die verplichtingen inhouden.

Het is wel leerzaam om te bezien wat er nu precies in het Burgerlijk Wetboek staat. ”Echtgenoten zijn elkander getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd. Zij zijn verplicht elkander het nodige te verschaffen (artikel 81). Echtgenoten zijn jegens elkaar verplicht de tot het gezin behorende minderjarige kinderen te verzorgen en op te voeden en de kosten van die verzorging en opvoeding te dragen (artikel 82). Echtgenoten verschaffen elkaar desgevraagd inlichtingen over het door hen gevoerde bestuur alsmede over de stand van hun goederen en schulden (artikel 83)”. In de daaropvolgende artikelen wordt nog beschreven dat de kosten van de huishouding, waaronder begrepen de kosten van de verzorging en de opvoeding van de kinderen, ten laste komen van het gezamenlijk inkomen van de echtgenoten.

Inhoudelijke betekenis afgenomen In de wet staat een sobere omschrijving. Er wordt dan wel gesproken over getrouwheid, hulp en bijstand, maar dat is nog geen expliciete belofte van 'trouw voor het leven’. In 2001 is de plicht tot samenwoning uit artikel 83 geschrapt. Artikel 82 is zodanig aangepast, dat ook kinderen uit eerdere huwelijken onder de verzorgingsplicht vallen. Deze aanpassingen zijn een verlies voor de huwelijkswetgeving.

Op vragen uit de Tweede Kamer stelde de staatssecretaris toentertijd: ”Het is naar mijn mening juist te veronderstellen dat de schrapping van deze bepaling de inhoudelijke betekenis die de familierechtelijke wetgever toekent aan het huwelijk doet verminderen’’. De staatssecretaris voegde daaraan toe dat dit voorstel tot schrapping aansluit bij de eerder gezette stappen tot invoering van het geregistreerd partnerschap en de openstelling van het huwelijk voor personen van hetzelfde geslacht. Ook die wetgeving heeft gevolgen voor de betekenis die de overheid aan het huwelijk geeft. De inhoudelijke betekenis die het huwelijk in het Burgerlijk Wetboek heeft, is afgenomen.

Samenwoningsplicht De geschrapte verplichting tot samenwonen is toch wel een belangrijk onderdeel van een huwelijk. Daarmee wordt ook de trouw voor het leven vorm en inhoud gegeven. We beseffen overigens dat door ouderdom, ziekte of andere omstandigheden het niet altijd mogelijk is onder één dak samen te wonen, maar dat is niet de gewone gang van zaken. Dat zal in het geval van een goed huwelijk ook altijd als uiterst pijnlijk worden ervaren.

Op basis van deze overwegingen kunnen we stellen dat het burgerlijk huwelijk zoals dat nu in de wet staat, niet automatisch een huwelijk is zoals God dat heeft ingesteld. Zeker niet nu het burgerlijk huwelijk ook voor personen van hetzelfde geslacht is opengesteld. Een burgerlijk huwelijk is dus niet in alle gevallen een huwelijk in Bijbelse zin. We zullen hier in een afsluitend artikel nader op ingaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen