Cornelis van Hille en De Ziekentroost (2)

In het eerste artikel gingen wij in op de persoon van Cornells van Hille, op de functie van de ziekentroosters en gaven we een korte samenvatting van De Ziekentroost. Van deze samenvatting volgt hieronder het slot. Tenslotte willen we ons afvragen of De Ziekentroost ons ook vandaag nog iets te zeggen heeft.

Slot samenvatting

Het onbevreesd staan voor de Zoon des mensen zullen alleen zij verkrijgen, die in dit leven wederom geboren worden. „Daar zal niet inkomen iets, dat ontreinigt en gruwelijkheid doet en leugen spreekt".

Voor hen, die daarvan overtuigd zijn, die veroordeeld worden door de wet, voor hen is er een middel, namelijk Christus. Hij heeft de vloek der wet weggenomen. Dat verplicht ons „om Christus weder lief te hebben en dankbaar te zijn met goede werken".

0, laat er, als we deze weldaden deelachtig zijn, dan ook geen omzien meer zijn naar de goddelozen, die in grote voorspoed leven. De beproeving kan wel ongelijk zijn, maar ook de opstanding der doden zal ongelijk zijn. Dan zullen de schapen immers voor eeuwig van de bokken gescheiden worden, en zullen de schapen de liefelijke stem horen: „Komt, gij gezegenden Mijns Vaders, beërft dat Koninkrijk, hetwelk u bereid is van de grondlegging der wereld", aldus de schrijver van de Ziekentroost.

Ziekenbezoek

Wat heeft het geschrift „De Ziekentroost" ons vandaag, ruim 400 jaar na de opstelling, nog te zeggen en is er ook vandaag de dag nog een goed gebruik van te maken?

1. Allereerst kan de Ziekentroost ons leren wat wezenlijk is voor (ambtelijk) ziekenbezoek. Natuurlijk heeft de patiënt er behoefte aan om te spreken over zijn of haar lichamelijke toestand. Voorts kan een patiënt het op prijs stellen om te spreken over allerlei gebeurtenissen buiten de kleine wereld van de ziekenkamer. Mevrouw Malkenhorst-Visser, die in het boek „Zelfs bij het naderen van de dood, én daarna " (Zwolle, z.j.) een indringend verslag geeft over haar ervaringen tijdens het ziek-en sterfbed van haar man, geeft in dit verband aan de direkte familieleden de raad:

„Blijf zelf, zolang dat mogelijk is en de belangstelling daarvoor aanwezig blijkt te zijn, over uw eigen, dagelijks leven praten: wat u gedaan hebt, wie er geweest is ( ) enz."

En toch, hoewel dit gelden kan voor de direkt betrokkenen, toch leide dit niet tot allerlei oppervlakkige gesprekken aan het ziekbed van vooral ernstig-zieken. In dat verband zegt dezelfde schrijfster:

„Kom alstublieft niet „dood-leuk" voor een oppervlakkig conversatiespelletje. Want grote kans dat de zieke het meespeelt. Na een mislukt bezoek vroeg mijn man eens aan mij of die mensen niet wisten dat dit de laatste ontmoeting was. Hij had niets laten merken en meegespeeld. Het was hun laatste bezoek".

Ook Cornells van Hille geeft met zijn Ziekentroost zo indringend aan waar het op aan komt bij het ziekenbezoek. Het meest wezenlijke is het gesprek over de oorzaak van alle ziekte en van de dood en over het enige Redmiddel tegen de dood! Overigens zal het de ervaring van een rechte ziekentrooster zijn, dat eigen woorden dikwijls zo leeg en arm zijn. Hoezeer is ook in het ziekenbezoek de leiding van de Heilige Geest onmisbaar. Het kan wellicht daarom ook een goede zaak zijn om tijdens het ziekenbezoek niet alleen door middel van gesprek en gebed, maar ook door het lezen van een gedeelte uit Gods Woord te wijzen op het ene nodige.

Kloof

2. De historie van de Ziekentroost wijst ons tegelijk op een enorme kloof tussen de tijd van opstelling van dit geschrift en onze tijd. Het was blijkbaar mogelijk dat ziekentroosters tijd en vooral gelegenheid hadden om uitvoerig met de zieke te spreken over diens eeuwige belangen. De situatie in ziekenhuizen en verpleeginrichtingen is vandaag de dag dikwijls zo geheel anders. Soms is het door het rumoer of door de werkzaamheden nauwelijks mogelijk in alle rust met een patiënt te spreken. Op andere tijden kan er door de medepatiënten soms zo nadrukkelijk in vijandschap gereageerd worden, dat dit de positie van én ziekenbezoeker én patiënt bepaald niet benijdenswaardig doet zijn.

De meeste ambtsdragers zullen hierin wel uit ervaring kunnen spreken.

We moeten niet vergeten dat een en ander vooral voor de patiënt vervelend kan zijn. Immers, ha het vertrek van de ziekenbezoeker blijft de patiënt in de „vijandige" wereld achter. Toch is het mogelijk dat ook de patiënt zelf hieraan soms schuldig kan zijn. Zulke situaties kunnen naar mijn idee vooral ontstaan doordat niet de eerste de beste gelegenheid wordt aangegrepen om in gesprekken met de medepatiënten duidelijk te maken wat onze achtergrond op levensbeschouwelijk gebied is. Daardoor wordt het isolement door een bezoek van predikant of ouderling niet groter: men wist vanaf het begin wie u was, wat uw achtergrond was en accepteert daarmee wellicht gemakkelijker wanneer een ambtsdrager bijvoorbeeld om stilte verzoekt voor het gebed. De patiënt maakt het zichzelf onnodig moeilijker als dagelijks onze principes voor de medepatiënten worden verborgen, mogelijk zelfs mee wordt gedaan met allerlei ongeoorloofde gesprekken en men dan opeens geconfronteerd wordt met dergelijk ziekenbezoek, waarbij de patiënt plots een ongekende ingetogenheid naar voren brengt: mij dunkt, dan wordt om moeilijkheden gevraagd. Hoewel het ook hierin zal gelden, dat er vele uitzonderingen zich voordoen.

Initiatieven noodzakelijk

3. De steeds moeilijker omstandigheden in ziekenhuizen en verpleeginrichtingen mo-

gen ons allen doen beseffen hoe nodig het is om initiatieven tot verzorging van zieken en bejaarden in eigen tehuizen te ondersteunen. Ook initiatieven tot oprichting van ziekenhuizen in de kring der gereformeerde gezindte verdienen onze steun. Met het voortgaan der tijden en daarmee van de afbraak van het christelijk karakter van onze samenleving worden we steeds meer in het isolement gedrongen.

4. Het is begrijpelijk dat vooral oudere mensen in toenemende mate er tegenop zien in ziekenhuizen te worden opgenomen. De initiatieven die genomen zijn en worden om waar mogelijk de patiënt thuis te verzorgen, worden in het licht van het bovenstaande urgenter. Ook in dat opzicht ligt er de roeping om te doen wat onze hand vindt om te doen. Opdat er ook in de ziekenkamer plaats blijve voor de meest wezenlijke zaken. Het wezenlijke, waarop ook de Ziekentroost ons zo duidelijk wijst.

Eer dat de kwade dagen komen

Tenslotte. De Ziekentroost lijkt op het eerste gezicht een geschrift dat alleen van belang is voor ziekenbezoekers, , voor zieken en voor familieleden van de zieken. Dat dat een misvatting is, zij toch duidelijk. De Ziekentroost wijst er ons zo terecht op, dat alle mensen eenmaal moeten sterven. Daarbij komt dat niet alle mensen een ziekbed krijgen. Mijn grootmoeder zei in dit verband wel eens dat een ziekbed een verbeurde weldaad is.

Dat alles overwegend zij het voor ons een aansporing om in onze gezonde dagen te gedenken aan onze Schepper, éér dat de kwade dagen van ziekte en ouderdom komen, Van dewelke we zeggen zullen: ik heb geen lust in dezelve!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen