Leven van verse vis

Hij is net terug van een reis naar Canada en Amerika. Tien jaar bracht ds. G.M. de Leeuw (63) daar door. Van 1997 tot 2001 diende hij de gemeente van Lethbridge in het Canadese Alberta. Daarna was hij zes jaar predikant in het Amerikaanse Rock Valley. De predikant van de Gereformeerde Gemeente te Opheusden raakte niet alleen bekoord door de ruimte in beide landen. Hij werd vooral gegrepen door de werken van de puriteinen, die hij in hun eigen taal leerde lezen.

De Engelstalige collectie beslaat een complete wand in de ruime studeerkamer. Werken van Richard Sibbes, Thomas Manton, John Flavel, John Owen, Thomas Watson... „Toen ik Watson’s ‘Body of Divinity’ had gelezen, heb ik tegen de kerkenraad gezegd: ‘Vanaf nu geven we dit boek elk jaar aan de belijdeniscatechisanten’."

Momenteel is hij bezig met het verzameld werk van Thomas Brooks. Niet in de eerste plaats om nog meer zicht te krijgen op de theologie van de puriteinen, maar om er geestelijk voedsel uit te ontvangen. „Dat is echt kostelijk." Ter illustratie leest hij een lange passage over dat wat de gelovige in de Zaligmaker vindt en de roeping om aan Christus gelijkvormig te worden.

Zegeningen

De Canadese zustergemeenten van de Gereformeerde Gemeenten zijn nog enigszins op Nederland georiënteerd, bij de Amerikaanse gemeenten is dat allang niet meer het geval. „In Lethbridge hield ik nog wel eens een Hollandse dienst, in Amerika moest ik me volledig in het Engels behelpen." Om de taal zo snel mogelijk machtig te worden, sloeg de Nederlandse predikant aan het lezen. Bij Baker Book House in Grand Rapids trof hij een goudmijn aan puriteinse geschriften aan. „Die gingen steeds meer de snaren van mijn ziel raken. Deze mensen hadden van de Heere de gave ontvangen om heel dicht bij het hart van het Evangelie te komen."

De predikant uit Opheusden heeft de indruk dat hierin ook hun levensomstandigheden meespeelden. „Ze hadden veel meer met zorg en druk te maken dan de Nederlandse oudvaders. Ook de puriteinen die naar Amerika uitweken, kwamen in zeer zware omstandigheden terecht, maar in geestelijk opzicht was het een tijd van bijzondere zegen. Op zondag lees ik graag in ‘The great works of Christ in America’, van Cotton Mather. Als op de jongste dag de Heere Jezus terugkomt en de graven worden geopend, zullen er rond Boston en Philadelphia duizenden staan die Hem verwachten. We kunnen ons niet voorstellen wat een rijke stroom van zegeningen daar heeft gevloeid."

Fris

De kracht van de puriteinen ligt voor de predikant van de Gereformeerde Gemeenten in hun verkondiging van Christus in al Zijn heerlijkheid, met een veelheid aan beelden. „Ik zeg niet dat we dit onder Hollandse oudvaders, die me ook zeer lief zijn, niet vinden, maar die spreken sterker vanuit het welbehagen van God. Bij de puriteinen staan Christus en Zijn werk centraal. Dat maakt hun prediking warmer en directer. Misschien heeft dat ook met de Engelse taal te maken. Het Hollands is meer omschrijvend. Als je bij ons zes woorden nodig hebt, kun je in het Engels met drie woorden toe. Ik ben echt van die taal gaan houden."

Achter de werken van de puriteinen ziet ds. De Leeuw de bijzondere bediening van Gods Geest. „We moeten niet in deze mensen blijven steken. Dat was het laatste wat ze wilden. Je proeft uit alles dat ze zelf ook aten en dronken van het verse Evangelie dat ze mochten verkondigen. Bij Brooks merk je dat hij steeds weer moest leren hoe het zit. Die man leefde van verse vis, niet van wat hij in het verleden had beleefd. Alle beschouwelijkheid, die ook onze kring niet voorbijgaat, was hem vreemd. Brooks had van de Heere een groot talent gekregen om het bevindelijke leven te schilderen op een diepe, frisse manier. Ik geniet er elke dag van."

Geloofsoog

Schematisering van het geestelijk leven komt ds. De Leeuw in de werken van Brooks niet tegen. „Er zijn standen in de genade, maar o wee als die tot een status worden verheven. Het gaat om het leven uit Christus, in elke stand van het geestelijk leven, vanaf het eerste begin. Zelfs de kleinste ritseling van het werk van de Heilige Geest wil Brooks niet voorbijlopen. Tegelijk wijst hij erop hoe veel meer er bij de Heere te verkrijgen is. Bij die mannen heb je nooit rust. Ze tekenen ook heel rijk wat de kerk nog te wachten staat. Een deel van de puriteinen was wat chiliastisch. Daarin volg ik ze niet, maar hun verkondiging van het hemelleven is bijzonder. Door de overvloedige bediening van Gods Geest kregen ze wel eens iets van de overkant te bekijken. Wat is alles hier beneden nietig als je met een geloofsoog wat mag zien van de schare die niemand tellen kan."

Vaak voelt de Opheusdense predikant zich na het lezen in de werken van Brooks een onbeholpen dienaar. „Er wordt wel eens schamper gedaan over mensen die met een boekje in een hoekje zitten, maar het kan zijn dat ze daar zitten omdat ze op zondag niet genoeg te eten krijgen. Laten we ons als predikanten gedurig onderzoeken of we zelf niet de schuldige zijn. Van een beschouwing kunnen mensen niet leven. Zowel predikanten als hoorders hebben de bediening des Geestes nodig. Ik probeer mijn preken zo goed mogelijk voor te bereiden, vanuit de grondtekst, maar op weg naar de preekstoel blijft er niet anders over dan: ‘Heere, help me, om de volheid van Christus te verkondigen, als de Gegevene des Vaders’. Daarvoor heb ik middellijk door de puriteinen meer oog gekregen."

Kerkvaders

Opvallend is voor ds. De Leeuw de veelvuldige verwijzing naar de kerkvaders in de werken van de puriteinen. Het bracht hem ertoe via Christian Book Distributors in het stadje Peabody in Pennsylvania het verzamelde werk van de kerkvaders aan te schaffen, in 38 delen. „Die koop je in de States voor zo’n tweehonderd dollar. Al jaren lang lees ik er elke morgen een paar bladzijden uit. Ik ben nu met Cyprianus bezig: heel mooi en leerzaam!"

Met recente puriteins gezinde auteurs als Lloyd Jones en Packer heeft De Leeuw minder affiniteit. „Ik veroordeel niemand, maar houd me liever bij de puriteinen zelf." Een uitzondering maakt hij voor de Schotse predikant Kenneth MacRae (1883-1964), die gedurende zijn hele leven aantekeningen maakte. Na zijn dood werden die als dagboek gepubliceerd. „Dat is een prachtig boek."

Een late puritein wil de Opheusdense predikant zichzelf niet noemen. „Als we onszelf calvinist of puritein vinden, hebben we nog te veel. Dat moet er allemaal af. Alleen arme zondaren komen het nieuwe Jeruzalem binnen. Mensen die niets anders hebben overgehouden dan Christus. Van de puriteinen kunnen we leren dat we meer niet nodig hebben."

Volgende keer: ds. C.L. Onderdelinden over John Bunyan.

Thomas Brooks

Over de afkomst en jeugd van Thomas Brooks (1608-1680) is weinig bekend. In 1925 begon hij de studie aan het Emmanuel-College in Cambridge. Op zondag kerkte hij bij de puriteinse predikant Richard Sibbes en bij dr. John Preston, rector van Emmanuel-College. Na zijn bevestiging, rond 1640, was Brooks enige tijd huispredikant van admiraal Rainsborough en veldpredikant onder diens zoon kolonel Thomas Rainsborough, die op 29 oktober 1648 werd vermoord. In datzelfde jaar werd Brooks verbonden aan de kerk St. Thomas Apostle in Londen. In 1662 verliet hij met meer dan 2000 medepredikanten de Church of England, vanwege de verplichting van overheidswege om in te stemmen met het complete Book of Common Prayer. De jaren erna legde hij zich toe op het schrijven van boeken, in totaal meer dan vijftig.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen