Het spreken over Jezus in onze tijd

Over Jezus wordt in onze tijd veel gesproken. Over Christus minder. Daarachter zit een hele gedachtenwereld. Als over Jezus gesproken wordt gaat het in onze tijd vaak over de Man van Nazareth, de Messias. Het Getuigenis merkte in dat verband op dat het dan vaak gaat om een Jezus, 'die alle trekken draagt van de revolutionaire afgonden van onze tijd'. Jezus is dan de grote sociaal-hervormer, de leider die voorop gaat, het liefst de barricaden op. Nogmaals de naam Jezus is op veler lippen, in allerlei toonaarden. We kennen momenteel b.v. ook de 'Jesusmovement', de Jezus beweging, die in Amerika grote opgang maakt en ook al overwaait naar ons land. Jongeren concentreren zich op Jezus. Ze willen Hem volgen en geven hun oude leven van verslaving aan verdovende middelen en andere machten, die hun leven beheersen, op. Daarin zit ongetwijfeld een geweldig positief element. Het betekent ook dat vele jongeren in onze tijd, die wat het materiële betreft oververzadigd is, zoeken naar een houvast, een geborgenheid. Dat daarbij de Bijbel weer wordt aangegrepen, en dat men zich richt op Jezus als Redder en Behouder moet voor de kerk een aanwijzing zijn dat de jeugd bepaald wel met het evangelie aanspreekbaar is. Wie evenwel wat dieper doordringt in wat zoal over en vanuit de Jezus-beweging geschreven wordt moet tot de conclusie komen dat ook hier weer vaak sprake is van een eenzijdig spreken over Jezus. Men spreekt over Hem als de grote Vriend, de mens naast ons. Hij verlost van de verslaving — een geweldige zaak overigens — en men beleeft een mystieke relatie met hem. Het gevaar is evenwel groot dat men, na de grote aandacht die er bij allerlei groepen jongeren, en ook wel ouderen, de laatste jaren geweest is voor de Oosterse religies, het nu eens over een andere boeg gooit en dan bij het Christendom uitkomt. In Amsterdam kan je de zogenaamde Krishna-navolgers zien lopen, volkomen geconcentreerd, zingend in een bepaalde kadans, naar het schijnt in een vervoering over hun leider, Hare Krishna, één van de helden van de mythologie van de Hindoes. Er zijn er nu die zich bekeren van Krishna tot Jezus. Ik zal de laatste zijn, die hier een negatief oordeel uitspreek, maar signaleer wel het verschijnsel dat er trekken van overeenkomst zijn tussen de wijze waarop men eerst vluchtte in de Oosterse religies en men thans Jezus wil volgen. De mystiek vormt hier namelijk een belangrijk verbindend element. En het mag bekend verondersteld worden dat de mystiek — wat iets anders is dan de geloofsbevinding — altijd nog één van de grote vijanden is van het christendom. Wie rondom de Jezus beweging uitdrukkingen leest als 'Jezus-trip' en dergelijke zou kunnen concluderen dat men met Jezus de werkelijkheid ontvluchten wil, zoals men het eerder deed met de drugs of met de mystieke vervoering van de Oosterse religies.

Dit alles betekent niet dat de kerk dan maar zou moeten doen alsof hier niets aan de hand is. Uit dit alles blijkt immers dat vele jongeren door onze huidige gestroomlijnde maatschappij gefrustreerd zijn geraakt en behoefte hebben aan houvast. En wanneer er dan de aanraking mét en de belangstelling vóór het evangelie is dan mogen we weten dat de Heilige Geest erdoor werken kan en wil, ook al zijn er vele elementen in, die erop wijzen dat deze jongeren met vele dingen van de bijbel in feite nog onbekend zijn. Wie weet waarop deze beweging nog uitlopen zal. Een predikant van de United Presbyterian Church in Amerika schreef: 'Wellicht hebben we over vijf jaar een rij van betere Presbyterianen, omdat ze uit die beweging komen'. En een ander zei: 'Mijn grote zorg is dat ze door de traditionele kerken teruggewezen worden en dat deze daardoor de echtste en diepste vernieuwing van onze tijd laten voorbijgaan'.

Nog één facet tenslotte, waaruit blijkt hoe onze tijd aandacht heeft voor Jezus. In allerlei musicals gaat het over Hem. Men heeft het in de kranten kunnen lezen: Jezus wordt voorgesteld als superstar. Vaak ook wordt op grove of spottende wijze over Hem gesproken, gezongen of geschreven. Neen het is niet spottend bedoeld, zo luidt het dan. Maar zo luidde het ook bij de film 'Sun of man', Zoon des mensen. Het is de mens, of een mens, Jezus, die wordt uitgebeeld en op grove wijze getrokken wordt in ons leefklimaat, in onze zondige dingen. De bijbel zegt dat Hij de mensen in alle dingen gelijk werd, uitgenomen de zonde. Maar onze moderne tijd stelt Hem ook als symbool van onze zonde voor, in het bedrijven daarvan. Dat er mensen zijn, die zich christenen noemen, die deze carricatuur van Jezus positief kunnen waarderen is me onbegrijpelijk. Daarachter ligt een ontstellend gemis aan levende kennis van Jezus, zoals de Bijbel ons Hem voorstelt.

Men hoort in onze tijd ook wel zeggen: 'Ik kan niet in God geloven, maar wel in Jezus'. Hier ligt naar ik meen de wortel van de geloofscrisis in onze tijd. Velen zijn in onze tijd het geloof in God kwijt. Dan blijft van Jezus alleen over het menselijke. Op Hem projecteren we dan alle onlustgevoelens van de maatschappij, of de menselijke verlangens en gebreken. Maar het blijft alles in het menselijke steken, soms zelfs in het zondige op zichzelf, zodat het spreken over Jezus in de sfeer ligt van de spot of het godslasterlijke.

Jezus, de Christus

Ik stelde in het begin al dat in onze tijd wel veel over Jezus gesproken wordt maar weinig over Christus. Dat is zeker zo als het gaat over wat in die Naam opgesloten ligt. Christus, de Gezalfde, de Middelaar, de Verzoener van de schuld, de Hogepriester van het nieuwe verbond. Wat in deze namen vertolkt wordt schijnt in onze tijd te behoren tot een achterhaald stadium van de religie. Maar hier klopt nu juist het hart van het geloof. En hier ligt ook de diepste betekenis van het Redder-of behouder-zijn van Jezus. Hij is niet een redder als maatschappelijk hervormer als sociaal denker of, als aardse Messias, maar hij is het als barmhartige Hogepriester. Het is opmerkelijk hoe de Hebreeën brief, waarin het zo sterk, gaat over het priesterlijke van Christus zo weinig genoemd wordt in vele delen van de kerk en ook in bewegingen als boven genoemd. Iemand zei me onlangs dat hij de Hebreeën brief best missen kon. Niet ieder spreekt dat zó uit. Maar zo functioneert het vaak wel bij velen. Men spreekt dan wel over Jezus als de Profeet, als de gróte Profeet zelfs, maar niet over Hem als de Priester, die, zoals de Schrift ons leert. Priester van eeuwigheid is.

Als we echter dat Priester-zijn van Christus niet meer belijden, of wanneer Hij zo, als Priester, als Middelaar, als Verzoener niet meer wordt uitgezegd in de prediking en als zodanig ook geloofd wordt, van harte geloofd wordt in de gemeente, dan raken we het centrale kwijt en is al het spreken over Jezus ijdel. Jezus is Verlosser omdat Hij Middelaar is en dan mag ook inderdaad gezegd worden dat hij een totale, verlosser is. Dan redt hij niet alleen de ziel, voor nu en eeuwig, maar dan redt hij ook het hele leven. Dan krijgt het werk van Christus ook consequenties voor al ons handelen in de kleinere en grotere verbanden van het leven en komt ook de wereld in het vizier.

Prof. Jonker zei in een radiolezing: 'Wij leven in een tijd, waarin de eeuwigheidsaspecten van het Woord worden losgemaakt van Jezus van Nazareth. Vandaar de gemakkelijkheid waarmee Hij als één der onzen in de mensheidsgeschiedenis wordt opgenomen. Vandaar de profane manier waarmee met Hem wordt omgesprongen, vandaar de vergelijkingen die van Hem gemaakt worden, van Hem die met niemand te vergelijken is. Vandaar de gemeenzame toon, waarmee over Hem gesproken en gezongen wordt. Zo is er een tegenstelling ontstaan tussen datgene wat de Kerk der eeuwen vanuit de Heilige Schriften aangaande Jezus Christus heeft beleden en verkondigd als Middelaar Gods en der mensen en datgene wat de moderne mens vanuit eigen subjectieve verlangens en gevoelens op een Jezus-figuur projecteert.'

In de bijbel lezen we dat Jezus zonde voor ons gemaakt is. Dat is wat anders dan dat hij zelf een zondaar geworden is. Hij was zónder zonde, maar is zonde voor ons gemaakt opdat wij zouden worden rechtvaardigheid Gods in Hem.

Pasen

We leven weer toe naar de Goede Vrijdag en Pasen. Aan het Kruis heeft Christus geleden, plaatsvervangend. En met Pasen stond Hij op, lichamelijk. In Kruis en Opstanding komt ten diepste al het werk van Christus aan het licht. Dat Christus aan het Kruis naar lichaam en ziel geleden heeft en dat Hij met Pasen lichamelijk is opgestaan is voor ons onderpand van onze lichamelijke opstanding. Dat laat ons dan óók zien dat het lichaam niet van ondergeschikte betekenis is en dat het werk van Christus lichaam en ziel omvat, het stoffelijke en het geestelijke betreft. Jezus Christus was ook waarachtig mens. Dat mogen we van de weeromstuit, vanwege de eenzijdige nadruk die in allerlei kringen op het mens-zijn van Jezus wordt gelegd, zelf niet vergeten. Het leven hier en nu is het waard om geleefd te worden, vanuit de opdracht die Christus zelf erin geeft. Het gaat ook om de heiliging van het leven, van het totale leven, persoonlijk en publiek. Die heiliging ligt ook verankerd in Kruis en Opstanding. Zodat het weliswaar in de eerste plaats niet een zaak van ons is, maar wel anderzijds voor ons in de praktijk van het leven van het grootste gewicht is. Christus heeft de gerechtigheid en de gehoorzaamheid van de wet vervuld zegt ons avondmaalsformulier, maar daarom juist heeft de heiliging van het leven diepte en glans.

Nog één opmerking tenslotte. Er wordt vaak in onze tijd eenzijdig over Jezus gesproken. Het komt ook voor dat er vrijwel nooit over Hem gesproken wordt. Er is een prediking aan de ene zijde, waarin Jezus wordt neergehaald tot een symbool van menselijkheid-zonder-meer, er is ook een prediking ter anderer zijde waarin Hij wordt verzwegen, of waarin Zijn werk maar spaarzamelijk aan de orde wordt gesteld, met het gevolg dat alles wat Hij gedaan heeft, als Priester, als Middelaar al evenmin in het geloof functioneert. In beide gevallen wordt Christus beroofd van de eer, die Hem toekomt. Het gaat om de Koninklijke weg. Dat is noch rechts, noch links, maar de weg van Christus zélf.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen