Irene in Zutphen

Mentor ds. Ch. van der Valk, emeritus predikant in Apeldoorn, bevestigt zondagmiddag de huidige vier bestuursleden in het ambt. Er zullen in eerste instantie twee ouderlingen, één diaken en één ouderlingkerkrentmeester zijn. Volgens de regels van de kerkorde zijn dit nog te weinig ambtsdragers, maar dit zal, aldus Jager, zo spoedig mogelijk worden aangevuld.
De kerkdienst vindt zondagmiddag plaats onder verantwoordelijkheid van het breed moderamen van de classis Zutphen van de Protestantse Kerk.
‘Irene’ heeft ongeveer zestig leden en doopleden. Dit aantal is al jaren stabiel. Eigenlijk is de evangelisatie te klein om een gemeente te kunnen vormen. Volgens de kerkorde moet je namelijk minimaal eenderde predikantsplaats kunnen bekostigen, legt de secretaris uit. ‘Dat is voor Zutphen op dit moment niet haalbaar.’
Ds. Van der Valk doet sinds 2009 enkele middagen per maand bezoekwerk en verzorgt de catechisatie. In de nieuwe situatie blijft hij de pastoraal werker.
De samenwerking met Apeldoorn betekent niet dat de Eben Haezergemeente financieel in Zutphen bijspringt. ‘We moeten zelf onze broek ophouden. Wel kan het zo zijn dat de twee Apeldoornse predikanten bijvoorbeeld elk een avondmaalszondag voor hun rekening nemen. Die diensten betalen we dan aan Apeldoorn. En er blijft onderling contact.’
Omdat er geen eigen predikantsplaats komt, zullen de financiële gevolgen van de gemeentevorming niet zo groot zijn, verwacht Jager. ‘We zullen landelijke afdrachten moeten gaan doen, maar dat is te overzien.’

Ambtsdragers
In juli 1956 is de Vereniging van Orthodox-Hervormden in Zutphen opgericht, omdat een aantal gemeenteleden zich niet kon vinden in het beleid van de kerkenraad. Na een paar jaar heeft men zich bij de Gereformeerde Bond aangesloten. Altijd heeft de evangelisatie aan de centrale kerkenraad gevraagd ruimte te geven aan de gereformeerde prediking, vertelt Jager, die inmiddels 49 jaar in het bestuur zit. ‘Dit is steeds afgewezen.’
Al lang leefde het verlangen om een eigen (wijk)gemeente te vormen, maar het kwam er nooit van. Op andere plaatsen in het land bestaan bijvoorbeeld kerkenraadscommissies die zorgdragen voor hervormd-gereformeerde kerkdiensten. ‘De centrale gemeente van Zutphen wilde in het verleden best dat er vanuit onze kring enkele ambtsdragers bevestigd zouden worden. Maar de voorwaarde was dat we de vrouw in het ambt moesten erkennen. Dat wilden we juist niet.’

Classis
Enkele jaren geleden legde de evangelisatie een verzoek tot volledige kerkelijke integratie neer bij de classis Zutphen. Die heeft daarop een commissie voor bijzondere visitatie benoemd. Na gesprekken met de centrale kerkenraad en met het evangelisatiebestuur stelde de commissie vast dat hiervoor geen ruimte was. ‘Zutphen wil er niet vanaf wijken dat ze één gemeente is. Er mag geen afzonderlijke groep naast staan.’
Ds. J. van Beelen, adviseur van de classis, heeft de evangelisatie toen gewezen op de mogelijkheid om in combinatie met een andere gemeente een eigen gemeente te vormen. De Eben Haëzerkerk in Apeldoorn was bereid zo’n combinatie aan te gaan.
De classis Zutphen verleende alle medewerking en diende vorig jaar officieel een aanvraag voor gemeentevorming bij de synode in. Net voor de zomervakantie kwam de toestemming. Jager roemt de inzet van de classis. ‘De preses van de classis, ds. Janssen uit Borculo, staat hier volledig achter. Hij is ons welgezind.’
Bijzonder is dat Apeldoorn niet in dezelfde classis ligt als Zutphen. Daarom wordt de nieuw te vormen gemeente komende zondag overgeheveld van de classis Zutphen naar de classis Apeldoorn. ‘We worden een gemeente buiten het grondgebied van de classis, die vanwege de combinatie wordt ingevoegd in de classis Apeldoorn.’

Samenwerken
Hier ligt een belangrijk gezichtspunt voor andere evangelisaties. Jager: ‘Ben je als evangelisatie te klein om een (wijk)gemeente van bijzondere aard te vormen, dan kun je dus een combinatie aangaan.’ Zo’n combinatie blijkt niet noodzakelijk te bestaan uit kleine gemeenten die het zelfstandig niet redden. Samenwerken kan ook met een grotere gemeente. Dat Apeldoorn heeft toegestemd in de combinatie ziet Jager in het licht van de geschiedenis: ‘Ze zijn zelf ook klein begonnen en ze willen ons helpen’. Classicale grenzen hoeven onder de nieuwe kerkorde geen belemmering meer te vormen. Onder de hervormde kerkorde zou de constructie niet mogelijk zijn geweest.

Elders
Voorheen konden de sacramenten niet worden bediend. Jager: ‘Onze eigen kinderen zijn in de omgeving van Kampen, waar we oorspronkelijk vandaan komen, gedoopt. Andere kinderen ontvingen de doop in omliggende gemeenten zoals Otterlo, Emst en Apeldoorn. Het avondmaal kon niet worden bediend. Je moest altijd naar elders. Wie de behoefte had, deed dat op eigen gelegenheid ook wel. Nu hoeft dat niet meer.’

Evangelisaties
Het adresboekje van de Gereformeerde Bond vermeldt, inclusief Zutphen, negentien evangelisaties. Een deel functioneert zelfstandig. Andere beleggen kerkdiensten die op een of andere manier kerkelijk zijn ingekaderd. Zo hebben de kerkdiensten in Doetinchem (pastoraatsgemeente), Driebergen en Hengelo plaats onder verantwoordelijkheid van de algemene kerkenraad ter plaatse. In ’s-Hertogenbosch is een overeenkomst gesloten met de algemene kerkenraad.
In onder andere Assen, Kollum, Leek en Weesp bestaat een kerkenraadscommissie. Daar functioneren ambtsdragers (met een bijzondere opdracht) en kunnen de sacramenten worden bediend.
Het stichten van een gemeente is een kwestie van lange adem. Het kan jaren in beslag nemen. Het uiteindelijke besluit ligt bij de classicale vergadering. Deze moet de levensvatbaarheid van een nieuwe gemeente onderzoeken. Betrokken gemeenteleden en kerkenraden krijgen de gelegenheid hun mening kenbaar te maken. Advies van het regionale college voor de visitatie is vereist en tot slot moet de generale synode goedkeuring verlenen. De laatste jaren ontstonden er bijvoorbeeld gemeenten in Sleeuwijk (2009), Lemmer (2009), Berkenwoude (2010) en in het Drentse Een (combinatie met hervormde gemeente Sebaldeburen en de kerkenraadscommissie in Leek, beide in de provincie Groningen; 2011). Van deze vier heeft alleen Een een eigen predikant. In Berkenwoude ontstond een gewone wijkgemeente, die verbonden is aan buurgemeente Bergambacht. De andere zijn gemeenten van bijzondere aard.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen