Getalsstructuren in de Schrift

Geen jota of tittel
De Heere Jezus is gekomen om de Wet te vervullen. Nu is de Wet van God – dat wil zeggen het evangelie van het verbond van God met Zijn volk Israël – van kracht voor al de volkeren der aarde. Zij zullen in Abraham gezegend worden. Al zouden de hemel en de aarde vergaan, de Wet blijft intact. Alle letters blijven op hun plaats, zelfs de jota, de kleinste. Geen tittel zal verbleken, zo'n sierlijk krulletje dat een letter verfraait. Nu is de jota niet alleen de kleinste letter van het Hebreeuwse alfabet maar ook de eerste letter van Gods heilige Naam: YHWH. De Tora spelt Gods Naam in schepping en geschiedenis. Volgens een oude overlevering uit de synagogaal-joodse traditie is de heilige Naam geweven in de Tora. Een schone gedachte: op wat God zegt kunnen wij aan, want Zijn Naam is ermee gemoeid:

Hij heeft Zijn volk verlossing gezonden.
Hij heeft Zijn verbond in eeuwigheid geboden.
Zijn NAAM is heilig en geducht, Ps. 111 : 9.

Letters zijn ook cijfers
Het Hebreeuws kent geen cijfers. De 22 letters van het alfabet kunnen ook gebruikt worden als cijfers. Bij de Romeinen was dat trouwens ook het geval. Op oude gebouwen worden jaartallen vaak weergegeven in Romeinse cijfers. Zo staat bijvoorbeeld MDCLXVI voor 1666. De eerste tien letters van het Hebreeuwse alfabet kunnen ook gebruikt worden voor de cijfers 1 tot en met 10. Elke naam heeft een bepaalde getalswaarde. De naam van koning David bestaat uit de letters D + W + D. De letter dalet is de vierde letter van het Hebreeuwse alfabet en de letter W de zesde. D + W + D = 4 + 6 + 4 = 14. Dat werpt licht op het geslachtsregister van de Heere Jezus in Mattheüs. Van Abraham tot David, van David tot de Babylonische ballingschap en van de Babylonische ballingschap tot Christus zijn veertien geslachten. In de geschiedenis van Israël wordt, ondanks de zonde van het volk, de heidense oorsprong van het koningshuis (je bent een jood als je moeder joods is, maar de grootmoeder van David is Ruth, een heidense vrouw) en de ellende van de ballingschap de naam gespeld van de Zoon van David. Het Koninkrijk van God is ver te zoeken. Toch klinkt door alles heen al de roep: Hosanna de Zoon van David! Gezegend is Hij Die komt in de Naam des Heeren!
Zijn antipode is de antichrist. Hij is het beest uit Openbaring 13. Het getal van het beest is het getal van een mens, dat wil zeggen de naam van een mens. Hoe heet hij? Is het Nero? Nee, hij was het toch niet. In de Tweede Wereldoorlog leek het er even op dat het Hitler zou zijn. Maar ook hij was het toch niet. Maar welk mens de definitieve openbaring van de antichrist ook zal zijn, zijn naam zal niet beheerst worden door het getal 7, maar door het getal 6. Hij heeft iets messiaans, want het getal van David is tweemaal 7. Juist dat is satanisch raffinement. Want de antichrist openbaart zich als was hij de brenger van het ware geluk.

Het getal van de NAAM
Ook de heilige NAAM van God, YHWH, kan omgezet worden in een getal. Die begint met een jota of yod de Y. De yod is de tiende letter van het alfabet en is dus als cijfer een 10. De H is de vijfde letter en de W – zoals we hierboven al hebben gezien – de zesde letter. De getalswaarde van YHWH is dus 10 + 5 + 6 + 5 = 26.
Behalve de getalswaarde van YHWH heeft de Naam van God ook nog een cijferwaarde. Want de cijferwaarde van het getal 10 is 1 + 0 = 1. De cijferwaarde van de Naam YHWH is dan (1 + 0) + 5 + 6 + 5 = 17.
Nu is de Bijbel geen rekenboek of puzzelboek maar het Woord van God. Dat wil zeggen: wij worden daarin gesteld voor Zijn heilig aangezicht. Dat vraagt eerbied en ontzag. Dat leidt tot verwondering en aanbidding.

De Tora
Aanstaande predikanten leren aan de universiteit Hebreeuws. Want preken doe je niet vanuit een officiële vertaling, zoals gebruikelijk was in de rooms-katholieke kerk in de tijd van de reformatie, maar vanuit de grondtekst. Je bent blij als je het opgegeven aantal hoofdstukken hebt vertaald. Nu geeft de Hebreeuwse Bijbel met kleine lettertjes nog allerlei informatie in de kantlijn en boven en onder elk bijbelboek. Maar daar kom je niet meer aan toe. Bovendien is het ongevocaliseerd Hebreeuws. De 'overleveraars' of Masoreten hebben naderhand wel de bijbeltekst voorzien van klinkertekens maar niet de aantekeningen in de kantlijn.
Deze informatie bevat gegevens over de aantallen verzen, woorden en zelfs letters van elk bijbelboek afzonderlijk en van de Tora, de vijf boeken van Mozes als één geheel. Alle letters zijn geteld. Geen jota mag je bij het overschrijven vergeten. Anders klopt de telling niet meer. De telling onderstreept het gezag van de Tora of 'Onderwijzing'. Zij bestaat volgens de 'overleveraars' uit 400.045 letters. Het bijzondere van dit getal is dat het deelbaar is door 17, de cijferwaarde van de heilige Naam. Zo is de naam YHWH in de Tora geweven!

Numerieke structuuranalyse
Middeleeuwse kathedralen zijn monumenten van grote schoonheid. Dat zijn ze omdat daaraan knap doordachte berekeningen ten grondslag liggen. Bewaard gebleven bouwtekeningen laten ons dat zien. Maar dat is niet het eerste waaraan we denken als we zo'n kerk vol bewondering bezichtigen. Zo is nu ook met de Bijbel. De Bijbel is voor ons in de eerste en voornaamste plaats het Woord van God, Zijn communicatiemiddel bij uitstek. Maar het is ook een werk van hoge literaire kwaliteit. De vormgeving wordt mede bepaald door getalsstructuren. Het wetenschappelijk onderzoek dat daarop gericht is, noemen we de numerieke structuuranalyse.
Het is in ons land vooral professor C. J. Labuschagne uit Groningen geweest die hierop onze aandacht heeft gevestigd. Wie hierover meer informatie wenst, wil ik graag wijzen op zijn boekje Vertellen met getallen, dat nog steeds verkrijgbaar is. Hij heeft deze methode ook toegepast in zijn commentaar op het boek Deuteronomium in de bekende serie De Prediking van het Oude Testament. Het telt vier forse banden plus vier supplementen. Deze vier supplementen geven de complete logotechnische analyse van de Hebreeuwse tekst van dit bijbelboek. Dat moet een gigantisch karwei geweest zijn dat ons respect afdwingt. Ons blad is niet de plaats om daar dieper op in te gaan. Maar wij interesseren ons wel voor het resultaat. Het blijkt dan dat twee getallen in het woordenpatroon van de Hebreeuwse tekst van het boek Deuteronomium domineren, namelijk 17 en 26. Dat zijn nu juist de getallen die de cijferwaarde en de getalswaarde vormen van de Godsnaam YHWH! Deuteronomium is het boek van het verbond. Het staat centraal op het feest van de vernieuwing van het verbond. Het is naar inhoud en vorm het getuigenis van de Gód van het verbond. Hoe wonderbaar is Uw getuigenis!

Benadering van de Bijbel als canon
Voor professor Labuschagne wijst het gebruik van getalspatronen op de hoge literaire kwaliteiten van de bijbelschrijvers. En daar blijft het dan bij. In dat opzicht sluit hij zich aan bij de zgn. Amsterdamse school. Literatuur spreekt voor zichzelf. We noemen dat de synchronische benadering van de tekst. In principe spelen dan de historische achtergronden geen enkele rol voor een goed verstaan van zo'n tekst voor ons hier en nu. Een voorbeeld: je kunt best het Wilhelmus zingen en daar een Oranje-gevoel bij hebben zonder dat je iets afweet van Marnix van Sint Aldegonde, de koning van Hispanje, het geloof van de Prins van Oranje, zijn visie op de overheid, enzovoort. Bij de diachronische benadering van de tekst is dat juist wél het geval. In de moderne bijbelwetenschap gold tot voor kort de diachronische benadering van de Bijbel als de enige verantwoorde methode. Nu komt er meer en meer aandacht voor de synchronische benadering.
Wij benaderen de Bijbel als canon omdat zij ons zo in handen gegeven is. De canonieke benadering van de Bijbel berust op het geloof dat de Schriften functioneren in Gods openbaring aan ons mensen. Het gaat daarin om Zijn verbond, Zijn daden, Zijn beloften en Zijn geboden. Zij omspannen verleden, heden en toekomst. Daarom zijn ze ook van beslissende betekenis voor ons hier en nu. Wij plaatsen het onderzoek naar de historische achtergronden van een bijbeltekst (de diachronische benadering) en de werking van een bijbeltekst in de context van onze tijd (de synchronische benadering) in het kader van de benadering van de Bijbel als canon.
Daarom hebben wij aan de Schriften niets toe te voegen of af te doen. Geen woord en geen letter. Het valt ons op dat deze formulering juist voorkomt in het boek Deuteronomium (4 : 2; 12 : 32 en 30 : 6), het laatste boek van de Wet, en dan ook weer terugkeert in het laatste boek van het Nieuwe Testament, de Openbaring aan Johannes (22 : 18v.).

Terughoudendheid
Dit betekent voor de praktijk van de exegese dat wij de uiterste terughoudendheid in acht moeten nemen met het voorstellen van tekstverbeteringen. De 'overleveraars' zijn ons daarin voorgegaan. Was een woord uit de overgeleverde tekst naar hun mening onverklaarbaar, dan brachten zij daarin toch geen correctie aan, maar gaven door het plaatsen van andere klinkers onder het geschreven woord (ketif) aan hoe het hardop moest worden gelezen (qeré).
Terughoudendheid is ook geboden als het gaat om de getalsstructuren als zodanig. Om te zien wat een kathedraal in werkelijkheid is, moet je ernaar toegaan, moet je er binnengaan. Heb je alleen de bouwtekeningen bestudeerd, dan heb je nog niets gezien, laat staan ervaren. Zo is het ook met de Schriften. In het gewaad van het Evangelie staat Christus voor ons. In eigen persoon.
Laat onze terughoudendheid niet opkomen uit een ongelovig-kritische instelling, maar gerelateerd zijn aan de verbondenheid met Christus. Dan ontstaat er ruimte voor verwondering. Die zal er zeker zijn wanneer wij het boek Deuteronomium leggen naast het slot van het Evangelie van Johannes. Weer wordt even het getal 17, aanduiding van de Naam van God als de God van het verbond, zichtbaar. Dat is namelijk het aantal vissen dat gevangen wordt bij de verschijning van de Heere Jezus als de Opgestane Heiland aan de oever van het meer van Tiberias. Het is het negenvoud van 17. Zie het als een teken. Nu niet verder gaan met tellen. Er is geen beginnen aan. Want – zo lezen wij – er zijn nog vele andere dingen, die Jezus gedaan heeft, die, zo zij elk bijzonder geschreven zouden worden, ik acht, dat ook de wereld zelf de geschreven boeken niet zou bevatten. Amen.

H. J. de Bie, Huizen

In dit artikel wordt verwezen naar: C. J. Labuschagne, Vertellen met getallen, Functie e symboliek van getallen in de bijbelse oudheid, 134 blz., 2e druk, ƒ 22,50, Uitgeverij Boekencentrum B.V., Zoetermeer 1998.
C. J. Labuschagne, Deuteronomium, deel III De Prediking van het Oude Testament, 392 + 68 blz., geb. ƒ 109,50, Uitgeverij G. F. Callenbach B.V., Baarn 1997.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen